Đất học thăng hoa

Một sự trùng hợp ngẫu nhiên, chẵn ¼ thế kỷ tái lập tỉnh, đất học Bắc Ninh lại thăng hoa với nhiều thành tích bứt phá, được đánh giá là xuất sắc nhất, toàn diện nhất kể từ năm 1997. Thành tích ấy góp phần làm bừng sáng bức tranh phát triển kinh tế - xã hội của một tỉnh diện tích nhỏ nhất nước nhưng nhiều chỉ số chững chạc dẫn đầu hoặc trong tốp đầu toàn quốc.

Giáo dục Bắc Ninh, từ cả chục năm nay trở thành điểm sáng tiêu biểu toàn quốc về phong trào kiên cố trường học và xây dựng trường chuẩn Quốc gia, phổ cập giáo dục Mầm non cho trẻ 5 tuổi, phổ cập giáo dục Tiểu học, phổ cập Trung học và xoá mù chữ, sữa học đường… Song trăn trở lớn nhất của tỉnh và ngành là chất lượng giáo dục mũi nhọn, thể hiện qua các kỳ thi học sinh giỏi Quốc gia, Quốc tế chưa như mong đợi, chưa xứng với truyền thống vùng đất học cùng sự quan tâm của tỉnh.
Trăn trở ấy từng bước được hoá giải nhờ sự quan tâm đặc biệt của tỉnh thể hiện qua nhiều cơ chế chính sách đặc thù; sự quyết tâm của ngành cùng sự nỗ lực bền bỉ của toàn đội ngũ nhất là đội ngũ giáo viên trường THPT Chuyên Bắc Ninh, nơi được kỳ vọng là biểu tượng cho truyền thống hiếu học và khoa bảng vùng đất học Bắc Ninh - Kinh Bắc thời đổi mới. Kết quả là sau 25 năm tái lập tỉnh, đất học Bắc Ninh đã hội tụ và thăng hoa, tạm biên chép một số thành tích nổi trội: Về giáo dục mũi nhọn, tại kỳ thi học sinh giỏi Quốc gia THPT năm học 2021-2022, tỉnh Bắc Ninh xếp thứ 1/63 tỉnh, thành phố toàn quốc cả về tỷ lệ thí sinh dự thi đoạt giải (67/76 thí sinh dự thi đoạt giải, chiếm 88,2%) và số thí sinh giải Nhất Quốc gia (10 giải); nhiều bài thi giải Nhất của học sinh Bắc Ninh có tổng điểm cao nhất trong các bài thi giải Nhất Quốc gia; có 1 học sinh đoạt Huy chương Bạc Olympic Vật lý Châu Âu (điểm cao nhất đoàn Việt Nam) và 1 học sinh đoạt Huy chương Bạc Olympic Vật lý Quốc tế… Về giáo dục đại trà, tại kỳ thi tốt nghiệp THPT 2022, điểm trung bình các môn thi xếp thứ 6 toàn quốc (tăng 13 bậc so với năm 2021 và tăng 20 bậc so với năm 2020). Có thủ khoa khối C toàn quốc, điểm cao nhất từ trước tới nay với 29,75 điểm; có 625 lượt thí sinh đạt 27 điểm trở lên theo các khối thi Đại học; có 37 thí sinh trong tốp 100 thí sinh điểm cao nhất toàn quốc các khối thi (đứng thứ 3 sau Hà Nội và Hà Tĩnh); điểm các môn thế mạnh là Toán, Lý, Hoá vẫn dẫn đầu và trong tốp đầu toàn quốc… Cũng trong năm học, tại các cuộc thi cấp Quốc gia như: An toàn giao thông cho nụ cười ngày mai cấp Tiểu học và trung học, Trạng nguyên Tiếng Việt..., ngành GD-ĐT Bắc Ninh đều đạt nhiều thành tích nổi bật.

Quỹ Khuyến học, khuyến tài Phạm Văn Trà tôn vinh những học sinh xuất sắc trong chương trình “Chắp cánh ước mơ - Bắc Ninh với khuyến học, khuyến tài năm 2022”.

Đồng chí Nguyễn Thế Sơn, Giám đốc Sở GD-ĐT nhận định, kết quả năm học 2021-2022 đặc biệt là kết quả thi tốt nghiệp THPT và thi học sinh giỏi Quốc gia không phải bất thường mà chính là sự kế thừa, tiếp nối và phát huy kết quả đạt được của những năm học trước. Đây là động lực để ngành tiếp tục vươn lên giành nhiều kết quả toàn diện hơn nữa, vững chắc hơn nữa trong năm học 2022-2023 và những năm học tiếp theo.
Cùng nhìn lại năm học 2020-2021, ngành GD-ĐT Bắc Ninh chịu ảnh hưởng nặng nhất bởi dịch COVID-19, học sinh cũng phải nghỉ học trực tiếp lâu nhất để phòng, chống dịch; năm học 2021-2022 được tỉnh và ngành xác định là năm học vượt khó bởi cùng lúc phải đảm đương 2 nhiệm vụ tổ chức dạy học và phòng, chống dịch, với rất nhiều giải pháp linh hoạt, sáng tạo lần đầu được thực thi nhằm thích ứng kịp thời với diễn biến dịch bệnh. Chính nhờ toàn ngành xác định rõ 2021-2022 là năm học vượt khó nên đã xuất hiện rất nhiều tấm gương giáo viên, học sinh vượt lên dạy tốt, học tốt. Đây là minh chứng thuyết phục nhất cho thấy ngành GD-ĐT Bắc Ninh đã thực hiện tốt lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh lúc sinh thời đó là “Dù khó khăn đến đâu cũng phải tiếp tục thi đua dạy tốt, học tốt”!
Ngày 23-7-2022, Bắc Ninh có Bí thư Tỉnh uỷ mới là đồng chí Nguyễn Anh Tuấn, nguyên Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn. Ngày 31-8-2022, dự Hội nghị triển khai nhiệm vụ năm học 2022-2023 của ngành GD-ĐT, tân Bí thư Tỉnh uỷ nhấn mạnh, trong điều kiện vừa dạy học vừa chống dịch thì năm học 2021-2022 của Bắc Ninh thực sự là năm học vượt khó thành công, minh chứng cho quan điểm của tỉnh luôn coi GD-ĐT là quốc sách hàng đầu… Bí thư Tỉnh uỷ tâm sự, đồng chí là người xứ Thanh, từ lâu đã rất ngưỡng mộ đất và người Kinh Bắc mà Bắc Ninh ngày nay là trung tâm hội tụ tinh hoa giàu truyền thống hiếu học và khoa bảng. Truyền thống ấy được trao truyền trở thành niềm tự hào lớn lao mà hiếm địa phương nào sánh được.

Học sinh trường THCS Nguyễn Đăng Đạo khai giảng năm học 2022-2023 trong ngôi trường mới hiện đại tại phường Kinh Bắc (thành phố Bắc Ninh).

Bí thư Tỉnh uỷ kể, thời gian làm Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn, những lần đi cơ sở, đồng chí từng rất ngạc nhiên bởi Bắc Ninh là tỉnh công nghiệp phát triển mạnh, dân số cơ học tăng nhanh kéo theo số học sinh các cấp cũng tăng nhanh, theo logic sẽ xuất hiện những “vùng trũng” về giáo dục, sẽ có nơi này nơi kia học sinh không được đến trường, hoặc dang dở chuyện học hành, khó phổ cập giáo dục các cấp học…, nhưng điều đó không xảy ra tại Bắc Ninh. Phải chăng vì truyền thống hiếu học đã ăn sâu vào máu thịt người dân và truyền đến những công dân mới chọn Bắc Ninh sinh sống và làm việc; vì lãnh đạo tỉnh luôn rất quan tâm đến sự nghiệp trồng người, luôn tạo điều kiện để mọi công dân trong lứa tuổi đến trường đang sinh sống tại Bắc Ninh được tiếp cận bình đẳng các điều kiện về giáo dục. Điều đó cũng cho thấy, tại Bắc Ninh phát triển kinh tế luôn đi đôi với tiến bộ và công bằng xã hội, yếu tố quan trọng tác động đến sự phát triển toàn diện và bền vững của tỉnh trong hành trình trở thành thành phố trực thuộc Trung ương.
Vẫn với tư cách cựu thủ lĩnh Trung ương Đoàn, chắc nhiều người đồng ý với nhận định của Bí thư Tỉnh uỷ Nguyễn Anh Tuấn đó là: Thành tích lớn nhất của ngành GD-ĐT Bắc Ninh không hẳn là những con số cụ thể qua các kỳ thi, hay quy mô trường lớp học, tỷ lệ phòng học kiên cố hoặc tỷ lệ trường đạt chuẩn Quốc gia… mà chính là ngành đang tạo được niềm tin trong các tầng lớp nhân dân. Đây là điều rất đáng quý, nhất là trong bối cảnh ngành giáo dục cả nước nói chung còn nhiều vấn đề không dễ giải quyết, chưa tạo được niềm tin trong nhân dân vì còn nặng nề bệnh thành tích?
Phát biểu tại Lễ kỷ niệm 40 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Hương Giang cũng khẳng định, tỉnh rất quan tâm, luôn tự hào và gửi trọn niềm tin vào ngành GD-ĐT Bắc Ninh. Thiết nghĩ, để xứng với niềm tin của tỉnh cũng như truyền thống tốt đẹp của quê hương, trước hết, những người đứng đầu ngành GD-ĐT tỉnh phải không ngừng tư duy, tự đổi mới hiệu quả phương pháp quản lý chỉ đạo; kịp thời tham mưu với tỉnh ban hành cơ chế chính sách phù hợp giúp ngành Giáo dục phát triển toàn diện và bền vững; quyết tâm giữ vững là điểm sáng toàn quốc cả về phong trào và chất lượng giáo dục…