Đào tạo nghề tạo việc làm, tăng thu nhập cho lao động nông thôn

Sau 10 năm thực hiện Đề án “Đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020” theo Quyết định số 1956 của Thủ tướng Chính phủ đạt những kết quả tích cực, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho hằng vạn lao động nông thôn. Kết quả nổi bật thời gian qua sẽ là tiền đề để công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn đạt kết quả thiết thực hơn trong thời gian tới.

Cán bộ Hội Phụ nữ Gia Bình tham quan, tìm hiểu nghề tại cơ sở đúc đồng của hội viên thôn Đại Bái (xã Đại Bái).

Thực hiện Đề án, Ban Chỉ đạo các cấp chủ động, tích cực tham mưu cho các cấp ủy Đảng, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo việc thực hiện Đề án và cụ thể hóa các văn bản chỉ đạo của Trung ương để xây dựng kế hoạch chi tiết hằng năm với mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh, từng địa phương nhằm xây dựng nguồn nhân lực có trình độ, tay nghề, kỹ thuật đáp ứng nhu cầu nguồn lao động nông thôn trong thực hiện xây dựng nông thôn mới. Tỉnh ban hành nhiều cơ chế, chính sách và các văn bản hướng dẫn thực hiện Đề án. Ngoài những chính sách của Trung ương, tỉnh có những chính sách đặc thù như: Nâng cao độ tuổi cho đối tượng được hỗ trợ học nghề; quy định chế độ hỗ trợ đào tạo và sử dụng lao động đối với doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh…

Các hoạt động điều tra khảo sát, dự báo nhu cầu học nghề, phê duyệt danh mục đào tạo nghề, mức chi phí đào tạo nghề nghiệp được thực hiện bài bản, chặt chẽ. Giai đoạn 2010-2017, tỉnh phê duyệt 34 nghề trong đó có 6 nghề nông nghiệp, 28 nghề phi nông nghiệp. Giai đoạn 2018-2020 phê duyệt danh mục 27 nghề, trong đó có 11 nghề nông nghiệp, 16 nghề phi nông ngiệp. Việc đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy nghề được quan tâm. Toàn tỉnh đã có 12 cơ sở giáo dục nghề nghiệp được đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy nghề theo Đề án được phê duyệt với tổng kinh phí hơn 87,8 tỷ đồng, 4 cơ sở giáo dục nghề nghiệp cấp huyện được hỗ trợ đầu tư xây dựng cơ sở vật chất. Hầu hết các cơ sở giáo dục nghề nghiệp được hỗ trợ đều tham gia dạy nghề cho người lao động và phát huy, sử dụng có hiệu quả cơ sở vật chất, thiết bị trong đào tạo. Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên cũng được bồi dưỡng nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu đào tạo nghề trong giai đoạn mới.
Từ sự quan tâm của các cấp, các ngành, công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn đạt những kết quả tích cực. Giai đoạn 2010-2020, toàn tỉnh có gần 382 nghìn lao động nông thôn được tuyển sinh, đào tạo nghề ở các trình độ, trong đó lao động nông thôn được hỗ trợ đào tạo theo Đề án là 54.796 người. Trong tổng số người được hỗ trợ đào tạo nghề, tỷ lệ lao động nữ chiếm 67,65%, 23.502 người được hỗ trợ học nghề nông nghiệp (chiếm 42,89% số người được hỗ trợ học nghề), 31.294 người được hỗ trợ học nghề phi nông nghiệp (chiếm 57,11%), có 198 người là đối tượng chính sách, 2.098 người thuộc hộ nghèo, 2.459 người thuộc hộ thu hồi đất canh tác, kinh doanh, 126 người khuyết tật, 1.973 người là đối tượng hộ cận nghèo… Nhiều lao động sau khi được đào tạo đã có việc làm, tăng thu nhập, ổn định cuộc sống. Theo thống kê, từ năm 2010 đến hết 2019, toàn tỉnh hỗ trợ đào tạo nghề được 53.096 lao động nông thôn, trong đó có 42.865 người có việc làm ngay sau đào tạo. Hết năm 2019 toàn tỉnh có 490 hộ nghèo có người tham gia học nghề, có việc làm sau khi học và thoát nghèo; 1.220 hộ có người tham gia học nghề, có việc làm, có thu nhập cao trở thành hộ có thu nhập khá…  
Mặc dù đạt kết quả tích cực, song công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn vẫn còn những hạn chế, cụ thể: Số người được đào tạo nghề còn ít; một số địa phương xây dựng và thực hiện kế hoạch đào tạo chưa gắn với quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội. Việc xác định danh mục nghề nông nghiệp ở nhiều nơi còn dàn trải, chưa xuất phát từ quy hoạch sản xuất nông nghiệp và yêu cầu làm nông nghiệp tiên tiến gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Nhiều lao động học một số nghề phi nông nghiệp chưa tìm được việc làm do thị trường tại chỗ không có nhu cầu hoặc tay nghề chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế. Là tỉnh công nghiệp phát triển, nhu cầu sử dụng lao động tại các doanh nghiệp là rất lớn song chủ yếu là nhu cầu về lao động có kỹ năng, trình độ cao hoặc lao động phổ thông, trong khi lao động nông thôn được đào tạo chỉ đạt trình độ sơ cấp nên người học khó tìm việc làm đúng nghề sau khi học…
Mục tiêu đào tạo nghề cho lao động nông thôn giai đoạn 2021-2025 là mỗi năm đào tạo cho khoảng 50 nghìn người, hỗ trợ đào tạo nghề cho 11 nghìn người, phấn đấu tỷ lệ có việc làm sau học nghề là 83%... Để thực hiện tốt mục tiêu này cần  tăng cường sự lãnh đạo, quản lý của các cấp, các ngành đối với công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn; coi công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn là nhiệm vụ quan trọng góp phần giảm nghèo bền vững. Đổi mới công tác tuyển sinh, đào tạo; chọn lựa những ngành nghề phù hợp để đào tạo. Bên cạnh đó cần đẩy mạnh công tác xã hội hóa, thu hút sự tham gia của doanh nghiệp, các tổ chức xã hội vào công tác đào tạo nghề và thực hiện đào tạo nghề theo nhu cầu của doanh nghiệp, giúp người học có việc làm ngay sau đào tạo.