Tự bảo vệ

Cuối tuần, tôi nhờ cô Linh hàng xóm đèo ra chợ mua chiếc chiếu trúc. Cô bán hàng hỏi: “Có 2 loại, của Trung Quốc thì hơn 200 ngàn 1 chiếc còn loại sản xuất ở Cao Bằng thì đắt gấp đôi. Chị lấy loại của Cao Bằng mà dùng cho yên tâm. Bây giờ khách toàn mua hàng sản xuất trong nước…”.

Cô bán hàng chưa giải thích xong thì Linh đã cắt ngang: “Cứ cái nào rẻ tiền hơn thì chị mua”. Tuy hơi ngỡ ngàng nhưng tin vào sự sành sỏi của Linh nên tôi cũng gật đầu. Cô bán hàng vui vẻ mang ra  chiếc chiếu trúc khá đẹp mắt. Thấy chữ “Chiếu trúc Cao Bằng” ngay ngắn trên vỏ bọc, tôi vội vàng lên tiếng: “Chị lấy nhầm hàng mất rồi”. Cô bán hàng nhìn tôi cười: “Không nhầm đâu chị, đúng là hàng Trung Quốc đấy. Cái chữ trên vỏ này muốn viết thế nào chẳng được. Cửa hàng em uy tín lâu năm nên nói thật cho khách chứ còn như một số cửa hàng buôn bán gian dối cứ nói là hàng Cao Bằng thì thu lãi gấp đôi”.
Mang chiếu về đến nhà, Linh nhìn tôi cười: “Chị còn xanh và non lắm. Thời buổi này thật giả lẫn lộn, kể cả cái chiếu đắt gấp đôi kia cũng chắc gì hàng Việt Nam, cứ mua cái hàng Tầu thế này cho lành”.
Tôi hỏi Linh: “Có lẽ em hơi cực đoan, hàng hóa sản xuất trong nước của mình liệu có uy tín, chất lượng đến mức nước ngoài phải giả xuất xứ như vậy không?” Linh cười: “Thế nên chị cần tham khảo thông tin nhiều hơn nữa. 

Không phải là mọi hàng hóa sản xuất trong nước đều tốt đến mức người ta phải làm giả mà có nguyên nhân khác. Sau một thời gian dài bị khủng hoảng trước những thông tin hàng hóa giá rẻ nhập lậu nhiễm chì và các chất độc hại khác, một bộ phận không nhỏ người tiêu dùng mất lòng tin nên tìm đến những hàng hóa có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng. Cụm từ “Made in Việt Nam” được khá nhiều người lựa chọn để đặt tên cho cửa hàng, cửa hiệu. Theo xu hướng đó, hàng nước ngoài, nhất là hàng Trung Quốc đã được người ta gắn mác Việt Nam để bán với giá đắt hơn rất nhiều. Chị cứ tra trên mạng thì biết ngay”.
Lướt thử trên web, thấy hiện ra rất nhiều thông tin về phát hiện hàng nhập lậu từ Trung Quốc, hàng không có xuất xứ rõ ràng được gắn mác Made in Việt Nam..., tôi than: “Đúng thật là chẳng biết đường nào mà lần.” Linh cười: “Đấy là những thứ hai năm rõ mười nhưng còn có một số thứ nhập nhèm cơ chị ạ. Hàng có nhãn mác hợp pháp sản xuất ở Việt Nam nhưng thực tế có đến 90% là đồ Tầu. Vừa qua dư luận ồn ào vụ 1 doanh nghiệp Việt Nam bị tố nhập hàng Trung Quốc, chỉ thực hiện rất ít công đoạn lắp ráp hoặc đóng gói sau đó đóng mác sản xuất tại Việt Nam. Truyền thông, khách hàng thì tố doanh nghiệp gian dối còn doanh nghiệp khẳng định làm đúng. Tranh cãi đã lâu nhưng vẫn chưa ngã ngũ vì hóa ra đến thời điểm đó ngành chức năng của ta vẫn chưa có văn bản chính thức nào quy định về tiêu chuẩn Made in Việt Nam”. 
Chuyện trò một lúc với Linh tôi thấy hoang mang tột độ: “Thế này thì người tiêu dùng khác gì người mù tự mò mẫm trên đường?”. Linh cười: “Không nên cực đoan thế chị. Trong khi chờ chuyển biến tích cực, mình phải tự tìm hiểu để trở thành người tiêu dùng thông thái, đừng chạy theo thị hiếu đám đông. Chị hãy vào các siêu thị, cửa hàng uy tín mà mua. Ngày nay có nhiều thứ hỗ trợ tích cực cho người tiêu dùng như phần mềm quét mã số, mã vạch sản phẩm trên điện thoại thông minh chẳng hạn. Nếu chị phát hiện hàng không đúng nhãn mác, hàng giả, hàng nhái, sai xuất xứ thì hãy báo cơ quan chức năng, đấy là một trong những cách tích cực để người tiêu dùng tham gia giám sát, lành mạnh hóa thị trường, tự bảo vệ mình. Mà chị nhớ cho cái chiếu mới mua vào ngâm sau đó giặt sạch bằng xà phòng, phơi khô rồi hãy dùng nhé”.
Linh ra về rồi tôi vẫn ngồi ngẫm nghĩ mãi. Tôi quyết định từ hôm nay sẽ thêm chức năng quét mã vạch hàng hoá cho chiếc điện thoại thông minh của mình thay vì chỉ nghe gọi và chơi game.