Triển vọng và thách thức của thể thao thành tích cao Bắc Ninh

Những năm qua, vị thế của thể thao Bắc Ninh từng bước được khẳng định ở các đấu trường trong nước, khu vực và châu lục. Sự nghiệp TDTT nói chung của Bắc Ninh đã có bước phát triển đáng kể, góp phần quan trọng vào quá trình phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh. Trong đó, thể thao thành tích cao đã có nhiều tiến bộ cả về công tác đào tạo, huấn luyện vận động viên và thành tích thi đấu.

Biểu hiện rõ nét nhất là sự tăng lên về số môn và số lượng VĐV được đào tạo tại Trung tâm huấn luyện TDTT tỉnh, cụ thể: năm 2005 chỉ có 4 môn với vài chục VĐV thì đến 2010 đã tăng lên 180 VĐV ở 7 môn: Vật, Karate-do, Cờ vua, Kiếm quốc tế, Cầu lông, Boxing và Đẩy gậy. Kết quả thi đấu ở các giải thể thao quốc gia, quốc tế cũng là yếu tố quan trọng để đánh giá sự phát triển của thể thao thành tích cao.

Nếu như Đại hội TDTT toàn quốc lần thứ V năm 2006, Bắc Ninh xếp thứ 24 toàn đoàn với 28 bộ huy chương (6 Vàng, 9 Bạc, 13 Đồng) thì đến Đại hội TDTT toàn quốc lần thứ VI năm 2010, đoàn thể thao Bắc Ninh đã vươn lên vị trí 22/66 đơn vị tỉnh, thành, ngành và đoạt 38 bộ huy chương (9 Vàng, 9 Bạc, 20 Đồng).

Bên cạnh đó, số VĐV đạt Huy chương Vàng ở các giải trẻ và giải vô địch hàng năm đều tăng. Trong đó, nổi bật là môn vật lần đầu tiên đoạt Huy chương Vàng Đại hội; Bắc Ninh cũng là một trong 3 đơn vị cùng với Thành phố Hồ Chí Minh và Bắc Giang đoạt Huy chương Vàng ở môn Cầu lông…

Ông Đàm Công Sử, Giám đốc Trung tâm Huấn luyện TDTT tỉnh khẳng định: Những kết quả của thể thao thành tích cao Bắc Ninh đạt được thời gian qua phần nào cho thấy tiềm năng của thể thao đỉnh cao, đồng thời minh chứng chủ trương tập trung đầu tư cho các môn trọng tâm của tỉnh đang đi đúng hướng. Nhờ có những chế độ chính sách ưu tiên, sự quan tâm đầu tư kịp thời của tỉnh mà công tác tuyển chọn, đào tạo, huấn luyện VĐV cũng như việc tổ chức tham gia thi đấu những giải quốc gia, quốc tế có nhiều điều kiện nâng cao thành tích.

Ba môn thể thao trọng điểm là Vật, Karate-do, Cờ vua được ưu tiên đầu tư tương đối như: 100% VĐV được tuyển chọn theo đúng quy trình và tiêu chuẩn tuyển chọn ban đầu trên cơ sở ứng dụng những tiến bộ khoa học về tuyển chọn tài năng thể thao kết hợp sử dụng công nghệ và phương tiện máy móc hiện đại; trong quá trình huấn luyện, HLV và VĐV thường xuyên được giao lưu, cọ xát với các đội tuyển mạnh trong nước, quốc tế; được đưa ra nước ngoài tập huấn đã giúp các VĐV hoàn thiện về chuyên môn, tăng khả năng cạnh tranh và bản lĩnh thi đấu…

Hơn thế, sự xuất hiện của các nhân tố trẻ, nhân tố mới có những đột phá về thành tích trong hệ thống giải quốc gia, khu vực và châu lục cũng là tiền đề quan trọng đưa nền thể thao Bắc Ninh ngày càng tiến gần đến tính chuyên nghiệp. Những VĐV ưu tú đang ở vào giai đoạn sung sức, có thể duy trì thành tích trong nhiều năm tới như: Trịnh Đức Thanh, Nguyễn Hùng Kỳ của môn Vật; Nguyễn Công Hải, Nghiêm Đình Công ở môn Cầu lông; Vương Thị Vỹ môn Boxing; Cờ vua có Nguyễn Hữu Việt, Bùi Minh Thành; Kiếm quốc tế có Tống Văn Thường; Trần Thị Bích Liên, Nguyễn Văn Thương, Nguyễn Mạnh Hùng ở môn Karate-do… Những gương mặt VĐV tiêu biểu này có thể coi là “tương lai” của thể thao thành tích cao Bắc Ninh.

Tuy nhiên, bên cạnh những dấu hiệu và tiền đề tích cực của sự phát triển nói trên, những người làm công tác thể thao thành tích cao Bắc Ninh cũng đang đối mặt với không ít khó khăn, thách thức như: lực lượng VĐV mỏng, thế hệ kế cận ở một số môn chưa bắt kịp vì đặc thù đào tạo VĐV đỉnh cao cần phải có một quá trình lâu dài từ 5-7 năm; việc tìm kiếm chuyên gia, huấn luyện viên giỏi ở một số môn không dễ… Trong số đó, bài toán nan giải, đáng lo ngại nhất là vấn đề “chảy máu tài năng thể thao”.

Những người trực tiếp làm công tác huấn luyện VĐV đỉnh cao phân tích: Để đào tạo được một lớp VĐV tham gia thi đấu các giải vô địch là rất khó, phải cần một khoảng thời gian liên tục, lâu dài. Trong số đó, để phát hiện, bồi dưỡng được một cá nhân xuất sắc, có thể đoạt huy chương lại càng khó hơn. Nó không chỉ là phương pháp huấn luyện mà còn là tố chất, năng khiếu, sự chuyên tâm khổ luyện, thời điểm tỏa sáng của cá nhân VĐV và đòi hỏi hội tụ nhiều điều kiện khác nữa. Vì thế, đối với sự nghiệp phát triển thể thao thành tích cao thì vấn đề xây dựng chính sách trọng dụng và giữ tài năng quan trọng không kém việc tổ chức đào tạo, huấn luyện…

Hiện, Bắc Ninh có khoảng 10 VĐV đỉnh cao xuất sắc được đánh giá sẽ trở thành tài năng thể thao, tập trung ở các môn Vật, Cầu lông, Boxing. Song, nguy cơ “chảy máu tài năng thể thao” của Bắc Ninh không còn là hiện tượng nữa mà đã trở thành một thực tế. Do đó, rất cần một chế độ ưu tiên, trọng dụng dành riêng cho những VĐV tài năng. Bởi, không ai khác, chính lực lượng VĐV này sẽ là “mỏ vàng” của thể thao Bắc Ninh, đồng thời còn là sự bảo đảm cho quá trình phát triển bền vững liên tục của thể thao thành tích cao tỉnh nhà trong tương lai.

Bài, ảnh: Thuận Cẩm