Trận Điện biên phủ trên không 1972, bước ngoặt lịch sử trong cuộc kháng chiến chống Mỹ

Không bị bất ngờ ngay từ ngày đầu và suốt 12 ngày đêm, lực lượng phòng không miền Bắc đã chủ động, bình tĩnh đánh trả mãnh liệt không quân chiến thuật của Mỹ. Lần đầu tiên trong lịch sử 30 năm chiến tranh giải phóng và bảo vệ Tổ quốc, lực lượng phòng không miền Bắc đã tổ chức thực hành thắng lợi, một chiến dịch phòng không quy mô lớn, đánh bại hoàn toàn cuộc tập kích chiến lược của không quân Mỹ vào Hà Nội, Hải Phòng.

Năm 1972, sự thất bại của cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam của Mỹ đã rõ ràng. Để gỡ sỹ diện cho vai trò là một nước cầm đầu phe đế quốc hùng mạnh phải thua một nước kinh tế nghèo nàn kỹ thuật công nông nghiệp lạc hậu, hơn nữa trong thời điểm lịch sử lúc ấy là sự thắng thua giũa hai phe Cộng sản và Tư bản. Đồng thời có cuộc tranh cử Tổng thống Mỹ cho nhiệm kỳ 1973- 1977 giữa Mác Ga Vôn và Ních Xơn. Mác Ga Vô tuyên bố: “Nếu tôi thắng cử tôi sẽ cho rút ngay quân đội Mỹ về, không cần một điều kiện tiên quyết nào”. Tình thế ép Ních Xơn phải xoa dịu dư luận.  Vì thế cuộc đàm phán Việt- Mỹ ở Paris đã nhất trí với bản Hiệp định hòa bình ký tắt ở Hà Nội, ngày 19- 10- 1972 và sẽ ký chính thức ngày 26- 10- 1972 ở Paris.

Ngày 7- 11- 1972, Ních Xơn thắng cử, Mỹ trở mặt ngay, Mỹ đòi sửa 126 điểm của Hiệp định, đồng thời chuẩn bị cuộc không chiến dữ dội nhất, hòng ép Việt Nam phải chấp nhận điều kiện hòa bình của Mỹ và nếu có chịu thua thì Mỹ phải “Thua trong thế danh dự”, “Thua trong thế mạnh”.

Đúng 19 giờ 45 phút ngày 18- 12- 1972 với 90 lần chiếc B52, 162 lần chiếc máy bay chiến thuật, không quân Mỹ bắt đầu đánh vào sân bay Nội Bài, Kép, rồi hầu hết các sân bay miền Bắc. Riêng Hà Nội và vùng phụ cận bị B52, 111 2F4, 1A7 đánh dữ dội. Không quân pháo binh ta đánh trả, hai chiếc B52 bị bắn rơi tại chỗ.

Theo kế hoạch, Mỹ thực hiện chiến dịch Lai nơ be chi cơ II trong 3 ngày nhưng đã phải kéo tới 12 ngày đêm và chia thành 2 đợt hoạt động lớn. Đợt I, từ đêm 18- 12- 1972 đến tối ngày 24- 12- 1972. Đợt II, từ ngày 26- 12- 1972 đến 29- 12- 1972. Tất cả chúng đã xuất kích 729 lần chiếc B52 và 3884 lần chiếc máy bay chiến thuật, ném 20.000 tấn bom. Riêng Hà Nội, Mỹ tập trung 444 lần chiếc B52, chiếm 60% tổng số xuất kích của B52, 1004 lần máy bay chiến thuật và chịu đựng 9700 tấn bom.

Vậy mà kết quả Mỹ đã không phá hủy được Hà Nội, Hải Phòng. Trái lại Mỹ bị bắn rơi 81 máy bay các loại. Trong đó 34/B52, 5/F111, 12/A7, 1/F05, 4/Da 5c, 1 máy lên thẳng, 1 máy bay không người lái…, bắt sống 44 giặc lái.

Thất bại này buộc Tổng thống Mỹ Nich Xơn phải tuyên bố ngừng ném bom từ vĩ tuyến 20 trở ra vào 7h sáng ngày 30- 12- 1972 và ngồi họp hội nghị Paris về Việt Nam.

Ngày 27- 1- 1973, hiệp định “Chấm dứt chiến tranh lập lại hòa bình ở Việt Nam” được ký kết ở Paris giữa Mỹ và Việt Nam. Mỹ buộc phải rút hết quân khỏi miền Nam. Chiến thắng trên chứng minh sự tiên đoán của Bác Hồ “Đánh cho Mỹ cút” rồi 3 năm sau mới “Đánh cho Ngụy nhào”.

Cuộc tiến công chiến lược 1972, với chiến thắng cuộc tập kích không quân chiến lược của Mỹ 1972, tạo bước ngoặc của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Mở đường cho đại thắng mùa Xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, Bắc- Nam sum họp một nhà, xuân nào vui hơn.