Kiến tạo nền tảng phát triển bền vững

Ngày Môi trường Thế giới 5-6-2025 được phát động với chủ đề “Chống ô nhiễm nhựa”, một lần nữa khẳng định cam kết toàn cầu trong việc ứng phó với thách thức môi trường cấp bách bậc nhất hiện nay. Việc chủ đề này được lặp lại lần thứ hai trong vòng ba năm qua không chỉ là lời cảnh tỉnh, mà còn là lời hiệu triệu mạnh mẽ yêu cầu hành động quyết liệt và đồng bộ từ chính phủ, doanh nghiệp, cộng đồng và từng cá nhân trên toàn thế giới.

Tại Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã phát động Tháng hành động vì môi trường năm 2025 gắn với chiến dịch toàn quốc “Chung tay giảm thiểu rác thải nhựa - Lan tỏa lối sống xanh”. Các thông điệp: “Vì một Việt Nam không rác thải nhựa - Hành động hôm nay, sống xanh mai sau” hay “Không xả rác - Không nhựa thải - Không thờ ơ với môi trường” không chỉ là khẩu hiệu mà cần trở thành mệnh lệnh hành động, bắt đầu từ những thay đổi nhỏ trong thói quen sinh hoạt hàng ngày đến những cải cách lớn trong mô hình phát triển.
Trong bức tranh tổng thể đó, Bắc Ninh, tỉnh có diện tích nhỏ nhưng mật độ dân số cao và tốc độ phát triển kinh tế thuộc nhóm dẫn đầu cả nước đang đối mặt với thách thức không nhỏ trong cân bằng giữa tăng trưởng và bảo vệ môi trường. Toàn tỉnh hiện có 16 khu công nghiệp tập trung, 39 cụm công nghiệp, thu hút gần 3.000 dự án FDI đến từ 42 quốc gia và vùng lãnh thổ, hơn 25.800 doanh nghiệp trong nước và hàng ngàn đơn vị trực thuộc đang hoạt động. Đây là nguồn lực lớn cho phát triển, nhưng đồng thời cũng là áp lực không nhỏ về phát sinh chất thải, nhất là chất thải nhựa công nghiệp và tiêu dùng.
Tuy nhiên, Bắc Ninh không chọn con đường đánh đổi môi trường để lấy tăng trưởng bằng mọi giá. Xây dựng định hướng phát triển bền vững với nhiều giải pháp cụ thể, hiệu quả, Bắc Ninh là một trong năm địa phương dẫn đầu bảng xếp hạng Chỉ số xanh cấp tỉnh, trở thành điển hình thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, ứng dụng công nghệ hiện đại vào xử lý chất thải. Đặc biệt, tỉnh đã thành công và định hướng nhân mô hình thu gom và xử lý rác sinh hoạt bằng công nghệ đốt rác phát điện tiên tiến, từng bước giảm thiểu ô nhiễm, góp phần tạo nguồn năng lượng sạch và thân thiện với môi trường.
Để tiếp tục lan tỏa và khẳng định vai trò tiên phong trong công cuộc bảo vệ môi trường, Bắc Ninh đang triển khai nhiều giải pháp thiết thực. Trong đó, tập trung đẩy mạnh tuyên truyền thay đổi hành vi trong cộng đồng dân cư, hộ gia đình - nơi khởi phát các hành vi tiêu dùng nhựa dùng một lần. Hướng các doanh nghiệp phải từng bước chuyển đổi sang doanh nghiệp tuần hoàn, thực hiện sản xuất sạch hơn, tiết kiệm năng lượng, tái chế - tái sử dụng nguyên liệu. Xây dựng bộ tiêu chí “Khu công nghiệp xanh - Doanh nghiệp xanh” để thu hút đầu tư có chọn lọc, khuyến khích đổi mới sáng tạo trong xử lý chất thải công nghiệp. 
Cùng với đó, tăng cường giáo dục môi trường, khơi dậy tinh thần hành động xanh trong giới trẻ; phát huy vai trò Nhà nước trong công tác quản lý môi trường thông qua việc xây dựng Chính quyền xanh đi đầu trong minh bạch thông tin, quản lý rủi ro môi trường và đảm bảo công bằng trong tiếp cận nguồn tài nguyên.
Xác định, bảo vệ môi trường không phải là một nhiệm vụ phụ thêm, mà là điều kiện tiên quyết, là nền tảng của phát triển bền vững. Hoạt động bảo vệ môi trường không chỉ là trách nhiệm, mà còn là quyền của mỗi người dân. Mọi hành vi gây ô nhiễm phải được kiểm soát, xử lý nghiêm minh; mọi nỗ lực cải thiện môi trường cần được ghi nhận, nhân rộng.
Ngày Môi trường Thế giới 2025 không chỉ là lời nhắc nhở, mà là một cơ hội để Bắc Ninh nhìn lại, hành động và tạo ra đột phá trong tiến trình xây dựng nền kinh tế xanh - xã hội xanh - con người xanh, vì một Việt Nam không rác thải nhựa, vì một hành tinh sạch - khỏe - bền vững.