Tiếng chuông

Thứ 5, 11/05/2023 | 20:49:00 [GMT +7] A A

Sớm tiếng chuông nhà thờ
Báo hiệu một ngày mới
Chiều vẳng tiếng chuông chùa
Báo một ngày đã cạn.

Tiếng chuông thì vẫn thế
Nhẩn nha giữa thinh không
Mà nỗi đời dâu bể
Qua những ngày bão giông.

Trần Anh Trang

Lời bình
Cảm thức thời gian bao giờ cũng ám ảnh, dày vò kiếp nạn thi nhân. Có lẽ tiếng chuông gióng giả kia khiến trái tim nhà thơ rung lên theo nhịp trần thế của dòng đời vô thủy vô chung. Nhà thơ Trần Anh Trang đã từng cảm thấy cái quy luật nghiệt ngã:
Từ lộc non, lá biếc
Sẽ là cành, là hoa
Rồi thì lá sẽ tàn
Hoa âm thầm rụng hết
(Thời gian).
Sự vang âm của một thành phố xứ Bắc không rộng lắm lại tụ hội cả ngân nga-tiếng chuông nhà thờ-và lại “vẳng tiếng chuông chùa” nữa, mở đầu và kết thúc một ngày đã khiến nhà thơ se thắt trong nhận biết:
Sớm tiếng chuông nhà thờ
Báo hiệu một ngày mới
Chiều vẳng tiếng chuông chùa
Báo một ngày đã cạn.
Vâng, tiếng chuông ngân vọng, gióng giả ngỡ như vô tình ấy của những tháng ngày đang trôi, lại chẳng vô tình chút nào trong tâm thế nhà thơ, đã tạo nên xúc cảm đối nghịch khiến anh liên tưởng đến một bình diện khác của cõi người, nỗi đời trong sự tự vấn và cảm thán:
Tiếng chuông thì vẫn thế
Nhẩn nha giữa thinh không
Mà nỗi đời dâu bể
Qua những ngày bão giông.
Mối liên hệ giữa “tiếng chuông” và “nỗi đời dâu bể” đã tạo nên ấn tượng không hề ngưng nghỉ của hữu thể và vô cùng trong dòng thời gian bất tận.
Nhà thơ Trần Anh Trang xuất hiện sớm trong thế hệ các nhà thơ kháng chiến chống Mỹ - một giai đoạn đầy biến động của đất nước. Anh đã tạo được một dòng thơ dung dị, thiết tha được ẩn dưới những triết luận sắc sảo. Bài thơ Tiếng chuông, theo tôi - nhà thơ đã qua những trải nghiệm và chiêm nghiệm của mình, tạo nên hiệu quả bất ngờ với cảm thức thời gian trong ảnh xạ kiếp người do tác giả đã kết nhập được với tiếng chuông (ngoại giới) và tâm trạng nhà thơ (nội giới) mà làm nên sự vững chãi của kết cấu bài thơ, rộng xa trong ý tưởng. Bài thơ ngắn, kiệm lời, tuân thủ thể ngũ ngôn, ý tứ, xúc tích nhưng dư ba lại ngân vọng thật sâu, thật đằm thắm trong cuộc đời vốn vô thủy vô chung này.