Đánh giá và xây dựng mục tiêu phấn đấu GDP ở Bắc Ninh

GDP là chỉ tiêu tổng quát thường dùng để xác định mặt bằng kinh tế, nhịp tăng trưởng kinh tế hàng năm, mục tiêu phấn đấu, phân chia cơ cấu kinh tế... GDP vốn được coi rất trọng. Tuy nhiên qua thực tế cho thấy:

Một là, để xác định được GDP chính xác là hết sức khó khăn:

- GDP là tổng sản phẩm quốc hội (Gross Domestic Product). Theo khái niệm kinh điển đó là giá trị tổng sản phẩm, hàng hoá, dich vu seo vụ mới sáng tạo ra, được một quốc gia tạo ra trong một thời kỳ, thường là 1 năm. Tức là bằng tổng giá trị tăng thêm của tất cả các ngành và thành phần kinh tế cộng với thuế nhập khẩu hàng hoá dịch vụ từ nước ngoài. Thật sự việc xác định GDP của 1 quốc gia thì sát hơn là tìm nó trong cấp tỉnh, cấp huyện vì: ở cấp độ quốc gia sẽ có nhiều tư liệu đầy đủ hơn, loại bỏ được nhiều sự trùng lặp của các tổng công ty, các cơ quan, đơn vị hạch toán toàn ngành, tính toán đầy đủ hao phí C1 (khấu hao), xác định rõ ràng các chi phí trung gian, xác định đầy đủ giá trị thật của kim ngạch xuất nhập khẩu, tỷ giá hối đoái, thuế...

- Nguồn tư liệu ban đầu của cơ sở sản xuất-kinh doanh-dịch vụ thuộc khu vực nhà nước, ngoài quốc doanh, đặc biệt là địa bàn dân cư thường thiếu kịp thời. Do cơ chế hậu kiểm nên các báo cáo khi chưa kiểm tra, kiểm toán sẽ ít nhiều có độ lệch chuẩn điều đó gây khó khăn cho công việc tính toán xác định GDP.

- Tình trạng coi nhẹ sử dụng hoá đơn chứng từ của người mua, người bán, khai báo sai vì nhiều lí do sẽ dẫn đến xác định GDP bị sai sót theo.

- Phân tích tính biến thiên của GDP tổng thể, cơ cấu ngành, vùng lãnh thổ với sự đóng góp của các thành viên mang nhiều ý nghĩa định hướng tổng quát, nhưng khi chỉ đạo, điều hành lại rất cụ thể, thậm chí có khi tới từng lĩnh vực, từng vụ việc cụ thể.

- Những tác nhân gây biến động GDP có nhiều, trong đó có vấn đề rất lớn là giá cả. Việc tính toán GDP theo giá cố định (1994) sẽ có trở ngại bởi sự phát triển sản xuất rất nhanh, có những kết quả hiện vật nhưng ở thời điểm gốc không có dẫn đến 2 khả năng: hoặc là loại bỏ hoặc xác định bằng giá hiện tại. Nếu tính toán GDP theo phương pháp sản xuất, theo phương pháp sử dụng cuối cùng hoặc phương pháp phân phối cũng đều bị yếu tố giá cả chi phối. Mặc dù chỉ số giá so sánh và giá gốc đã được tổng cục thống kê lập sẵn thành biểu để các địa phương theo đó tính tiếp nhưng không khỏi có những bất cập.

Hai là, sử dụng khai thác GDP để xác định các nhiệm vụ kinh tế khác

Được coi là kết quả mọi hoạt động sản xuất kinh doanh dịch vụ nên GDP được khai thác nhiều mặt.

a. Định hướng phát triển kinh tế tổng thể và phát triển kinh tế các khu vực chủ yếu (công nghiệp xây dựng-nông nghiệp-dịch vụ) và xác định sự đóng góp của 1 trong 3 nhóm vào mức tăng trưởng chung. Đương nhiên khi đã ấn định được tổng GDP thì dễ dàng xác định được GDP bình quân đầu người. Hiện nay GDP của ta đã tăng khá nhanh năm 2005 tăng gấp 3,4 lần năm 1985, tuy nhiên nếu tính GDP bình quân đầu người thì vẫn đứng thứ 57 trên thế giới trong khi dân số đứng thứ 13. Đến năm 2010 chúng ta phấn đấu để có GDP bình quân đầu người khoảng 1.000USD. Nếu cận tới mục tiêu năm 2020 nước ta trở thành nước công nghiệp ở mức độ phát triển trung bình thì phải ở mức GDP bình quân 4-5.000USD/người tức là cao gấp 4-5 lần năm 2010. Điều này phù hợp với cách phân loại các nhóm nước: nghèo, đang phát triển và phát triển của liên hợp quốc và ngân hàng thế giới (WB). Nếu tỉnh Bắc Ninh muốn đến năm 2015 cơ bản trở thành tỉnh công nghiệp thì cùng với hàng loạt các tiêu chí khác, GDP cũng phải đạt mục tiêu tương đương. Đó là thách thức hết sức lớn mà toàn thể nhân dân trong tỉnh sẽ phải nỗ lực vượt bậc để đạt.

b. Chuẩn bị đầy đủ nguồn lực để tăng trưởng kinh tế

Trị giá tuyệt đối GDP, tốc độ tăng trưởng GDP đòi hỏi có nguồn lực đủ mạnh. Trước hết là con người (năng lực, trình độ) và vốn. Riêng về vốn người ta xác định tổng lượng vốn bỏ ra để có kết quả GDP theo chỉ số Icor (Incremental Capital-Output Rate). Vụ kế hoạch Bộ Công Thương cho rằng: Giai đoạn 2006-2010 nếu Việt Nam muốn tăng tốc độ GDP hàng năm từ 7,5-8% năm thì tổng vốn đầu tư toàn xã hội cần đến 160 tỉ USD. Theo công thức lí thuyết ta có:

Vốn đầu tư toàn xã hội=Icor x GDP x tốc độ tăng GDP

Trong khi chỉ số Icor hiện nay của nước ta dao động từ 5-6 là rất cao thì nguồn vốn để tăng trưởng phải khá lớn. Chúng ta chưa có sổ cập nhật Icor của tỉnh nhưng với công thức trên sẽ thấy rõ mức độ vốn cần tạo lập phục vụ sự phát triển kinh tế của tỉnh ta là không nhỏ và cũng không dễ.

c. GDP và thu ngân sách

Lâu nay thu ngân sách quốc gia ở mức 20-22% GDP, nhưng không nên lấy tỉ lệ này áp vào tỉnh vì như trên đã phân tích: GDP cấp tỉnh khi tính lệ thuộc vào nhiều yếu tố. Mặt khác cơ cấu GDP được tạo ra do hằng hà sa số các hoạt động trong đó có cả những hoạt động tạo ra GDP nhưng không có thuế (nông nghiệp), rồi vấn đề đất đai, miễn giảm, giãn thuế, phụ thuộc vào cách phân chia hưởng lợi trong các ngành hạch toán toàn ngành...

Thu ngân sách chỉ nên căn cứ vào Luật thuế, biện pháp chống thất thu, cách quản lý thu tốt để vượt mức dự toán. Tuy nhiên vẫn có thể định mức phấn đấu hợp lý trong các thời kỳ để cân đối với các mục tiêu kinh tế-xã hội khác.

Ba là, kết hợp xác định GDP và các chỉ tiêu khác là việc rất cần thiết.

Dù thế nào thì GDP vẫn phải được sử dụng trong các hoạch định mục tiêu, các cuộc đánh giá. Tuy thế theo chúng tôi: Ngoài chỉ tiêu cơ bản này cần mở rộng các chỉ tiêu khác như: giá trị sản xuất của từng ngành, từng vùng, giá trị gia tăng trong GDP, sản lượng hiện vật của từng hoạt động chính, giá trị thu nhập của người dân trong tỉnh... Có như thế mỗi người, mỗi ngành, mỗi đơn vị dễ vận dụng dễ kiểm điểm để xác định mức độ phấn đấu, dễ so sánh, đánh giá.

Thực tế cho thấy, tỉnh ta đã sớm có những chỉ đạo, lãnh đạo cụ thể ở từng lĩnh vực rất hiệu quả, đã sớm phát hiện những hiệu ứng trái chiều trong quá trình tăng trưởng kinh tế như: Cân đối giữa các ngành, hạn chế tác động xấu đến môi trường, hạn chế phát triển theo xu thế thâm dụng lao động, tăng trưởng nhưng lãng phí tài nguyên, tạo ít việc làm, coi nhẹ văn hóa xã hội... Chúng ta rất mừng nhận thấy kinh tế của tỉnh phát triển nhanh, khá vững chắc, bước đầu tránh được tình trạng “nóng”. Đã thu hút được 15 nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào tỉnh ta. Đã bình tĩnh, tỉnh táo nhìn nhận điều chỉnh tăng trưởng GDP, gắn tăng trưởng với hướng hiện đại hoá (Industrial Modernization) và hiệu quả đem lại đời sống ngày càng tăng của người dân.

Từ những suy nghĩ trên đây, chúng tôi mong muốn và tin tưởng: Tỉnh ta sẽ xác định đầy đủ, chính xác GDP, các chỉ số liên quan, các chỉ số bổ sung thời kỳ 2006-2010 để có mục tiêu quan trọng cho giai đoạn 2011-2015 vừa phù hợp với nhiệm kỳ đại hội, vừa đánh dấu mục tiêu phấn đấu: Đưa tỉnh ta trở thành tỉnh cơ bản là công nghiệp.

Nguyễn Hùng Quán