“Bút lực Bức tranh quê”

“Bút lực Bức tranh quê” là tập tiểu luận - phê bình của nhà thơ Anh Vũ do Nhà xuất bản Hội nhà văn phát hành năm 2016.

Mở đầu tập sách, tác giả viết: Bức tranh quê, thi phẩm đầu tay của Nữ sĩ Áo trắng Sông Thương Anh Thơ- Vương Kiều Ân (1921-2005), giải thưởng Tự Lực Văn Đoàn năm 1939, tới năm 1941, Bức tranh quê được được nhà xuất bản Đời nay ấn hành. Từ ấy, trên chặng đường hơn 70 năm qua, thi phẩm đã thêm vài ba lần tái bản. Đã có khá nhiều bài giới thiệu chung cả tập, hoặc đi sâu vào phân tích bình giảng từng bài thơ... “Bút lực Bức tranh quê” là một đề nghị nhìn nhận đánh giá tác phẩm như một sinh mệnh toàn vẹn, nguyên khối, nguyên khí trước đã…
Theo ý tưởng đó, tập sách “Bút lực Bức tranh quê” được tác giả bố cục làm hai phần: Nhàn đàm và Nhận diện. Về phần Nhàn đàm, tác giả tâm sự “Gọi là tự mình trò chuyện với mình, lúc vắng vẻ nhàn rỗi thì đúng hơn, cũng là có dịp điểm lại toàn bộ 45 bài thơ trong thi tập, sắp xếp nguyên vẹn theo thứ tự bản in năm 1941, bài nào cũng được nhẩn nha thưởng thức cả từ nội dung đến nghệ thuật. Vẫn học cách bình và luận những áng thơ hay nhưng muốn tùy ý cởi mở. Có lúc tưởng sẽ lạc đề, cũng là đi xa để về gần hơn đó thôi”.
Như lời tâm sự của tác giả, phần Nhận diện bao gồm 8 bài viết: Và bức tranh quê đã ra đời; Tác phẩm đầu tay Bức tranh quê; Về Bức tranh quê liên hoàn 1, liên hoàn 2, liên hoàn 3; Bút lực Bức tranh quê 1, 2, 3, được nhìn nhận dưới nhiều góc độ.
Qua từng góc nhìn, bạn đọc có thể hình dung tác giả như một người đang ngắm nhìn và ngẫm ngợi để có thể thưởng thức toàn vẹn tác phẩm “Bức tranh quê” từ xa đến gần, lùi ra xa để bao quát toàn bộ khung cảnh “Bức tranh quê”, tiến lại gần ngắm nghía từng phần từng phần để thấy rõ từng nhân vật, từng cái cây, ngọn cỏ, chợ phiên, bến cảng, đò dọc, đò ngang… để nhâm nhi tự mình cảm nhận sự thú vị với những phát hiện mới: “Đúng như tựa đề, Bức tranh quê là một thi tập vẽ bằng phong cảnh trời đất, cây cỏ, làng xóm thiên nhiên, cùng những sinh hoạt nơi đồng ruộng quê mùa. Mở đầu thi tập là bài thơ Chiều xuân, dần dà để cuối tập lại có Ngày tết, gói trọn cả vòng chu chuyển 4 mùa, 12 tháng. Và bài thơ Ngày tết cũng lại mở ra vòng năm mới”…; Và “Những bức tranh trục cuốn thuộc loại trường đồ này, thường bao quát cả một đại cảnh, gồm rất nhiều tiểu cảnh nối tiếp nhau liên tiếp, miên man ngỡ như bất tận. Người xem tranh tự hưởng lấy cái thú du ngoạn tại chỗ. Tha hồ nghĩ theo mây bay, theo hạc tiên hay ung dung trên mình ngựa, tha hồ mở rộng tầm mắt, thu hút cảnh đẹp xa gần… Bức tranh quê nữ sĩ Anh Thơ, thoạt tiên cũng chỉ được nhìn nhận là một tập hợp những bức tranh nhỏ lẻ treo tường, gọn gàng và xinh xắn. Ai biết đâu, nếu nối đủ 45 bài thơ trong tập cũng lại tập hợp thành một Bức tranh quê liên hoàn toàn bích…”.
Cho dù đã ngẫm ngợi được rất nhiều điều lý thú, nhưng tác giả vẫn dự cảm rằng còn nhiều hàm nghĩa ẩn sâu trong mỗi câu chữ, vần điệu của từng bài cũng như sự bao quát toàn tập “Quả thực, thưởng thức trọn vẹn một thi phẩm đâu có dễ. Nhất là với Bức tranh quê, sừng sững trước đó chưa từng có, và mai sau nữa nào đã thấy đâu. Hóa ra tới nay, Bức tranh quê còn là miền đất chưa từng được khám phá hết…”.