Vật đổi sao dời

Bạn khoe thu hoạch được một rổ bơ, quả nào quả đó tròn trịa, xanh láng. Sao hay thế, miền Kinh Bắc mà trồng được bơ đẹp đẽ như đất Tây Nguyên vậy. Tôi bảo nhà bạn thích thật, giữa thành phố mà có vườn đồi, có tre, có bưởi, có mít, có đào, có ổi, bây giờ lại có cả bơ nữa...

Đúng vậy, hơn 20 năm trước thành phố Bắc Ninh là thị xã đèn dầu, có vài đường phố lúp xúp quanh quanh quốc lộ Bắc - Nam. Trước mặt là phố, sau lưng nhà là đồng ruộng rồi. Con đường rẽ vào khu Phúc Sơn ngày ấy có đám ruộng cấy rau muống, cạnh đó có mấy nhà bày tre nứa ra bán, dần dần đông thêm thành một dãy dài tre nứa, keo và bạch đàn... với mươi bác chạy xích lô xếp hàng, sẵn sàng chở thuê cho những người mua lẻ về các thôn xóm xa gần.
Còn khu cơ quan tỉnh, thành phố nơi trung tâm của thành phố với các tuyến đường lớn dọc ngang, với quảng trường, tượng đài, công viên... hôm nay, vốn là cánh đồng tiếp nối cánh đồng, làng xóm tiếp nối làng xóm, những người tuổi trung niên hôm nay, mấy ai hình dung nổi có ngày đồng bãi trở thành trung tâm thành phố. Những người trẻ hôm nay cũng không hình dung nổi cảnh sắc đồng bãi, làng xóm khi xưa.
Vật đổi sao dời theo sự phát triển của xã hội là tất yếu, nhưng từ cận đại đến nay phát triển nhanh quá, nhanh đến nỗi người ta khó có thể tìm được dấu vết xưa cũ. Đến cơ cấu ngành nghề cũng thay đổi nhanh chóng, nhiều nghề truyền thống biến mất khỏi đời sống hàng ngày, vật dụng trong sinh hoạt gia đình cũng thay đổi, từ cái cối xay lúa, cối giã gạo, cái chạn bát, cái rế, cái rổ, cái rá... đến giường tủ, đồ trang trí... Một số nghề mới, sản phẩm mới xuất hiện, rồi lại biến mất, liên tục thay đổi không ngừng theo sự phát triển của xã hội... Đôi khi người ta chưa kịp nhớ, chưa kịp hoài niệm đã lùi vào dĩ vãng.
Tôi và bạn đang ở tuổi trung niên, là thế hệ đi qua giai đoạn đoạn cũ và mới này, là thế hệ chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ của miền quê Kinh Bắc giai đoạn này không khỏi hoài niệm, nhớ thương cảnh cũ người xưa, thương từng con đường hàng cây ven mương máng đồng bãi, từng xóm ngõ quanh co, từng vườn cây ruộng lúa... qua là qua, nhớ là nhớ, như mùa thu đến và đi thật nhanh, thật nhanh, như cái cây đến mùa ra hoa rồi kết quả... Hái chùm quả chín còn dưng dưng nhớ khi lác đác mùa hoa.
Thành phố miền Kinh Bắc hôm nay cơ bản đã định hình ổn định, thế hệ trẻ hôm nay lớn lên cùng với sự hình thành của thành phố, về cơ bản chẳng mấy hình dung về xóm làng ruộng đồng năm xưa. Những ký ức, những hoài niệm của chúng sau này sẽ là những đại lộ thênh thang, những tòa nhà hiện đại chót vót, những công viên vườn hoa quy hoạch gọn gàng, đẹp đẽ...
Thế hệ này tiếp nối thế hệ kia, cuộc sống vốn trôi chảy như thế...
Trong cái biến thiên vô cùng vô tận ở bề mặt đó, luôn tồn tại sự bất biến để mọi thế hệ neo vào đó mà nhận định, mà gìn giữ, đó là giá trị tinh thần, là sự cảm thụ cuộc sống như vui và buồn, yêu thương và gắn bó, gia đình và bè bạn. Người ta vẫn yêu thương nhau, vẫn cảm nhận mỗi mùa qua đi, xuân sang, hè đến, thu về và đông tới. Thời gian tuần hoàn luân chuyển, như đời người luân chuyển, như các thế hệ con người luân chuyển, tuần tự nhịp nhàng theo một quy luật nhất định. Dù muốn hay không muốn, hết tháng hết ngày, hạ vẫn đi qua nhường chỗ cho mùa thu sang, người trẻ cũng dần thêm tuổi tác trở thành trung niên, trẻ em cũng trưởng thành thành người lớn. Như vườn cây nhà bạn ấy, sẽ vẫn còn những cây ăn quả xưa cũ, và cũng sẽ trồng thêm những loài cây mang từ phương xa đến, đan xen cũ mới, giao hoà.
Hôm nay còn nắng nóng rẫy trời, mai đã là thu rồi, hy vọng trời thu dịu nhẹ sẽ làm tâm ta dịu lại. Những hồng, bưởi, ổi, na… sẽ ngọt dần cho một Trung thu đủ đầy tròn trịa. Cảm ơn bạn để dành cho một trái bơ quả bói đầu mùa. Hy vọng những mùa bơ tiếp nối sẽ trĩu quả cùng những cây trái bản địa miền Kinh Bắc thơ mộng này.