Vọng Nguyệt khuyến học

Nằm bên dòng sông Cầu hiền hoà, làng Vọng Nguyệt, xã Tam Giang (Yên Phong) bao đời nay được mọi người biết đến không chỉ có nghề ươm tơ, kéo kén, mà còn ở truyền thống hiếu học, khoa bảng. Vọng Nguyệt hôm nay đang nhân lên truyền thống quê hương, trở thành điển hình trong phong trào khuyến học, khuyến tài của tỉnh.

Dẫn chúng tôi thăm ngôi đền của làng, bà Chử Thị Vượng, Hội trưởng Hội Khuyến học thôn tự hào: “Trong các triều đại phong kiến, dù điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, nhưng nhiều người ở Vọng Nguyệt vẫn quyết tâm học hành và đỗ đạt. Nhân tài của địa phương thời nào cũng có. Tấm bia tại đền có ghi danh 8 vị đỗ Đại khoa, 23 đỗ cử nhân. Đó là niềm tự hào, là ánh đèn soi sáng cho bao thế hệ trẻ nơi đây không ngừng chuyên cần gắng sức, vươn lên học tập”.

Vào những năm 80-90 của thế kỷ XX, nghề tơ tằm Vọng Nguyệt phát triển hưng thịnh, nhà nhà trồng dâu, nuôi tằm kéo kén. Nghề phụ phát triển thu hút nguồn lao động, không ít gia đình đã để con em bỏ học giữa chừng, tập trung làm kinh tế. Trước thực trạng đó, những nhà giáo tâm huyết trong làng như thầy Thanh, thầy Lệ… trăn trở, họp bàn cùng chính quyền địa phương thành lập Hội Khuyến học và phát động ba tiếng trống khuyến học ban đêm. Ông Nguyễn Văn Lệ, Hội Khuyến học thôn còn nhớ như in những ngày tháng ấy: “Lúc đầu phát động phong trào “Ba tiếng trống học ban đêm” gặp nhiều vướng mắc, bởi nhà nào cũng bộn bề công việc kéo tơ. Lao động mệt nhọc, đa phần trẻ nhỏ ăn xong bữa tối là ngủ, quên chuyện học hành. Nhận thức sâu sắc vai trò và ý nghĩa Vì lợi ích trăm năm trồng người, các thầy giáo nghỉ hưu tuy tuổi cao nhưng chẳng quản sớm khuya, tận tụy đến động viên các bậc phụ huynh dành thời gian cho con mình ngồi vào góc học tập.  Thành viên Hội Khuyến học có trách nhiệm đi kiểm tra học tập của từng em, nếu em nào học hành xao nhãng sẽ bị nhắc nhở trên loa truyền thanh của thôn, đồng thời Hội còn trực tiếp thông báo tới nhà trường để kịp thời có biện pháp giúp từng em mỗi ngày tiến bộ.  Sáng kiến 3 giờ vàng ngọc (từ 19 giờ đến 22 giờ học mỗi ngày) thực sự đã tạo ra sự chuyển biến, khơi dạy ở mỗi em học sinh niềm đam mê, khát vọng học tập. Tiếng trống khuyến học quê tôi giờ lan rộng sang các thôn, các xã trong huyện Yên Phong, giúp nhiều miền quê làm tốt hơn công tác khuyến học, khuyến tài”.

Nỗ lực của những nhà giáo, của mỗi người dân đã đem lại những hiệu quả thiết thực. Kết quả học tập của địa phương có những chuyển biến. Trước đây,  mỗi năm thôn chỉ có 3-4 học sinh đỗ Đại học, thì từ năm 2005 đến nay, số học sinh giỏi, học sinh trúng tuyển vào các trường Đại học, Cao đẳng năm sau cao hơn năm trước. Năm 2005, có 21 em đến năm 2008 có 59 em đỗ Đại học và Cao đẳng. Trong mùa thi vừa qua, thôn có 63 em đỗ Đại học và Cao đẳng. Đến nay, toàn thôn có 1 Phó giáo sư, 14 Tiến sỹ và 32 Thạc sỹ, 13 dòng họ khuyến học, hơn 700 gia đình khuyến học và 33 hộ gia đình có 100% con đỗ đại học. Ông Đỗ Đăng Cương, Bí thư Đảng uỷ xã Tam Giang cho biết: “Trong những năm qua, chúng tôi luôn xác định rõ công tác xã hội hoá giáo dục là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, đặc biệt quan tâm xây dựng gia đình khuyến học, dòng họ khuyến học, lấy thôn Vọng Nguyệt làm điểm cho các địa phương khác học tập, làm theo”.

Ở Vọng Nguyệt không ít gia đình có 3-4 người con đỗ đại học. Gia đình bà Nguyễn Thị Tuyết là minh chứng. Chồng mất sớm, bà Tuyết với đôi mắt kém đã ngược xuôi bán mớ nhộng con tằm, dành dụm cho 3 đứa con học đại học. Bà tâm sự: “Đời tôi đã nghèo khổ chỉ vì thiếu chữ, dù vất vả đến mấy, cũng phải cho con học đến nơi, đến chốn…”. Bây giờ, 2 cô gái bà đã tốt nghiệp đại học có việc làm ổn định, còn cậu con trai đang tiếp tục học năm thứ 2 Đại học Công nghiệp Hà Nội. Câu chuyện của bà Thoa như “cổ tích giữa đời thường”: Hơn 30 năm ròng rã, gánh chuối xanh đi bán, lần lượt đưa 4 người con vào cổng trường đại học. Tháng 5-2009, Thao (con gái của bà) học xong Cao học, với tấm bằng Thạc sỹ chuyên ngành Hoá, về giảng dạy tại trường THPT Yên Phong I với tâm niệm giúp lớp trẻ quê mình học hành tốt hơn.

Tiếng trống khuyến học ở làng quê bên dòng sông Cầu đêm đêm vẫn vang vọng, thôi thúc, khích lệ các em học sinh. Tận tâm, nhiệt huyết với sự nghiệp trồng người của bao con người nơi đây sẽ tiếp thêm sức mạnh cho lớp trẻ Vọng Nguyệt đạt nhiều thành tích cao trên bước đường học tập và xây dựng đất nước, làng quê giầu đẹp.

Văn Phong