Để Y tế tuyến xã phát huy hiệu quả công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân

Trạm y tế xã, phường, thị trấn là tuyến y tế trực tiếp gần dân nhất, bảo đảm cho mọi người dân được chăm sóc sức khỏe cơ bản với chi phí thấp, góp phần thực hiện công bằng xã hội, xóa đói giảm nghèo.

Trong những năm qua, tỉnh quan tâm, chỉ đạo củng cố, hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở, trong đó y tế tuyến xã được đầu tư cả về cơ sở vật chất, trang thiết bị và nhân lực với 100% trạm y tế được kiên cố hóa. Đến nay, 100% xã, phường, thị trấn đạt Bộ tiêu chí Quốc gia về y tế xã.

Để góp phần đạt được các mục tiêu: Giảm tỷ lệ mắc và tử vong do bệnh, dịch bệnh, góp phần tăng tuổi thọ, nâng cao các chỉ số sức khỏe cơ bản của người dân… cần thiết phải nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của y tế cơ sở, tạo nền tảng vững chắc để phát triển hệ thống y tế công bằng, hiệu quả, chất lượng và bền vững nhằm tạo cơ hội cho mọi người dân được tiếp cận và sử dụng các dịch vụ bảo vệ, chăm sóc sức khỏe với chất lượng ngày càng cao ngay từ tuyến xã.

Toàn tỉnh hiện có 126 trạm y tế xã, phường, thị trấn với hơn 800 cán bộ, trung bình 6,4 cán bộ/1 trạm y tế, trong đó có 116 bác sỹ thuộc 126 trạm y tế (có 3 trạm y tế có 2 bác sỹ và 13 trạm y tế chưa có bác sỹ định biên tại trạm). Bên cạnh đó, có gần 900 cán bộ y tế thôn, tổ dân phố, gần 1.800 cộng tác viên dân số thôn, khu phố và gần 1.100 cộng tác viên các Dự án, Chương trình mục tiêu (Dự án Phòng chống HIV/AIDS, Dự án Phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em, Dự án Phòng chống sốt xuất huyết). 100% trạm y tế xã, phường, thị trấn thực hiện đạt bộ tiêu chí Quốc gia về y tế xã giai đoạn đến 2020. Cơ sở vật chất các trạm đều được xây dựng kiên cố, khang trang với 2 tầng dãy nhà chuyên môn, bảo đảm đầy đủ số phòng để thực hiện công tác khám chữa bệnh theo quy định của Bộ Y tế; 100% trạm y tế được trang bị máy siêu âm đen trắng, máy điện tim, kính hiển vi.

 Hiện 100% các trạm y tế triển khai khám bệnh BHYT tại trạm. Năm 2017, tổng số lượt khám của 126 trạm y tế đạt 130.263 lượt, trung bình 1.034 lượt/trạm/năm. Tiêu biểu 3 trạm y tế có số lượng khám chữa bệnh cao nhất là: Mão Điền, Song Liễu, Ngũ Thái của huyện Thuận Thành lần lượt là  hơn 5.700 lượt, hơn 4.100 lượt, và gần 4.000 lượt khám/năm. Công tác khám, lập hồ sơ quản lý sức khỏe người dân được triển khai, có 80% dân số được lập hồ sơ sức khỏe theo quy định của Bộ Y tế.

Hệ thống trạm y tế trên địa bàn tỉnh được đầu tư cơ sở vật chất khang trang.

Thời gian qua, việc tổ chức thống nhất một mô hình hoạt động cho tất cả các trạm y tế trong toàn tỉnh còn một số hạn chế. Việc phân bố nhân lực giữa các đơn vị còn một số bất hợp lý, chưa phù hợp với quy mô dân số của địa phương, có trạm y tế có hai bác sỹ, có trạm không có bác sỹ. Vẫn còn tình trạng thiếu cả về số lượng và chất lượng nguồn nhân lực; mặc dù đã có nhiều chính sách thu hút nhân tài của tỉnh và địa phương nhưng cũng chưa khuyến khích được bác sỹ công tác lâu dài tại trung tâm y tế và trạm y tế. Đội ngũ cộng tác viên không tập trung, nhiều đầu mối, mỗi dự án, chương trình mục tiêu lại có cộng tác viên riêng.

Trên thực tế, số lượng người dân sử dụng dịch vụ tại các trạm y tế còn thấp. Năm 2017, trung bình mỗi trạm y tế chỉ khám 1.034 lượt, tương đương 2,8 lượt người khám/trạm/ngày; tổng số lượt khám chữa bệnh tại trạm y tế chỉ bằng 10,2% tổng số lượt khám chữa bệnh tại các đơn vị tuyến huyện; chất lượng khám chữa của trạm y tế xã còn hạn chế… Công tác khám, lập hồ sơ quản lý sức khỏe người dân còn nhiều bất cập, mặc dù đã lập hồ sơ quản lý sức khỏe của 80% dân số nhưng thiếu dữ liệu về sức khỏe, dữ liệu không được cập nhật, liên thông với các hoạt động khám, chữa bệnh khác (hoạt động quản lý bệnh mạn tính, bệnh, tật học đường, tình trạng dinh dưỡng... dữ liệu trong hồ sơ sức khỏe không khớp với dữ liệu quản lý từng bệnh). Chưa có giải pháp lồng ghép hoạt động quản lý sức khỏe người dân tại trạm y tế với việc triển khai các dự án, chương trình mục tiêu (như trong công tác quản lý sức khỏe người cao tuổi, quản lý tăng huyết áp, đái tháo đường, y tế trường học...).

Thêm vào đó, hoạt động y tế dự phòng và chương trình mục tiêu triển khai tại trạm y tế còn hình thức, chưa hiệu quả. Ngoại trừ hoạt động tiêm chủng mở rộng và một số dự án được triển khai tương đối thống nhất tại các địa phương còn lại nhiều hoạt động, dự án chương trình mục tiêu chưa có sự thống nhất hoạt động triển khai tại các tuyến.

Thời gian tới, nhằm phát huy hiệu quả hệ thống y tế cơ sở, trong đó có hoạt động của các trạm y tế, ngành Y tế triển khai mô hình trạm y tế hoạt động theo nguyên lý y học gia đình; tiếp tục triển khai quản lý sức khỏe người dân tại trạm y tế; xét nghiệm nhóm máu trẻ dưới 6 tuổi đồng thời triển khai thực hiện quản lý, điều trị bệnh mạn tính, bệnh không lây nhiễm tại trạm y tế; triển khai Thông tư 39 của Bộ Y tế quy định gói dịch vụ y tế cơ bản cho tuyến y tế cơ sở; nâng cao chất lượng hoạt động công tác dân số, quản lý số liệu sinh, tử vong, số liệu di biến động dân cư; phân công nhiệm vụ cán bộ làm công tác dân số tại trạm y tế; tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong quản lý sức khỏe người dân tại trạm y tế…