Thuốc lá và các bệnh về phổi

Ngày Thế giới Không Thuốc lá năm 2019, Tổ chức Y tế Thế giới lựa chọn chủ đề “Thuốc lá và các bệnh về phổi”. Thông qua chủ đề này, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) muốn thông tin tới cộng đồng hậu quả của việc sử dụng thuốc lá với sức khỏe con người, đặc biệt là các bệnh về phổi, đồng thời kêu gọi các quốc gia có những hành động kịp thời nhằm giảm nguy cơ tử vong do các bệnh về phổi liên quan đến sử dụng thuốc lá.

Những con số báo động

Theo WHO, trên thế giới, sử dụng thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra các bệnh về phổi, điển hình là ung thư phổi và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Có tới 90% trong số hơn 600.000 người mắc ung thư phổi hàng năm trên thế giới là người hút thuốc lá. Hút thuốc còn là nguyên nhân của 75% các ca bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Tại Việt Nam, theo số liệu của bệnh viện Ung bướu T.Ư, tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi có liên quan đến  thuốc lá chiếm 96,8%. Số trường hợp tử vong do các bệnh không lây nhiễm chiếm 73% tổng số ca tử vong do bệnh tật và thương tích ở Việt Nam, mà một trong những nguyên nhân là do tỷ lệ sử dụng thuốc lá cao.

Theo một nghiên cứu của bác sĩ Nguyễn Thị Thanh Trà, phụ trách Phòng Quản lý COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính) và Hen (thuộc khoa Khám bệnh, Bệnh viện Đa khoa tỉnh) thực hiện với bệnh nhân của phòng khám, ở 100% số bệnh nhân COPD được điều tra đều bị ảnh hưởng của khói thuốc lá, trong đó 87,2% là trực tiếp hút thuốc lá và/hoặc thuốc lào, số còn lại là hút thuốc thụ động. Cũng trong nghiên cứu này, 100% bệnh nhân từng hút thuốc với số lượng rất nhiều, bình quân lên tới hơn 200 bao/năm; thời gian hút thuốc của bệnh nhân cũng kéo dài hàng chục năm, trong đó điển hình có người hút tới 60 năm, nhóm bệnh nhân hút thuốc trên 30 năm chiếm tới gần 55%.
Còn theo một nghiên cứu thực hiện trên 2.400 người tại Bắc Ninh của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh với đề tài “Thực trạng hút thuốc lá người trưởng thành trên 15 tuổi tại tỉnh Bắc Ninh năm 2018” cho thấy: có 23,6% đối tượng nghiên cứu có hút thuốc, trong đó 17,3% hút thuốc lá hằng ngày, 6,3% thỉnh thoảng hút thuốc lá. Thời gian hút thuốc kéo dài, đồng nghĩa tuổi thọ của người hút rút ngắn. Hậu quả của việc hút thuốc lá không chỉ tàn phá sức khỏe người hút mà còn làm khổ cả chính người nhà của họ. Kết quả nghiên cứu này cũng cho thấy tuổi bắt đầu hút thuốc của đối tượng nghiên cứu phần lớn từ 16-20 tuổi (52,2%), tỷ lệ bắt đầu hút thuốc giảm dần khi nhóm tuổi tăng lên. Có tới 58,7% nam giới hút thuốc trong nghiên cứu có thời gian hút thuốc trên 20 năm; 12,7% hút thuốc từ 1-5 năm và chỉ có dưới 7,1% hút thuốc dưới 5 năm.
Cần đẩy mạnh thực thi Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá
Luật Phòng chống tác hại (PCTH) của thuốc lá được Quốc hội ban hành năm 2012, tuy nhiên, trên thực tế việc thực thi còn nhiều khó khăn. Nhằm tiếp tục đẩy mạnh việc thực thi Luật PCTH thuốc lá, ngành Y tế có công văn yêu cầu các đơn vị trong ngành nghiêm túc thực hiện các nội dung: Tổ chức tuyên truyền, phổ biến về tác hại thuốc lá và các quy định của Luật PCTH thuốc lá như: Các địa điểm cấm hút thuốc lá (nơi làm việc, trường học, cơ sở y tế, khách sạn, trong nhà hàng, bến tàu, bến xe, trên phương tiện giao thông công cộng); quyền và trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, địa phương; người đứng đầu các địa điểm cấm hút thuốc lá; quyền và nghĩa vụ của công dân trong PCTH thuốc lá; nghĩa vụ của người hút thuốc lá; các hành vi bị nghiêm cấm trong Luật PCTH của thuốc lá; quy định cấm bán thuốc lá tại các địa điểm có quy định cấm hút thuốc; tác hại của hút thuốc lá đối với sức khỏe nói chung và các bệnh về phổi (ung thư phổi, COPD…); ý nghĩa của môi trường trong lành không khói thuốc lá; thông tin về các tấm gương của cơ quan, đơn vị thực hiện tốt các quy định về môi trường không khói thuốc; tấm gương cá nhân bỏ thuốc. Xây dựng và tổ chức triển khai thực hiện mô hình cơ quan không khói thuốc theo quy định của Luật PCTH của thuốc lá. Tổ chức cho các khoa, phòng và đơn vị trực thuộc ký cam kết thực hiện Luật PCTH của thuốc lá; tuyệt đối không bán thuốc lá tại căng - tin của đơn vị. Phân công nhiệm vụ cho các đoàn thể như: Công đoàn, Đoàn Thanh niên, điều dưỡng trưởng, bảo vệ… tăng cường kiểm tra, giám sát, nhắc nhở các khoa, phòng và người bệnh, gia đình người bệnh thực hiện nghiêm việc không hút thuốc tại đơn vị.