Tiếp tục đổi mới, nâng cao năng lực định hướng, hiệu quả tuyên truyền, gắn với việc mua, đọc làm theo báo, tạp chí của Đảng

(Lược trích bài phát biểu của đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên T.Ư Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo T.Ư, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam tại Hội nghị Tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 11 của Bộ Chính trị)

Đồng chí Lê Quốc Minh phát biểu tại Hội nghị.

Nhằm xác định tôn chỉ, mục đích của báo chí cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Báo chí ta không phải để cho một số ít người xem, mà để phục vụ nhân dân, để tuyên truyền giải thích đường lối, chính sách của Đảng và Chính phủ, cho nên phải có tính chất quần chúng và tinh thần chiến đấu”. Trong bài viết “Cần phải xem báo Đảng”, đăng trên Báo Nhân Dân, số 197, từ ngày 22 đến ngày 24/6/1954, Người nhấn mạnh: “Tờ báo Đảng như là những lớp huấn luyện giản đơn, thiết thực và rộng khắp. Nó dạy bảo chúng ta những điều cần biết làm về tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo và công tác. Hàng ngày, nó giúp nâng cao trình độ chính trị và năng suất công tác của chúng ta. Nếu cứ cắm đầu làm việc, mà không xem, không nghiên cứu báo Đảng, thì khác nào nhắm mắt đi đêm; nhất định sẽ lúng túng, vấp váp, hỏng việc. Vì vậy, cán bộ trong Đảng và ngoài Đảng, toàn thể đảng viên và cốt cán, cần phải xem báo Đảng”. Dẫn lại những chỉ dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Hội nghị này để một lần nữa khẳng định trách nhiệm báo, tạp chí của Đảng trong hệ thống báo chí cách mạng Việt Nam, với vai trò là vũ khí tư tưởng sắc bén, gắn bó với sự nghiệp cách mạng của Đảng; là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân.

Trong những năm qua, các báo, tạp chí của Đảng luôn nỗ lực đổi mới, không ngừng nâng cao chất lượng cả về nội dung và hình thức, làm tốt vai trò cơ quan ngôn luận và lý luận chính trị của Đảng, diễn đàn của nhân dân; phổ biến kịp thời các quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, góp phần nâng cao trình độ, nhận thức chính trị, tư tưởng của cán bộ, đảng viên, nâng cao dân trí, làm phong phú đời sống tinh thần của nhân dân; tích cực đấu tranh chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; đấu tranh chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí; bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; chú trọng nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, luận giải thuyết 2 phục các vấn đề mà cuộc sống đặt ra; là nguồn kiểm chứng thông tin tin cậy đối với bạn đọc. Báo, tạp chí của Đảng thực sự “là tài liệu sinh hoạt Đảng và công tác tuyên truyền quan trọng”.

Để thực hiện tốt hơn nữa nhiệm vụ chính trị được Đảng, Nhà nước giao phó, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu của độc giả, nhất là trong bối cảnh các phương tiện truyền thông xã hội phát triển mạnh mẽ như hiện nay, báo, tạp chí của Đảng phải tiếp tục đề cao yêu cầu đổi mới phương thức truyền thông, thực hiện tốt mục tiêu tuyên truyền “đúng, trúng, kịp thời, hấp dẫn”. Chú trọng mở các chuyên trang, chuyên mục, lựa chọn chủ đề được bạn đọc quan tâm, tổ chức các đợt tuyên truyền trọng điểm gắn với các sự kiện chính trị nổi bật, phổ biến kịp thời quan điểm, tư tưởng chỉ đạo, nội dung cốt lõi trong các chủ trương, chính sách, phân tích, làm rõ những điểm mới và những giải pháp cơ bản để tổ chức thực hiện hiệu quả...

Nhằm đáp ứng được tiêu chí “hấp dẫn” các cơ quan báo, tạp chí cần tìm ra những phương thức truyền thông phù hợp, nắm bắt kịp thời xu thế phát triển của báo chí hiện đại để công tác tuyên truyền chủ trương, chính sách không khô cứng, khuôn phép mà sinh động, dễ tiếp cận, dễ nhớ, dễ hiểu đối với đông đảo quần chúng nhân dân. Cần nhận thức rằng sự hấp dẫn của báo, tạp chí của Đảng trước tiên xuất phát từ sự cần thiết, tính định hướng, tính chính thống, sự chuẩn xác, chuẩn mực về thông tin. Thông qua việc đọc, nghiền ngẫm các tác phẩm trên báo, tạp chí của Đảng, người đọc có thể trang bị được phương pháp tư duy khoa học và nhận thức đúng đắn. Do vậy, đổi mới phương thức truyền thông, tăng tính hấp dẫn của báo, tạp chí của Đảng nghĩa là cần tăng cường tính định hướng dư luận, nâng cao tính sắc bén trong đấu tranh tư tưởng, tính thực tiễn và lý luận trong từng bài viết, ấn phẩm. Để làm được điều này, báo, tạp chí của Đảng trong quá trình đổi mới, phục vụ Đảng, phục vụ nhân dân phải luôn thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”: “Mỗi tư tưởng, mỗi câu nói, mỗi chữ viết, phải tỏ rõ cái tư tưởng và lòng ước ao của quần chúng”.

Đổi mới phương thức truyền thông đối với báo, tạp chí của Đảng do vậy cũng chính là việc phải làm sao giải quyết thật tốt mối quan hệ giữa tính đảng, tính định hướng, tính chính thống, tính chiến đấu, tính dự báo, thông tin chính xác, chuẩn mực với tính hấp dẫn, chuyên nghiệp, khoa học và hiện đại. Đồng thời cần sự đồng bộ giữa đổi mới công nghệ và đổi mới đội ngũ, nâng cao chất lượng thông tin. Đổi mới theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, bắt kịp công nghệ phải bắt đầu từ con người, từ đổi mới tư duy và năng lực tiếp nhận cái mới, làm chủ công nghệ, tổ chức thông tin “đúng” và “trúng” với yêu cầu nhiệm vụ và nhu cầu của bạn đọc. Cần tránh khuynh hướng nóng vội, chạy theo sự phát triển của các loại hình báo chí mới để rồi nhận thức không đầy đủ về tầm quan trọng và những thế mạnh đặc thù của các loại hình báo, tạp chí truyền thống mà các kênh thông tin khác không thể thay thế được. Yêu cầu này đòi hỏi các báo, tạp chí của Đảng phải thường xuyên nâng cao chất lượng đội ngũ những người làm báo, đổi mới nội dung, hình thức, có chiến lược phát triển theo hướng tiếp cận công nghệ 3 hiện đại; xây dựng đội ngũ phóng viên, biên tập viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức trong sáng, tinh thông nghiệp vụ, năng động, sáng tạo, có khả năng nắm bắt và hành nghề trong hệ sinh thái công nghệ số.

Với vai trò là vũ khí tư tưởng sắc bén của Đảng, báo, tạp chí của Đảng luôn cần sự đồng hành của các cấp ủy. Thấu hiểu, chia sẻ khó khăn, ủng hộ những đổi mới, quan tâm đến công tác mua, đọc và làm theo báo, tạp chí của Đảng của các cấp ủy sẽ giúp các cơ quan báo, tạp chí của Đảng vươn lên mạnh mẽ, khẳng định vai trò nòng cốt trong nền báo chí cách mạng Việt Nam, chiếm lĩnh được công chúng, thực hiện tốt sứ mệnh là ngọn cờ đầu trong công tác tư tưởng, lý luận, góp phần củng cố, tăng cường sự thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận trong xã hội và lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước.

Cùng với việc tích cực đổi mới phương thức truyền thông, tăng cường tính định hướng dư luận, nâng cao tính sắc bén trong đấu tranh tư tưởng, lý luận trong tình hình mới như đã trình bày ở trên thì cũng cần nhìn nhận sự cần thiết của việc mua và đọc báo, tạp chí của Đảng theo Chỉ thị số 11- CT/TW ngày 28/12/1996 của Bộ Chính trị khóa VIII.

Năm 2020, Ban Tuyên giáo Trung ương đã chủ trì, phối hợp các cơ quan liên quan tổ chức Hội nghị quán triệt Thông báo Kết luận số 173-TB/TWngày 06/4/2020 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 11-CT/TW của Bộ Chính trị khóa VIII về mua và đọc báo, tạp chí của Đảng. Sau 3 năm triển khai thực hiện Thông báo Kết luận số 173-TB/TW đã đạt được những kết quả nổi bật như sau:

- Ngay sau khi Thông báo Kết luận số 173-KL/TW ban hành, các tỉnh ủy, thành ủy, các cơ quan Trung ương đã có văn bản chỉ đạo các cấp, các ngành tại địa phương, đơn vị quán triệt, triển khai thực hiện công tác mua và đọc báo, tạp chí của Đảng, đồng thời xác định đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng, là trách nhiệm của các cấp uỷ và chính quyền. Nhờ đó, nhiều đảng bộ, chi bộ, cán bộ, đảng viên đã nâng cao nhận thức, việc mua, đọc và làm theo báo, tạp chí của Đảng dần đi vào nền nếp. Đã xuất hiện những mô hình, cách làm hay; nhiều gương tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến được biểu dương, nhân rộng thông qua những bài viết, trao đổi kinh nghiệm thực tiễn trên báo, tạp chí của Đảng.

- Công tác đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc mua, đọc và sử dụng báo, tạp chí của Đảng được dần đi vào nền nếp. Ban tuyên giáo các cấp phối hợp chặt chẽ với bưu điện tỉnh, thành phố và các quận, huyện, thị xã tiến hành kiểm tra, đôn đốc các đơn vị đặt mua báo, tạp chí của Đảng; đề xuất các giải pháp phát triển các điểm bưu điện xã nhằm mở rộng mạng lưới phát hành, cải tiến khâu khai thác, rút ngắn thời gian chuyển phát, tổ chức các hội nghị khách hàng nhằm đổi mới, nâng cao chất lượng phát hành, góp phần tích cực trong thực hiện mua, đọc và sử dụng báo, tạp chí của Đảng hiệu quả thiết thực. Công tác phát hành báo, tạp chí của Đảng tại các khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa ngày càng được chú trọng, nhiều cách làm sáng tạo, hiệu quả, kết hợp hài hòa giữa mục tiêu kinh doanh và phục vụ nhiệm vụ chính trị. Số lượng mua báo, tạp chí của Đảng tuy chưa đạt được theo tinh thần Thông báo Kết luận số 173- KL/TW, nhưng nhìn 4 chung tại một số địa phương, đơn vị, số lượng mua báo, tạp chí của Đảng có tăng qua các năm.

Tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn những hạn chế bất cập, đó là:

- Công tác tuyên truyền hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra, sơ kết, tổng kết việc mua và đọc báo, tạp chí của Đảng ở một số địa phương chưa được tiến hành thường xuyên để từ đó chỉ ra những hạn chế, vướng mắc và đề xuất cơ chế, giải pháp tháo gỡ. Sự phối hợp của các cơ quan, đơn vị liên quan trong tham mưu, hướng dẫn, theo dõi việc thực hiện Chỉ thị có lúc, có nơi chưa chặt chẽ, chưa hiệu quả.

- Việc mua, đọc, sử dụng báo, tạp chí của Đảng tại một số chi bộ, đảng bộ còn mang tính hình thức. Một bộ phận không nhỏ đảng viên ở các chi bộ chưa quan tâm đúng mức đến việc đọc và làm theo báo, tạp chí của Đảng.

- Nội dung và hình thức các ấn phẩm báo, tạp chí của Đảng tuy có cải tiến nhưng vẫn chưa thật hấp dẫn, phong phú, thông tin còn chậm nên chưa thu hút được độc giả, nhất là độc giả trẻ trong bối cảnh cạnh tranh thông tin giữa các loại hình báo chí hiện nay, đặc biệt là trên Internet.

- Kinh phí dành cho việc mua báo, tạp chí của Đảng còn hạn chế, thậm chí có nơi sử dụng chưa đúng mục đích. Một số cơ quan, đơn vị, nhất là khối cơ quan doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp, các cơ sở giáo dục thực hiện chưa nghiêm việc đặt mua báo, tạp chí của Đảng theo quy định.

- Công tác phát hành báo, tạp chí về cơ sở đôi lúc còn chậm, còn để sót đối tượng; số lượng phát hành chưa đạt so với mục tiêu đề ra.

Từ những phân tích trên đây, tôi xin nêu ra một số giải pháp chủ yếu như sau để Hội nghị cũng bàn bạc, thảo luận:

Một là, tăng cường công tác lãnh đạo của các cấp ủy đối với công tác mua, đọc báo, tạp chí của Đảng. Các cấp ủy tiếp tục nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và trách nhiệm của các cấp ủy về việc mua, đọc và làm theo báo, tạp chí của Đảng. Rà soát, bổ sung kịp thời những văn bản chỉ đạo thực hiện việc mua và đọc báo, tạp chí của Đảng; quyết tâm thực hiện việc “Đọc và làm theo báo, tạp chí của Đảng” trở thành nền nếp trong sinh hoạt chi bộ và hoạt động của các cơ quan, đơn vị, địa phương. Cần xem xét việc mua báo, tạp chí của Đảng là tiêu chí đánh giá chất lượng tổ chức đảng hằng năm và có hình thức khen thưởng kịp thời các địa phương, đơn vị thực hiện tốt; đồng thời, có hình thức xử lý đối với các tổ chức đảng thực hiện chưa nghiêm túc.

Hai là, nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với công tác mua, đọc báo, tạp chí của Đảng.Tiến hành rà soát, xây dựng, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, trong đó xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù để hỗ trợ báo, tạp chí của Đảng nâng cao chất lượng nội dung, đa dạng hóa hình thức phát hành; đưa báo, tạp chí của Đảng vào danh mục các loại báo, tạp chí phát không thu tiền đối với khu vực biên giới, hải đảo, các cơ quan, đơn vị công tác ở nước ngoài và vùng đặc biệt khó khăn.

Ba là, tăng cường đổi mới, cải tiến nâng cao chất lượng báo, tạp chí của Đảng cả nội dung và hình thức, tạo sự thu hút, hấp dẫn với độc giả; chủ động đổi 5 mới phương thức hoạt động theo hướng tinh gọn và hiệu quả; nâng cao năng lực tự chủ tài chính, năng lực tổ chức sản xuất tin, bài; xây dựng lộ trình cụ thể đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin để độc giả, người dân có thể tiếp cận với nội dung thông tin thông qua báo, tạp chí điện tử của Đảng, qua đó tăng cường khả năng tương tác và trao đổi giữa cơ quan báo chí với cán bộ, đảng viên và nhân dân, phù hợp với xu thế tiếp nhận thông tin hiện nay.

Bốn là, sử dụng và phát huy hiệu quả sử dụng các loại tài liệu, báo chí của Đảng được cung cấp, đặt mua. Cần chọn lọc những thông tin quan trọng, mới, có liên quan nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị để phổ biến trong chi bộ và tuyên truyền cho cán bộ, đảng viên và nhân dân; quy định cụ thể việc đọc, nghiên cứu, quản lý, sử dụng báo, tạp chí của Đảng đúng mục đích và hiệu quả; xây dựng phong trào đọc, học và làm theo các mô hình, sáng kiến, cách làm hay trên báo, tạp chí của Đảng.

Năm là, nâng cao hơn nữa chất lượng công tác phát hành báo chí với phương châm kết hợp hài hòa giữa kinh doanh và phục vụ nhiệm vụ chính trị; chú trọng đổi mới phương thức phát hành để bảo đảm việc phát hành kịp thời, đúng đối tượng; xây dựng các giải pháp nhằm tăng cường phát hành báo, tạp chí của Đảng rộng khắp tới các cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhất là tới các khu vực xa trung tâm; tiếp tục tập trung đầu tư, xây dựng mạng lưới bưu chính công ích, đủ năng lực hoàn thành các nhiệm vụ được giao, cụ thể trên quy mô cả nước; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để theo dõi và quản lý dịch vụ phát hành báo chí.

Sáu là, tăng cường chỉ đạo, kiểm tra chặt chẽ việc cấp và sử dụng kinh phí mua báo, tạp chí của Đảng; bảo đảm sử dụng kinh phí đúng nguyên tắc, đúng mục đích.

Từ thực tế triển khai thực hiện Thông báo Kết luận số 173-KL/TW, Ban Tổ chức hội nghị xin kiến nghị Bộ Chính trị, Ban Bí thư một số nội dung như sau:

- Thông báo Kết luận số 173-KL/TW đã được thực hiện 03 năm (2020- 2022), do vậy, đề nghị Ban Bí thư giao Ban Tuyên giáo Trung ương có văn bản chỉ đạo tiến hành sơ kết 03 năm việc thực hiện Thông báo Kết luận số 173- KT/TW về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 11-CT/TW.

- Đề nghị Ban Cán sự đảng Chính phủ chỉ đạo việc đưa Báo Nhân Dân, Tạp chí Cộng sản và một số báo, tạp chí của Đảng vào danh mục các loại báo, tạp chí phát không thu tiền đối với vùng biên giới, hải đảo, các cơ quan, đơn vị công tác ở nước ngoài và vùng đặc biệt khó khăn.

- Để tập trung quản lý và thống nhất về nguồn kinh phí, đề nghị Văn phòng Trung ương Đảng sớm ban hành văn bản hướng dẫn, quy định cụ thể hơn về kinh phí đặt mua báo, tạp chí của Đảng. Thực tế hiện nay nguồn kinh phí mua và đọc báo, tạp chí của Đảng còn hạn chế, nằm chung trong kinh phí hoạt động công tác Đảng nên việc thực hiện không thống nhất, do đó cần quy định rõ việc cấp kinh phí, giao cho một đơn vị làm đầu mối (cấp tỉnh hoặc huyện) để bảo đảm đủ số lượng. Khi lập dự toán ngân sách hằng năm, khoản chi mua báo, tạp chí của Đảng cần được tách riêng để quản lý và giám sát việc thực hiện, tránh việc 6 sử dụng kinh phí không đúng mục đích như hiện nay ở một số địa phương, đơn vị.