“Chạc bảy chạc ba” một cách nhìn hồn nhiên và tinh tế

“Các em viết” và “Viết cho các em” là những chuyên đề, chuyên mục luôn được các cơ quan báo chí, các văn nghệ sĩ quan tâm sáng tác, thể hiện. Nguyễn Thanh Kim là một nhà thơ-nhà báo luôn thường trực sẵn ý tưởng sáng tác cho thiếu nhi.

Trải bao nhiêu năm làm thơ về tình yêu, về cảnh vật, về cuộc sống quá khứ và hiện tại, anh luôn đau đáu mảng đề tài, cách thể hiện tác phẩm sao cho hồn nhiên, tinh tế mà hết sức trong trẻo như tâm hồn trẻ thơ. Ở “Chạc bảy chạc ba” anh đã giãi bày và thành công trong ý tưởng đó.

Một vùng quê Kinh Bắc hay cuộc sống nơi thị thành, thơ anh đều sắc nét, toát lên một âm hưởng riêng. Về thăm khu vườn quê ngoại, anh thấy: Mảnh vườn bà xanh thế/Nắng trổ như hoa cau? Cây bưởi bà trồng đó? Đã bói quả khi nào... Hoa quả trong vườn là sự kết tinh của lao động vất vả bốn mùa của người nông dân, là những món quà ấn tượng không bao giờ quên: Đầu vườn bão thốc nhiều/Vã bùn tre ấm gốc/Cháu nhìn mái tóc bạc/Lại thương bà bao nhiêu... Ơi mảnh vườn thơm thảo/Như hồn hậu lòng bà/Mùa thu về quê ngoại/Cháu nhớ nhiều khi xa... (Vườn quê). Chẳng thể vô tình từ một ngọn gió tháng Năm, tâm hồn nhà thơ rung cảm nhớ tới công lênh những người một nắng hai sương với ruộng đồng như người mẹ năm nào: Ngọn gió giục đón cơn mưa... Dịu dàng là tiếng vỗ về dòng sông/Tháng năm gié lúa đơm bông/Nâng bàn tay mẹ hương đồng thoảng se/Nhớ ngọn gió, nhớ bờ tre... (Ngọn gió).

Sự trải lòng bên những cánh đồng, những cánh diều vi vút gió, hương cau thơm ngan ngát trong bức tranh quê hương được tác giả sử dụng thể thơ tự do hoặc sáu, tám chữ. Nhưng khi hòa nhập với trò chơi bé thơ, khi hưởng trăng thanh gió mát bằng trò tinh nghịch đu quay, tác giả dùng thể thơ hai, ba, bốn chữ ngắt nhịp liên tục cho bức tranh vui tươi, nhộn nhịp hẳn lên: Xoay nhẹ/Cây gần/Quay nhanh/Bóng lướt/ Nắm tai/Thỏ ngọc/Nhảy phốc Lưng rùa/Vòng đua/Chẳng dứt/Thích thật/Đu quay... (Trăng của bé)

Ở một góc độ khác, với trẻ em việc học mà chơi, chơi mà học luôn được nhà trường mầm non thể hiện cho phù hợp lứa tuổi. Nhà thơ quan sát, thả trí tưởng tượng thơ ngây cùng cháu bé trong giờ học vẽ thật hồn nhiên: Cô vẽ lên bảng/Các bạn cùng chơi/Vẽ con cá lớn/Rong buồm ra khơi/ Vẽ con chim lượn/Vỗ cánh giữa trời/Bụi phấn rơi rơi/Bảng cô xóa rồi/Mà em nhớ mãi/Bóng cá, hình chim/Bơi đi, lượn lại/Sao thế, cô ơi.  (Tập vẽ).

Tính khí dễ dỗi hờn, mau làm lành cũng được Nguyễn Thanh Kim miêu tả hết sức nội tâm: Ai dỗi bạn/cái mặt buồn/buồn phụng phịu/chẳng tìm gương/buồn nhăn nhó/mặt ngó tường... bạn chợt sang/làm lành trước/cái mặt buồn/buồn sao được/soi vào gương/vui đôi mắt/ngó chân tường/vui nắng hát/ngó mắt bạn/thấy ai cười... (Ai vui thế).

Biển là nguồn đề tài thơ không bao giờ cạn. Với nhà thơ Nguyễn Thanh Kim, trẻ thơ say ngợp với biển, với những con sóng, ngọn hải đăng, rồi hải âu, với chim yến và cả những con ốc xinh xắn, ngộ nghĩnh cái gì cũng hấp dẫn lạ thường. Áp con ốc biển mà thả sức tưởng tượng: Áp lên ngực ốc biển/nghe sóng trào ngày đêm/cầu vồng vắt ngang bến/ngay dưới chân đảo đèn... (Ốc biển). Giữa muôn trùng sông nước nhưng điều ước của bé thơ với các chú hải quân nơi đảo xa làm sao có được cơn mưa cho đỡ khát: Mắt đèn dõi ngọn sóng xanh/Biển trào dâng ngỡ lung linh da trời/Rẻo đất ở giữa trùng khơi/Chân mây tàu đến bồi hồi đảo xa/Cho cháu gửi lá thư nhà/Ít hạt bí đỏ mượt mà tóc tiên/Điều này chắc chú ngạc nhiên/Ước chi mưa của đất liền chuyển ra/Đỡ lòng chú khát nơi xa  (Ước).

Yêu quý trẻ thơ, hiểu được tâm lý trẻ là thế mạnh của nhà thơ Nguyễn Thanh Kim. Với thủ pháp nghệ thuật mạnh về miêu tả và từ sự quan sát tinh tế của một nhà thơ luôn đắm mình trong cuộc sống, “Chạc bảy chạc ba” của Nguyễn Thanh Kim đã có nhiều bài thơ, nhiều câu thơ hay dành tặng các em. Với thể thơ linh hoạt mang âm hưởng đồng dao, thơ anh dễ đọc, dễ nhớ và thích hợp, hấp dẫn với cách cảm nhận cuộc sống không chỉ của bạn đọc thiếu nhi.