Triển vọng cải thiện đàn lợn sinh sản từ công nghệ thụ tinh sâu

Những năm qua, ngành chăn nuôi có những bước phát triển khá cả về chất lượng, số lượng, nhất là đối với đàn lợn. Tuy nhiên, mật độ chăn nuôi lớn, lưu lượng giao thương qua lại nhiều, nguy cơ dịch bệnh cao làm giảm đáng kể đàn lợn nói chung và đàn lợn nái sinh sản nói riêng. Việc ứng dụng các công nghệ mới, trong đó có công nghệ thụ tinh sâu cho lợn (PCAI) là rất cần thiết để cải thiện chất lượng sinh sản.

Đến tháng 11, tổng đàn lợn của tỉnh Bắc Ninh đạt 290.800 con, sản lượng thịt xuất chuồng gần 47.000 tấn. Theo ông Nguyễn Sỹ Giáp, phòng Kỹ thuật - Tổng hợp, Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh: Để nâng cao chất lượng sinh sản, hầu hết các trang trại chăn nuôi lợn nái và  các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ đã áp dụng kỹ thuật thụ tinh nhân tạo. Tuy nhiên, đa phần đều theo phương pháp truyền thống, khả năng thụ thai thấp do tinh trùng mất nhiều thời gian đến gặp trứng. Năm 2021, Sở Nông nghiệp và PTNT triển khai đề tài khoa học “Ứng dụng công nghệ thụ tinh sâu sau cổ tử cung (PCAI) trong chăn nuôi lợn nái”. Phương pháp này cho phép tinh dịch được đưa vào cổ tử cung sâu khoảng 20cm qua 1 ống thông đặt trong nối với 1 ống thông ngoài. Qua đó, sẽ khắc phục những nhược điểm của phương pháp thụ tinh nhân tạo thông thường như: giảm thể tích tinh sử dụng, rút ngắn quãng đường tinh trùng phải di chuyển tới gặp trứng trên sừng tử cung; nâng cao hiệu quả sử dụng lợn đực ...
Theo các nghiên cứu, sử dụng công nghệ thụ tinh sâu trong tử cung sẽ tiết kiệm khoảng 40% - 50% thể tích liều tinh và số lượng liều tinh/1 lần lên giống của lợn nái giảm từ đó, giúp giảm 50% số lợn đực dùng để khai thác tinh. Thời gian thực hiện phối giống cũng được tiết kiệm rất nhiều dẫn đến giảm công lao động. Người chăn nuôi lợn nái sẽ giảm chi phí; tăng nguồn thu; hạn chế tối đa việc lây lan những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khi lợn đực nhảy trực tiếp từ đó góp phần phòng chống dịch bệnh, bảo vệ môi trường.   
Trên cơ sở đó, nhóm thực hiện đề tài triển khai xây dựng mô hình thử nghiệm tại 2 trang trại có đàn lợn nái tương đối lớn là hộ ông Bùi Mạnh Cường (Nghĩa Đạo, Thuận Thành) và HTX sản xuất VAC Tiến Thịnh (Phù Lương, Quế Võ). Các cán bộ kỹ thuật trực tiếp tập huấn quy trình kỹ thuật, cách sử dụng que phối, vật tư phối giống cho các cơ sở tham gia. Sau hơn 3 tháng được tiếp cận kỹ thuật thụ tinh sâu, anh Bùi Mạnh Cường phấn khởi: “Mặc dù đã áp dụng các quy trình phòng bệnh nghiêm ngặt nhưng năm 2019, trang trại của tôi không may vẫn bị dịch bệnh tả lợn châu Phi; hơn 100 con lợn nái chết, đến nay, đàn lợn nái còn khoảng 500 con. Trang trại phải tìm kiếm giải pháp tái đàn, đáp ứng nhu cầu của thị trường và các đơn hàng đã ký kết. Chúng tôi được giới thiệu về công nghệ thụ tinh sâu sau tử cung đối với con lợn thấy hiệu quả thực tế rất cao,  sau khi thử nghiệm đúng kỹ thuật, tỷ lệ đậu thai sau thụ tinh là 88/90 con, cao hơn nhiều so với phương pháp thụ tinh thông thường. Đội ngũ công nhân chăn nuôi có kinh nghiệm, thao tác thành thục nên tiếp cận phương pháp mới dễ dàng. Đây là bước đột phá để chúng tôi nhân rộng đàn lợn”.
Trong quá trình triển khai, đơn vị chủ trì đề tài là Sở Nông nghiệp và PTNT tích cực bám sát các hộ tham gia mô hình thí điểm để đưa ra được những đánh giá chính xác, kiến nghị những vấn đề kỹ thuật và kinh tế phù hợp với thực tế; hoàn thiện quy trình công nghệ thụ tinh sâu trong tử cung (PCAI) trong chăn nuôi lợn nái phù hợp với điều kiện, trình độ chăn nuôi tại Bắc Ninh. Đẩy mạnh tập huấn kỹ thuật để các hộ chăn nuôi nắm vững quy trình, nâng cao hiệu quả cho sinh sản đàn lợn, làm cơ sở để các hộ mạnh dạn tái đàn. Về phía các trang trại, bên cạnh thử nghiệm, ứng dụng công nghệ sinh sản mới, cần chủ động vệ sinh khử trùng tiêu độc chuồng trại, tiêm phòng định kỳ cho tổng đàn vật nuôi và tiêm bổ sung vắc xin khi cần thiết nhằm bảo vệ đàn vật nuôi.