Một thoáng Lai Châu

Thành phố Lai Châu hôm nay.

Sau những cái ôm, những cái bắt tay thân tình với đồng nghiệp, Thu Minh phóng viên Báo Lai Châu đưa chúng tôi dạo qua những điểm nổi tiếng của thành phố như: Khu Trung tâm Hành chính hiện đại, Quảng trường Nhân dân rộng lớn, có địa thế tả sơn, hữu thủy… để chứng kiến sự đổi thay nhanh chóng của vùng đất miền biên viễn. Đại lộ 58m thênh thang, hồ điều hòa và hàng cây dịu mát giữa thành phố Lai Châu vẽ nên bức tranh vừa hiện đại, vừa hữu tình. Hoàng hôn bắt đầu buông xuống, Quảng trường Nhân dân nhộn nhịp người dân đến vui chơi, thư giãn, các phố đi bộ bừng lên ánh đèn rực rỡ.
Thu Minh hào hứng giới thiệu về thành phố quê hương mình: 20 năm trước Lai Châu vô cùng khó khăn, các dịch vụ hầu như không có, cuộc sống của đồng bào các dân tộc ngày ấy còn rất thiệt thòi. Nhưng bây giờ Lai Châu thực sự thay đổi ngoạn mục, xưa là nơi núi cao rừng thẳm, xa xôi thì nay vùng đất này có vị trí chiến lược hết sức quan trọng về quốc phòng, an ninh và bảo vệ chủ quyền biên giới Quốc gia. Để phát huy tiềm năng, thế mạnh của tỉnh trong thúc đẩy kinh tế - xã hội và đáp ứng nguyện vọng của nhân dân, tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XI đã thông qua Nghị quyết về việc điều chỉnh địa giới hành chính một số tỉnh. Trong đó, Lai Châu được chia tách thành hai tỉnh Lai Châu, Điện Biên và đi vào hoạt động từ ngày 1-1-2004. Tỉnh Lai Châu mới sau khi chia tách có 4 đơn vị hành chính, gồm các huyện: Mường Tè, Sìn Hồ, Phong Thổ và huyện Than Uyên (Lào Cai). Còn thị xã Lai Châu-Trung tâm tỉnh lỵ được thành lập trên cơ sở toàn bộ diện tích của thị trấn Phong Thổ, 2 xã Nậm Loỏng, Tam Đường và một phần xã Sùng Phài thuộc huyện Tam Đường; thành lập 3 phường Đoàn Kết, Quyết Thắng, Tân Phong trên cơ sở giải thể thị trấn Phong Thổ và điều chỉnh địa giới hành chính của 2 xã Nậm Loỏng, Sùng Phài; điều chỉnh một phần diện tích tự nhiên và quy mô dân số của xã Sùng Phài về xã Nậm Loỏng; Đổi tên xã Tam Đường thành xã San Thàng.
Những ngày đầu mới chia tách, Lai Châu là tỉnh khó khăn nhất nước, cơ sở vật chất, hạ tầng kinh tế còn kém phát triển, nhiều dân tộc sinh sống, trình độ văn hóa cũng như đời sống của đồng bào thấp. Khi ấy, toàn tỉnh có 88 xã, thị trấn thì có tới 74 xã đặc biệt khó khăn; hơn 63% hộ đói nghèo. Lai Châu có 5 dân tộc đặc biệt khó khăn, với gần 100% số hộ đói nghèo là: Mảng, La Hủ, Si La, Khơ Mú, Cống... Trong bối cảnh ấy, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc tỉnh Lai Châu đoàn kết một lòng, khai thác tiềm năng, từng bước vượt khó đi lên.
 Trong bộn bề khó khăn sau khi chia tách, nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước đã hướng về Lai Châu cùng chia sẻ, hỗ trợ và tỉnh Bắc Ninh cũng không là ngoại lệ. Những ngày đầu gian khó, Lai Châu non trẻ về mọi mặt, trong đó có nhiệm vụ tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước tới nhân dân các dân tộc. Thế nên những người làm báo Đảng Bắc Ninh đã đến đây chung tay cùng Báo Lai Châu làm nhiệm vụ tuyên truyền. Kíp tăng cường lên Lai Châu của Báo Bắc Ninh có 2 phóng viên và 1 biên tập viên kiêm phóng viên ảnh. Ngày ấy, anh, chị em phóng viên Lai Châu và Bắc Ninh cùng ăn, cùng ở tại trụ sở đi thuê và cùng chia nhau đi tác nghiệp trên những địa bàn sâu, xa nhất để phản ánh về sự đồng thuận của ý Đảng lòng dân nỗ lực đưa Lai Châu vượt khó.
Xúc động nhắc nhớ những ngày gian khó phóng viên Thu Minh thông tin đến chúng tôi nhiều con số biết nói: 20 năm qua, tốc độ phát triển kinh tế của Lai Châu tăng trưởng bình quân hơn 9%/năm. Tỉnh hiện có 8 đơn vị hành chính gồm 7 huyện và 1 thành phố. Năm 2023, thu ngân sách trên địa bàn đã đạt hơn 2.000 tỉ đồng, tăng gần 70 lần so với năm đầu mới chia tách, thành lập; có 41,5% số xã đạt chuẩn nông thôn mới; thu nhập bình quân đầu người đạt trên 47 triệu đồng, tỷ lệ hộ nghèo giảm chỉ còn dưới 25%. Cơ sở hạ tầng nông thôn từng bước được đầu tư đồng bộ, đáp ứng tiêu chí nông thôn mới; đời sống vật chất tinh thần của người dân ngày một nâng lên; bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống theo hướng bền vững gắn với phát triển du lịch nông thôn; các mô hình sản xuất nông nghiệp mới, các sản phẩm OCOP ngày một phong phú, đa dạng, đáp ứng nhu cầu của thị trường. Toàn tỉnh đã có 171 sản phẩm của 74 chủ thể được công nhận sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên. Hoạt động du lịch duy trì đà phục hồi mạnh mẽ; tăng cường hợp tác, liên kết với các tỉnh bạn và các tổ chức, cá nhân xây dựng, phát triển sản phẩm du lịch của tỉnh, tạo điểm nhấn, khác biệt của Lai Châu trên tuyến du lịch “Vòng cung Tây Bắc”…
Cùng với sự phát triển chung của tỉnh, Báo Lai Châu cũng không ngừng lớn mạnh. Khi tách tỉnh, Báo chỉ có 6 người, xuất bản 1kỳ/tuần, giờ đây, với 32 cán bộ, phóng viên, Tòa soạn đã xuất bản 5 kỳ báo/tuần (gồm cả báo thời sự và báo cuối tuần), đáp ứng nhiệm vụ là tiếng nói của Đảng bộ, diễn đàn của nhân dân các dân tộc tỉnh Lai Châu. Tháng Tư này, Báo Lai Châu vừa tổ chức kỷ niệm 20 năm thành lập.
Dù lưu lại ở thành phố này trong thời gian ngắn ngủi, chỉ như “cưỡi ngựa xem hoa” nhưng đã đọng lại trong các thành viên Đoàn công tác Báo Bắc Ninh ấn tượng về một Lai Châu đang đổi thay từng ngày. Vùng đất miền biên viễn xa xôi nhưng gần gũi, thân tình, nồng hậu và giàu bản sắc văn hóa ấy vẫn mang trong mình khát vọng xây dựng, phát triển nhanh và bền vững, phấn đấu đến năm 2030 Lai Châu trở thành tỉnh phát triển khá trong khu vực các tỉnh miền núi phía Bắc.