Vinh dự lớn của dòng họ Chu Tam

Tháng 10-2009, mảnh đất Đông Ngàn (Từ Sơn) văn hiến có thêm một Di tích lịch sử văn hoá, theo Quyết định 1489 của UBND tỉnh Bắc Ninh. Đó là nhà thờ dòng họ Chu Tam ở khu phố Phù Lưu.

Cụ Tổ dòng họ Chu Tam là Tiến sỹ Chu Tam Dị, sinh năm 1494, không rõ mất năm nào, kỵ nhật 13-7 âm lịch. Sinh thời, cụ là người hiếu học, vừa làm ruộng vừa nuôi chí học hành. Năm 36 tuổi, cụ thi đỗ Đệ tam giáp đồng Tiến sỹ khoa Kỷ Sửu 1529, được vinh danh trên bia đá ở Văn miếu Bắc Ninh, Văn miếu Quốc Tử Giám.

Sau khi đỗ Tiến sỹ, cụ được bổ nhiệm Hàn lâm Viện đại học sỹ, tái bổ Hiến sát xứ Nghệ An, hậu thăng bổ Đốc đồng xứ Tuyên Quang. Với lối sống giản dị, khiêm nhường, làm quan thanh liêm, chính trực, Tiến sỹ Chu Tam Dị luôn được nhân dân địa phương tin yêu, nể trọng, nhiều lần được triều đình ban thưởng. Kế thừa truyền thống hiếu học của Cụ tổ Tiến sỹ, hơn 500 năm qua, các thế hệ con cháu dòng họ Chu Tam không ngừng phấn đấu, học tập rèn luyện nhằm gìn giữ và phát huy truyền thống hiếu học, khoa bảng của dòng họ. Nhiều người đỗ đạt cao, giữ các chức vụ  quan trọng như Tiến sỹ kinh tế Chu Tam Thức, nguyên Bộ trưởng Bộ Tài chính; Trung tướng Chu Duy Kính, nguyên Tư lệnh Quân khu Thủ đô; Tiến sỹ Dược khoa Chu Thị Lộc; Tiến sỹ Khoa  học Chu Phượng Chí; Tiến sỹ Y khoa Chu Quốc Trường; Tiến sỹ Luật khoa Chu Tuấn Đức; 3 Đại tá Quân đội nhân dân Việt Nam và trên 100 cử nhân, bác sỹ, kỹ sư…

Tại làng Phù Lưu xưa, con cháu dòng họ Chu Tam xây dựng Từ đường thờ phụng, tưởng nhớ công ơn cụ Tổ Chu Tam Dị. Đây là một công trình kiến trúc khá hoàn chỉnh trên khuôn viên 550 m2 gồm Toà bái đường, nhà tiền tế, nhà thờ hậu, nhà  bia, nhà khách xếp đặt thành một quần thể hài hoà trong không gian văn hoá thống nhất.

Qua năm tháng, đặc biệt là hai cuộc kháng chiến trường kỳ, công trình không tránh khỏi hư hại. Qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo, tuy không được nguyên vẹn như cũ nhưng nhà thờ họ Chu Tam vẫn giữ được những nét chạm khắc nghệ thuật tinh tế. Tại đây còn lưu giữ được nhiều tư liệu quý, có giá trị văn hoá lịch sử, giá trị mỹ thuật và bảo tàng: Thác bản tấm bia đá ở Văn miếu Quốc Tử Giám cùng một số bia đá: “ Chu tộc phả ký”, “ Bia ký gửi hậu”… Đặc biệt là cuốn gia phả (bản sao) mang ký hiệu Thư mục R28 tại Thư viện Quốc gia. Đây là một tài liệu Hán Nôm rất có giá trị gồm 109 trang, ghi chép chi tiết lịch sử dòng họ và những phong tục tập quán của dòng họ và quê hương cùng  nhiều đồ thờ gồm hương án, ngai thờ, bài vị thờ Cụ Thuỷ tổ, lư đồng thời Minh…

Sự kiện nhà thờ họ được UBND tỉnh công nhận Di tích lịch sử văn hoá là một vinh dự lớn, nhắc nhở các thế hệ con cháu dòng họ Chu Tam càng cố gắng phấn đấu hơn nữa để giữ gìn và phát huy truyền thống, góp sức xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Chu Duy Lình

(Phù Lưu, Đông Ngàn, Từ Sơn)