Từng bước kiến tạo hệ sinh thái y tế số

Một hệ sinh thái y tế số được coi là hoàn chỉnh khi xây dựng vòng tròn sinh thái kết nối chuỗi nhà thuốc, phòng khám, bệnh viện trên nền tảng số hoá các ứng dụng, và ở đó, người bệnh là trung tâm. Thực hiện chuyển đổi số đồng bộ, toàn diện trong các hoạt động, dịch vụ nhằm hình thành nền y tế thông minh với ba nội dung chính, gồm: Phòng bệnh thông minh, khám chữa bệnh thông minh và quản trị y tế thông minh là mục tiêu ngành Y tế Bắc Ninh đang hướng tới trong tương lai không xa.

Nhờ liên thông dữ liệu hình ảnh, bác sĩ khám ban đầu có thể phân tích cho người bệnh và người nhà người bệnh trên kết quả cận lâm sàng.

Tháng 10-2021, Bệnh viện Sản - Nhi Bắc Ninh là đơn vị thứ 18 trong tổng số khoảng 1.500 bệnh viện của cả nước triển khai bệnh án điện tử, và đi đầu về chuyển đổi số của ngành Y tế Bắc Ninh. Từ tháng 8-2022, đơn vị thử nghiệm trả kết quả khám, chữa bệnh trực tuyến cho bệnh nhân ngoại trú tại website www.benhviensannhibacninh.vn. Việc triển khai bệnh án điện tử với những ưu điểm vượt trội đã khắc phục những hạn chế của bệnh án giấy trước đây như: Tốn diện tích chứa, chữ viết khó đọc, ảnh hưởng đến độ chính xác của thông tin, giảm tối đa tình trạng phát sinh chất thải nhựa từ phim X.quang, phim CT… Tại đây, việc triển khai hồ sơ bệnh án điện tử ở mức thay thế bệnh án giấy, lưu trữ và truyền tải hình ảnh y tế thay thế cho in phim và lưu trữ thông tin xét nghiệm thay cho việc in giấy. Hầu hết các tài liệu y khoa trong hồ sơ bệnh án được số hoá, chuyển từ bản giấy sang bản điện tử, sử dụng chữ ký số trong bệnh án điện tử. Mọi hoạt động tại bệnh viện từ đăng ký khám, khám bệnh, điều trị, kê đơn, phát thuốc, bán thuốc, đến thanh toán ra viện đều được quản lý bằng hệ thống phần mềm bệnh viện và bệnh án điện tử. Các máy xét nghiệm được kết nối hai chiều, hệ thống phần mềm tự động quét mã vạch trên ống nghiệm, trả kết quả trên phần mềm, bác sĩ chủ động xem kết quả ngay trên phần mềm.
Phần mềm kết nối tự động với các thiết bị sinh ảnh, thu nhận, xử lý và truyền tải hình ảnh tới màn hình của bác sỹ chẩn đoán hình ảnh giúp bác sỹ đọc, trả kết quả nhanh chóng hơn. Đồng thời kết quả và hình ảnh được gửi lên hệ thống phần mềm bệnh viện, các bác sỹ khám ban đầu trực tiếp xem kết quả và hình ảnh trên phần mềm, từ đó có chỉ định chính xác hơn trong quá trình khám, điều trị.
Sau Bệnh viện Sản - Nhi, Bệnh viện Đa khoa tỉnh và Trung tâm Y tế huyện Yên Phong đang tiếp tục triển khai thí điểm, các phần mềm qua quá trình chạy thử nghiệm khá ổn, các bước hoàn thiện thủ tục để đi đến khâu thẩm định đang được tiến  hành. Trong khi đó, các đơn vị còn lại trong ngành cũng đã xây dựng kế hoạch triển khai theo lộ trình của Bộ Y tế.
Cũng nằm trong guồng quay chuyển đổi số, hệ thống quản lý hồ sơ sức khoẻ điện tử được triển khai từ năm 2018, đến nay ghi nhận khoảng 1,3 triệu hồ sơ nhân khẩu với hơn 332 nghìn hộ trên địa bàn tỉnh đã có một số thông tin hành chính, trong đó gần 1,2 triệu hồ sơ nhân khẩu được khám tạo lập hồ sơ sức khỏe ban đầu, đạt hơn 92%. Hệ thống phần mềm hồ sơ sức khỏe quản lý chính xác hàng chục nghìn người dân ghi nhận mắc các bệnh không lây nhiễm như: Tăng huyết áp, đái tháo đường…. Toàn bộ lịch sử tiêm chủng của trẻ em được liên thông sang hệ thống phần mềm tiêm chủng Quốc gia, lịch sử khám, chữa bệnh của người dân khi đến khám chữa bệnh tại các trạm y tế bước đầu được liên thông sang hệ thống hồ sơ sức khỏe. Hệ thống báo cáo thống kê tình trạng dinh dưỡng được hoàn thiện và phân tích ngay sau khi các dữ liệu được cập nhật trên hệ thống.
Mục tiêu chuyển đổi số đồng bộ, toàn diện trong các hoạt động, dịch vụ của ngành Y tế, hình thành nền y tế thông minh với ba nội dung chính là phòng bệnh thông minh, khám chữa bệnh thông minh và quản trị y tế thông minh được Sở Y tế đưa vào Dự thảo Kế hoạch Hành động thực hiện Chương trình chuyển đổi số của ngành Y tế Bắc Ninh đến năm 2025, hướng đến năm 2030. Ở mục tiêu đến năm 2025, ngành đề ra nhiều chỉ tiêu đạt 100%, tiêu biểu như: 100% hồ sơ công việc của Sở Y tế và các đơn vị ngành Y tế được cập nhật, xử lý trên môi trường mạng (trừ hồ sơ công việc thuộc phạm vi bí mật nhà nước); 100% thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực y tế được thực hiện trực tuyến mức độ 3, 4 và được cung cấp trên nhiều phương tiện truy cập khác nhau… Trong phòng bệnh và chăm sóc sức khỏe nhân dân, 100% người dân được định danh y tế; 95% người dân có hồ sơ sức khỏe điện tử; 100% các trạm y tế triển khai phần mềm quản lý trạm y tế xã đầy đủ các chức năng theo quy định của Bộ Y tế… Trong khám bệnh, chữa bệnh, 100% các cơ sở y tế có giường bệnh triển khai hồ sơ bệnh án điện tử, không sử dụng bệnh án giấy; 100% các cơ sở y tế triển khai thanh toán điện tử không dùng tiền mặt; 100% các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh triển khai tư vấn khám, chữa bệnh từ xa; 100% các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tuyến tỉnh, huyện triển khai đăng ký khám chữa bệnh trực tuyến; 100% cán bộ, nhân viên trong ngành tham gia mạng kết nối y tế Việt Nam.
Cần những giải pháp trọng tâm, toàn diện để nhiều mục tiêu 100% được hoàn thành. Trong đó, vai trò quan trọng hàng đầu là công tác lãnh đạo, chỉ đạo, truyền thông, đào tạo nhân lực thực hiện chuyển đổi số; tiếp theo là phát triển hạ tầng công nghệ thông tin, dữ liệu y tế và an toàn thông tin y tế. Song song với đó là các nhiệm vụ, giải pháp để phát triển Chính quyền số trong y tế, như: Xây dựng Trung tâm điều hành y tế thông minh tại Sở Y tế với việc kết nối, hiển thị dữ liệu tự động, quản lý hiển thị thông tin quản lý điều hành toàn bộ hoạt động của sở; triển khai quy trình tiếp nhận, xử lý văn bản trên hệ thống quản lý văn bản điều hành của tỉnh, của Bộ Y tế bảo đảm liên thông đến tất cả các đơn vị ngành Y tế…
Đến 2025, bảo đảm mỗi một người dân có một hồ sơ sức khỏe điện tử với mã số định danh cá nhân và đủ các thông tin sức khỏe hằng định theo tiêu chí tối thiểu, các thông tin sức khỏe tiếp tục được liên thông, cập nhật bổ sung khi khám chữa bệnh, sử dụng dịch vụ y tế trong suốt cuộc đời; phát triển cổng sức khỏe người dân, cho phép người dân có thể khai báo, quản lý, tra cứu thông tin sức khỏe của mình trên Hồ sơ sức khỏe…
Đối với các trạm y tế xã, xây dựng, triển khai phần mềm quản lý, bảo đảm đáp ứng được tất cả các nghiệp vụ của trạm y tế xã, đáp ứng các quy định về xây dựng và triển khai hệ thống thông tin quản lý trạm y tế xã, phường, thị trấn. Cùng với đó là phát triển hệ thống quản lý tiêm chủng, bệnh truyền nhiễm, bệnh không lây nhiễm và các yếu tố, hành vi liên quan sức khỏe, hình thành cơ sở dữ liệu y tế.
Tại các cơ sở khám, chữa bệnh, triển khai hệ thống phần mềm bệnh án điện tử tuân thủ các tiêu chuẩn trong nước và quốc tế bảo đảm khả năng kết nối liên thông, chia sẻ, tích hợp dữ liệu, đồng thời bảo đảm khả năng kết nối liên thông với tất cả các trang thiết bị hiện có (máy xét nghiệm, máy chẩn đoán hình ảnh, các màn hình tương tác, các thiết bị cầm tay cá nhân,…) nhằm nâng cao khả năng tự động hóa…
Trên lộ trình kiến tạo hệ sinh thái y tế số, chắc hẳn ngành Y tế sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức khi bước vào cuộc chuyển mình toàn diện. Để sử dụng và phát huy tốt hiệu quả các nền tảng số cần khả năng tiếp cận và thích nghi nhanh chóng của mỗi cá nhân, song cũng cần quyết tâm của toàn ngành và mỗi đơn vị.