Văn hóa Bắc Ninh - một năm nhiều dấu ấn

Năm 2023 là một năm tưng bừng của ngành văn hóa Bắc Ninh với nhiều nỗ lực, bứt phá được khẳng định đậm nét qua chuỗi hoạt động văn hóa, nghệ thuật dày đặc cùng những giá trị di sản tiêu biểu được tôn vinh...

Dấu ấn quan trọng đầu tiên phải kể đến là sự chủ động, tích cực của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch trong công tác tham mưu với Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành nhiều cơ chế, chính sách quan trọng, tạo động lực phát triển các lĩnh vực thuộc ngành quản lý. Tiêu biểu là: Nghị quyết về thực hiện Quy định hỗ trợ kinh phí hoạt động đối với làng Quan họ gốc; làng Quan họ thực hành; các CLB loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian truyền thống tỉnh Bắc Ninh; các CLB Dân ca Quan họ ngoài tỉnh; Kế hoạch thực hiện Nghị quyết 71-NQ/TU về xây dựng và phát triển văn hoá, con người Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững; Kế hoạch tổng kiểm kê và lập hồ sơ khoa học di sản văn hóa phi vật thể tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2023 - 2025; Quy chế tổ chức và hoạt động của Trung tâm Văn hoá - Thể thao cấp xã; Nhà văn hoá - khu thể thao thôn, khu phố trên địa bàn tỉnh...

Du khách quốc tế trải nghiệm in tranh Đông Hồ.

Trong năm, ngành cũng tham mưu tổ chức thành công nhiều sự kiện văn hóa, thể thao phục vụ nhiệm vụ chính trị của tỉnh; phối hợp tổ chức thành công nhiều sự kiện văn hóa, thể thao lớn góp phần quảng bá hình ảnh văn hoá, du lịch, con người Bắc Ninh đến du khách trong nước và quốc tế. Nổi bật trong đó là sự kiện Festival “Về miền Quan họ 2023” với chuỗi hoạt động dày đặc, diễn ra nhộn nhịp, rực rỡ từ ngày 24 đến 28-2-2023. Đây là một kỳ Festival ấn tượng, để lại nhiều dư âm tốt đẹp trong nhân dân và du khách gần xa, ghi dấu ấn sâu sắc về một vùng đất Kinh Bắc địa linh nhân kiệt, một tỉnh Bắc Ninh văn hiến, thân thiện, mến khách trong thời đại hội nhập.
Công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa cũng đạt nhiều thành tựu ở cả lĩnh vực di sản vật thể và phi vật thể. Trong năm, ngành đã tổ chức đón bằng công nhận 3 Bảo vật Quốc gia được công nhận đợt 11 năm 2022, đồng thời hoàn thiện hồ sơ hiện vật Mộc bản chùa Dâu trình Thủ tướng Chính phủ đề nghị công nhận đợt 12 năm 2023. Cùng với đó, hoàn thiện xây dựng hồ sơ đề nghị xếp hạng di tích cấp quốc gia đặc biệt đối với di tích đình Đình Bảng và 3 hồ sơ đề nghị xếp hạng di tích cấp quốc gia, 8 hồ sơ xếp hạng di tích cấp tỉnh. Hoạt động tu bổ, chống xuống cấp di tích tiếp tục được quan tâm triển khai thực hiện theo đúng kế hoạch.
Các chương trình hành động theo cam kết với UNESCO về bảo tồn, phát huy giá trị di sản Dân ca Quan họ Bắc Ninh tiếp tục được triển khai đồng bộ, thiết thực, hiệu quả; tổ chức thành công lễ trao tặng danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân”, “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể lần thứ 3 gắn với Hội thi hát Dân ca Quan họ đầu Xuân Quý Mão; triển khai kiểm kê di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn thị xã Thuận Thành và huyện Gia Bình...
Đáng chú ý là dấu ấn từ các hoạt động văn hóa đối ngoại. Năm vừa qua, hai đại diện tiêu biểu của di sản văn hóa Bắc Ninh là Dân ca Quan họ và nghề làm tranh dân gian Đông Hồ thường xuyên xuất hiện, được giới thiệu sâu rộng trong các sự kiện chính trị, ngoại giao, văn hóa lớn của tỉnh, trong nước và ở nhiều quốc gia trên thế giới như Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ... Một số sự kiện ngoại giao văn hóa trọng tâm như chương trình đón tiếp gần 150 đại biểu quan khách ngoại giao quốc tế tham dự “Ngày tìm hiểu về Việt Nam năm 2023” với chủ đề khám phá vẻ đẹp Bắc Ninh - Kinh Bắc; chương trình nghệ thuật “Sắc màu văn hoá Việt Nam - Nhật Bản” nhân dịp kỷ niệm kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Nhật Bản; giao lưu biểu diễn nghệ thuật nhân dịp kỷ niệm 76 năm Ngày Độc lập của Ấn Độ...
Lĩnh vực du lịch cũng có nhiều khởi sắc, Bắc Ninh được ghi nhận là điểm đến mới nổi đang thu hút sự quan tâm ngày càng lớn từ du khách cả trong và ngoài nước. Năm 2023, tổng doanh thu du lịch của tỉnh đạt 1.227 tỷ đồng, tổng lượt khách đạt hơn 1,6 triệu lượt khách.

Festival “Về miền Quan họ 2023” lắng đọng tình đất, tình người Bắc Ninh-Kinh Bắc.

Phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa tiếp tục được triển khai sâu rộng. Năm 2023, toàn tỉnh có 93,7% Gia đình văn hóa; 94,1% Khu dân cư văn hóa; xây dựng 72 mô hình điểm Khu dân cư văn hóa ở 8/8 huyện, thị xã, thành phố. Việc thực hiện nếp sống văn minh ngày càng đi vào nền nếp. Tỷ lệ đám tang điện táng, hỏa táng đạt mức cao 64,3%. Giá trị truyền thống văn hoá tốt đẹp của quê hương được bảo tồn và phát huy, từng bước hình thành nếp sống văn hoá, văn minh trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, phù hợp với nhịp sống đương đại.
Hoạt động phát triển Văn hóa đọc trong cộng đồng được quan tâm với đa dạng cách thức, mô hình khuyến đọc từ tỉnh đến cơ sở... Các CLB văn hóa, văn nghệ cơ sở phát triển phong phú, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ của đông đảo nhân dân. Phong trào thể dục thể thao quần chúng được duy trì và phát triển. Chất lượng thể thao thành tích cao được nâng lên với tổng số 18 Huy chương ở các giải thể thao quốc tế; 288 huy chương tại các giải thể thao quốc gia.
Dẫu vẫn còn những tồn tại, hạn chế trong triển khai, cụ thể hóa việc thực hiện Nghị quyết 71-NQ/TU về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững; hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở ở một số địa phương còn bất cập, hiệu quả sử dụng chưa cao; chất lượng văn hóa cơ sở chưa đáp ứng sự phát triển của xã hội... Song, những kết quả đạt được của ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bắc Ninh năm 2023 đã góp phần quan trọng vào việc xây dựng, phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh, nâng cao đời sống tinh thần của các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là quảng bá, đưa hình ảnh Bắc Ninh đến gần hơn du khách trong nước và bạn bè quốc tế, trong đó có các nhà đầu tư nước ngoài, vừa củng cố niềm tin vừa tạo thu hút quan tâm đầu tư hợp tác lâu dài với tỉnh.