Từ “Thị xã đèn dầu” tới “Thành phố sáng, xanh, sạch, đẹp”

Thành phố Bắc Ninh nằm trong vùng đất Vũ Ninh-Kinh Bắc xưa, là một trong những vùng đất cổ của Việt Nam, nơi sản sinh ra nền văn hoá Quan họ đặc sắc, chiếc nôi của nền văn minh lúa nước Đại Việt. Trải qua bao biến động của lịch sử, cho đến nay, nơi đây vẫn còn lưu giữ nhiều dấu tích của vùng đất đã từng một thời là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá của người Việt cổ.

Hồ nước công viên Nguyên Phi Ỷ Lan, lá phổi “xanh” trong lòng Thành phố.Ảnh: Yến Minh

Ngay sau khi tỉnh Bắc Ninh được tái lập (1-1-1997), thị xã Bắc Ninh trở lại là thị xã tỉnh lỵ, nhưng vẫn còn là: “…thị xã đèn dầuPhố lép kẹp bám dài theo quốc lộ/Những phố Vệ, phố Tiền, làng Niềm, làng Đọ…/Chỉ ngọn muống vươn dài phủ kín những ao sâu/Phố thì nghèo, nhà cửa có gì đâu/ Những cửa hiệu leo teo, thành cổ thì hoang phế/Thương cái giếng nước vàng như pha nghệ…”.              

                 (Thành phố trẻ-HP)

Thành phố Bắc Ninh từng bước được quy hoạch phát triển xứng đáng là trung tâm chính trị-kinh tế, văn hoá-xã hội, an ninh-quốc phòng, khoa học-công nghệ của tỉnh Bắc Ninh. Sau khi được nâng cấp lên đô thị loại III và trở thành Thành phố vào tháng 1-2006, thành phố Bắc Ninh đã không ngừng phát triển và đạt được nhiều thành tựu to lớn.

Thành phố Bắc Ninh với vị trí thuận lợi là đầu mối giao thông của các tỉnh trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ, có các tuyến giao thông huyết mạch: đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa, có hệ thống núi đồi tạo nên vị trí quốc phòng quan trọng, là lá chắn bảo vệ cửa ngõ phía Bắc của thủ đô Hà Nội.

Là một thành phố trẻ nhưng giàu truyền thống văn hoá, thành phố Bắc Ninh có điều kiện quy hoạch, xây dựng đô thị bài bản theo hướng hiện đại, phát triển tiềm năng về thương mại dich vu seo vụ, công nghiệp-TTCN. Những năm gần đây, thành phố Bắc Ninh đã có những bước phát triển vượt bậc, hệ thống cơ sở hạ tầng đô thị được đầu tư tương đối hoàn chỉnh, đồng bộ theo cấu trúc của một đô thị hiện đại, đời sống nhân dân, trình độ dân trí ngày càng được nâng cao.         

Tỉnh Bắc Ninh đã lựa chọn mô hình phát triển đô thị bền vững, phát triển “theo chiều sâu” với mục tiêu đưa tỉnh trở thành một trung tâm công nghệ và dịch vụ chất lượng cao, trong đó đặc biệt tập trung phát triển mũi nhọn về giáo dục đào tạo dựa trên lợi thế của nền văn hóa Kinh Bắc và truyền thống văn minh khoa bảng lâu đời, tạo nên tính cạnh tranh trong hội nhập quốc tế, nhằm xây dựng hệ thống đô thị Bắc Ninh, trong đó thành phố Bắc Ninh trở thành một đô thị lớn, đặc sắc trong Vùng Thủ đô và là một đô thị có tầm cỡ phát triển trung bình trong khu vực Asean.

Ngày 25 tháng 6 năm 2014, thành phố Bắc Ninh đã được công nhận là đô thị loại II, có vai trò động lực trong sự nghiệp công nghiệp hóa-hiện đại hóa không chỉ đối với tỉnh Bắc Ninh mà còn với cả khu vực phía bắc Thủ đô. Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố nỗ lực phấn đấu, khai thác mọi tiềm năng thế mạnh, thu hút tối đa mọi nguồn lực, tạo môi trường thuận lợi để thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp, dịch vụ, thương mại đạt mức tăng trưởng kinh tế khá cao, bình quân từ năm 2011-2013 là 13,3%.Thu nhập bình quân đầu người năm 2013 bằng 1,87 lần mức bình quân trên cả nước. Các công trình phục vụ công cộng và cơ sở kỹ thuật hạ tầng đô thị được đầu tư xây dựng tương đối đồng bộ, góp phần tạo diện mạo ngày càng tươi đẹp cho thành phố.

Việc công nhận thành phố Bắc Ninh là đô thị loại II trực thuộc tỉnh Bắc Ninh không những tăng thêm niềm tự hào cho chính quyền và nhân dân địa phương, tạo nhiều động lực để thành phố phát triển bền vững hơn; mà còn là sự ghi nhận nỗ lực không ngừng của thành phố trên chặng đường hiện đại hóa.      

Đô thị phát triển với một tốc độ nhanh, vì thế còn nhiều công việc phải làm cho xứng tầm, bởi sống trong thành phố hiện đại của Bắc Ninh vẫn là những người Bắc Ninh, có nguồn gốc văn hiến lâu đời. Để thành phố Bắc Ninh mãi vẫn là Bắc Ninh giầu bản sắc với những nét đặc trưng của miền đất Kinh Bắc,  ở đó văn hóa được tích lũy và hình thành theo thời gian và từ đó gợi nên những ký ức, tình cảm của con người về quê hương mình. Nó giúp chúng ta phân biệt thành phố Bắc Ninh với những thành phố khác. Tạo dựng và phát huy những bản sắc văn hoá, bản sắc đô thị nằm ngay trong những tiêu chí phát triển của đô thị là một quan niệm và hướng đi đúng mà nhiều nơi đang làm. Thành phố Bắc Ninh ta cũng không ngoại lệ...

Từ đô thị loại III lên đô thị loại II, từ xã thành phường là cả một quá trình  chuyển đổi sâu sắc, trong đó nếp sống đô thị chính là thước đo của tiến trình đô thị hoá góp phần quan trọng để phát triển đô thị bền vững. Cái thấy rõ nhất là về mặt kinh tế, đời sống người dân được nâng cao, chất lượng cuộc sống tốt hơn. Còn về nếp sống đô thị, ta không thể bệ nguyên xi nét văn hoá làng xã khi sống trong phố xá. Thực tế cho thấy: xây dựng cơ sở hạ tầng thành phố mới dễ hơn nhiều lần khi phải thay đổi thói quen cố hữu của người dân!

Chúng ta có trách nhiệm quan tâm, giáo dục, nâng cao trình độ dân trí để mọi người dân chấp nhận và thích ứng với tư cách của người dân đô thị, dần hình thành nếp sống kỷ cương trật tự, đề cao ý thức tự quản và phát huy tinh thần đoàn kết, tương trợ cộng đồng, để mỗi người dân tự giác chấp hành pháp luật của Nhà nước, tích cực tham gia xây dựng chính quyền với ý thức trách nhiệm của người làm chủ thành phố. Đó là một đòi hỏi cấp bách gắn liền với quá trình đô thị hoá và công nghiệp hoá đang diễn ra với một tốc độ cao.

Ngày 8-1-2013 Quy hoạch Vùng tỉnh Bắc Ninh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Chính phủ phê duyệt. Theo đó, không gian khu vực đô thị trung tâm được định hướng bao gồm thành phố Bắc Ninh-huyện Tiên Du-thị xã Từ Sơn sẽ là đô thị lõi với chức năng là trung tâm tổng hợp, giữ vai trò là “đầu tầu và hạt nhân” thúc đẩy sự phát triển về kinh tế-xã hội của tỉnh. Trong đó thành phố Bắc Ninh hiện nay sẽ là rường cột của đô thị trung tâm này.

Ngày xưa ta từng tự hào khi nói tới thị xã Bắc Ninh từ năm 1938 đã được coi là thành phố thứ 5 của Bắc Kỳ, tự hào có “Viên ngọc quý” là  Thành cổ Bắc Ninh-một trong bốn tòa thành đẹp nhất vùng Bắc Kỳ thời bấy giờ, có Văn Miếu của miền đất khoa bảng với “… một đống tiến sĩ, một bị trạng nguyên…”, có Chợ Nhớn bốn mùa sầm uất, dốc Suối Hoa rộn rã sắc mầu… Và hôm nay cho chúng ta tự hào là thành phố đô thị loại II, đứng trong tốp 10 thành phố sáng, xanh, sạch, đẹp của toàn quốc, đem lại nhiều cơ hội phát triển cho đô thị Bắc Ninh cũng như tạo dựng hình ảnh một thành phố miền quan họ hiện đại, phát triển bền vững trong tương lai.                                              

Bắc Ninh 25-6-2014