Trống hội rền vang

Vào thập niên 80, khi tôi còn nhỏ, một khoảng đất rất rộng giữa làng được xây dựng kho hợp tác để chứa vật tư và nông sản, xung quanh là khoảng sân rộng lát gạch bát. Mỗi mùa gặt đến, bà con nông dân kĩu kịt léo lúa về đập, phơi tại sân và đóng bao cất đống vào kho. Đây là địa điểm vui chơi ưa thích của chúng tôi. Khoảng sân rất rộng để chơi khăng, chơi đáo, chơi ô ăn quan,… Vườn cây tươi tốt xung quanh thì để chơi trốn tìm.
Bà tôi bảo, sân kho này trước là khu vực đình làng, một trong những ngôi đình to có tiếng trong vùng, thờ đức thánh Tam Giang. Khi giặc Pháp xâm lược nước ta, chúng tấn công các làng mạc, chiếm những khu vực trọng yếu làm căn cứ. Khi chúng tràn vào làng, bà con đi sơ tán cả, chỉ còn lực lượng du kích rút lui sau cùng. Trước khi đi, du kích của ta đã đổ dầu trực tiếp châm lửa đốt đình để quân Pháp không có chỗ đồn trú.
Còn nhớ, có một dạo mẹ được các bà, các cô cùng xóm mời đi họp, tôi tò mò đi theo thì nghe được bà con bàn nhau xây lại đình làng. Mọi người đều mong muốn xây lại ngôi đình thờ thành hoàng làng như trước. Tuy nhiên, một số người băn khoăn, sợ chính quyền không cho phép. Có cụ cao niên bảo mẹ về hỏi ý kiến của bố vì “chú ấy ra ngoài, hiểu biết rộng”. Nhưng cũng có người lo ngại “bác ấy là cán bộ trong ngành văn hóa, khéo nói ra bác ấy lại phản đối ngay vì cho rằng đây là việc mê tín dị đoan”.

Ảnh minh họa.

Bố tôi công tác trên tỉnh, cuối tuần mới về nhà. Sau khi biết chuyện, một ngày chủ nhật, ông trực tiếp đến gặp các cụ cao niên hỏi thăm tình hình cặn kẽ. Bố bảo, việc thờ cúng thành hoàng làng là một hoạt động tín ngưỡng thể hiện nét văn hóa tốt đẹp của dân tộc ta, nó khác hoàn toàn các hoạt động mê tín dị đoan. Xây đình  là để thờ cúng, tưởng nhớ tiền nhân, qua đó giáo dục thế hệ con cháu về truyền thống của cha ông, từ đó uống nước nhớ nguồn, sống có lý tưởng, có trách nhiệm. Hơn nữa, đình làng còn là nơi sinh hoạt văn hóa của cả cộng đồng. Bố còn hứa với các cụ sẽ gặp các cơ quan chức năng để tham vấn về thủ tục giúp bà con đề nghị được phục dựng đình làng. Nhưng ông cũng nhấn mạnh nhiều lần về việc các cụ cao niên cần quán triệt để bà con nhân dân hiểu rõ ý nghĩa tốt đẹp của việc phục dựng đình làng, tránh tình trạng lợi dụng hoạt động mê tín dị đoan.
Mọi sự xuôi chèo mát mái, bà con quê tôi khi ấy dù còn  khó khăn nhưng đều hào hứng góp công, góp của phục dựng lại đình làng. Hội làng được khôi phục từ ngày ấy. Lễ hội kéo dài trong 3 ngày Xuân, cả làng mừng vui, phấn khởi. Ban ngày chúng tôi đi xem chọi gà, đấu vật. Tối đến thì đi xem hát chèo. Khai hội đấu vật, chị em chúng tôi ồ lên khi thấy bố mình trần, quần đùi, quấn khố đỏ ngang hông vào sới ngay trận mở màn. Đối đầu với bố trong keo vật lèo là một bác dân quân cùng tầm tuổi. Hai ông đô mới se đài mà bà con đã cổ vũ tưng bừng. Bố tôi thắng, được phần thưởng là một cái khăn mặt. Cả 2 ông đô đều được làng thưởng 1 phẩm oản chay làm từ gạo nếp. Chúng tôi cười tít mắt vì “chiến lợi phẩm” và càng vui hơn vì nhiều người khen bố. Có người bảo “Tưởng bác ấy thư sinh thì thua chắc mà hóa ra lại thắng”. Người khác bảo “Nhầm rồi, thời trai trẻ bác ấy cũng là tay vật có số má trong làng đấy”.
Thấm thoắt đã hơn 40 năm kể từ khi đình làng được phục dựng. Với sự chung tay của bà con, ngôi đình giờ khá khang trang, tố hảo. Mỗi dịp Xuân sang, khi trống hội vang lên, tôi lại nhớ hình ảnh bố tóc hoa râm, mình trần quấn khố đỏ trong keo vật hội Xuân năm ấy.