Đêm Hòa Đình

Chợ rau họp từ chiều tối ngày hôm trước cho đến gần sáng hôm sau xung quanh vệ đường Nguyễn Văn Cừ, Lý Anh Tông... thuộc địa bàn khu Hòa Đình (Võ Cường, thành phố Bắc Ninh). Gọi là chợ, nhưng thực chất đây là nơi thu gom, trung chuyển rau quả lớn của cả khu vực những tỉnh xung quanh Bắc Ninh, trung bình mỗi đêm, chợ nhập từ 400- 500 tấn rau, củ, quả các loại, cao điểm lên tới 700 tấn. Dưới ánh sáng nhạt nhoà của ngọn đèn đường và làn sương đêm là những gương mặt đầm đìa mồ hôi, những dáng người hối hả đóng hàng. Sự hiện diện của chợ rau đêm Hoà Đình lâu nay chính là minh chứng rõ nét nhất cho sự năng động của người dân nơi đây trong thời buổi cơ chế thị trường.

Chúng tôi dạo trên các trục đường chính thuộc khu Hoà Đình vào lúc nhá nhem tối, hàng chục chiếc xe tải mang biển số từ các tỉnh Lạng Sơn, Bắc Giang, Thái Nguyên, Hải Dương nối đuôi nhau chở hàng nông sản nườm nượp đổ về. Thỉnh thoảng lại có tiếng lộc cộc của xe ngựa, xích lô vận chuyển các loại rau xanh như: Cải bắp, xúp lơ, su hào... từ một số vùng lân cận. Thời điểm này, chợ rau đêm bắt đầu náo nhiệt và đông đúc, tất cả mọi người đều như cuốn lấy công việc. Các cơ sở thu mua mặt hàng nông sản rất tấp nập, người phân loại, người đóng bao sản phẩm, hối hả như chạy đua cùng thời gian. 19 giờ 30 phút, chúng tôi có mặt tại cơ sở chuyên thu mua rau, củ, quả Tâm Oanh, đường Lý Anh Tông, đúng lúc chiếc xe tải vừa chở khoai tây từ Lạng Sơn về. “Đây là xe hàng đầu tiên có trọng tải 30 tấn về cơ sở đêm nay đấy”- Anh Tâm chủ nhà nói. Cửa xe vừa mở, đội quân bốc xếp đã nhanh chóng có mặt. Một chị dáng người nhỏ nhắn đứng lọt thỏm giữa đống rau, tay liên tục ghi chép mã cân nhưng vẫn chăm chú hướng dẫn những người bốc vác để từng bao khoai tây vào đúng nơi quy định. Gần một giờ sau, toàn bộ số hàng trên đã được chuyển xuống hết. Dù chỉ là ghi chép, phân loại hàng hoá nhưng trong ánh sáng nhạt nhoà của ngọn đèn đường vẫn thấy những giọt mồ hôi chảy xuống khuôn mặt chị. Đứng bên cạnh là anh Nguyễn Văn Quyền, người vừa giới thiệu tên cho chúng tôi vừa thoăn thoát làm việc không ngừng tay. Quyền cho biết: “Thời gian đầu không quen làm việc ban đêm nên hơi mệt, bây giờ thức trắng đêm là chuyện bình thường. Một ngày làm việc của tôi bắt đầu từ 17 giờ chiều cho đến đêm, ngày nào nhiều hàng thì phải làm cật lực đến gần sáng ngày hôm sau mới hoàn thành. Hôm nay hàng về ít, bọn tôi chỉ phân loại, đóng bao nốt 10 tấn rau súp lơ và cải bắp, chắc khoảng hơn 23 giờ là xong. Bình quân mỗi đêm tôi cũng kiếm được 50- 70 nghìn đồng...”. Đồng hồ đã chỉ 0 giờ 30 phút, những ngôi nhà trên các dãy phố đã tắt đèn mọi người đang chìm trong giấc ngủ sâu, ngoài đường chỉ còn một vài quán phục vụ khách ăn khuya. Chúng tôi phải mặc thêm áo bông cho đủ ấm mới có thể tiếp tục theo phiên chợ đêm được nhưng những người bốc xếp vẫn áo cộc tay, quần sắn ngang đầu gối chạy rầm rập trên đường, tay chân làm việc thoăn thoắt. Hùng, một người trong đoàn bốc xếp vừa kịp lau mồ hôi trên mặt đã vội vã chạy sang bên đường mà không kịp cho hỏi chuyện. Lòng vòng mãi cuối cùng chúng tôi cũng gặp được anh. Vác bao cà rốt lên thùng xe, Hùng nói với: “Các anh thông cảm, chủ xe đã hợp đồng với chúng tôi rồi, chỉ còn 15 phút nữa là chuyển bánh, để kịp hàng về Thanh Hoá vào đầu giờ sáng mai”. Tại doanh nghiệp tư nhân Trường Huệ (gần chợ Hoà Đình), một trong những điểm thu mua và phân loại hàng nông sản lớn nhất ở chợ đầu mối, hàng chục người lao động đang hối hả làm việc. Câu chuyện giữa chúng tôi với anh Bùi Trọng Trường, Giám đốc doanh nghiệp liên tục bị ngắt quãng bởi anh phải chỉ đạo công nhân đóng hàng thật nhanh để cho kịp chuyến xe chở đi tỉnh Thừa Thiên Huế ngay trong đêm. Anh đã gắn bó với chợ đêm gần chục năm nay, lúc đầu chỉ là đại lý nhỏ lẻ chuyên thu mua rau, củ, quả cho nông dân, đầu năm 2006 mới thành lập doanh nghiệp. Hơn một năm qua, doanh nghiệp bao tiêu được khoảng 15 nghìn tấn nông sản cho nông dân trong và ngoài địa phương. Tổng doanh thu đạt hàng trăm triệu đồng/năm, giải quyết việc làm ổn định cho 80 lao động và lực lượng lao động lớn làm theo thời vụ, thu nhập bình quân hơn 1 triệu đồng/người/tháng. Theo anh Trường thì: “Đặc thù những mặt hàng này không để được lâu, nhất là những hàng rau xanh không được phép để qua đêm. Do vậy, hàng về tới nơi chúng tôi phải phân loại, đóng bao và chuyển đi ngay. Nhiều hôm gia đình có việc nhưng tôi vẫn phải cùng công nhân đóng gói sản phẩm...”. Tôi tình cờ gặp người đàn ông chừng 30 tuổi, đang giao bán cải bắp cho một đại lý thu mua trên đường Nguyễn Văn Cừ. Anh là Nguyễn Văn Thành, quê ở Trung Nghĩa (Yên Phong). Cũng như nhiều thương lái khác, anh chuyên đi thu gom các loại hàng nông sản ở những vùng trồng rau màu nhiều trong huyện. Gắn bó với chợ đêm suốt 5 năm qua, anh như quen đi với nỗi khó khăn nhọc nhằn. Dựng chiếc  xe “cà tàng” dưới chân cột điện, châm điếu thuốc lá nhả khói nghi ngút, anh Thành tâm sự: “Dù vất vả nhưng cuộc sống gia đình tôi chủ yếu nhờ vào chợ này. Nhiều đêm mưa như chút nước, đường tối như mực tôi vẫn phải làm bạn với chiếc xe “hàng cồng kềnh” vì đã hẹn trước với chủ đại lý…”. Trong làn sương đêm, đâu đây thoang thoảng mùi thơm từ hàng chục loại mặt hàng nông sản tươi ngon đổ về. Dưới ánh sáng nhạt nhoà của ngọn đèn đường, từ củ khoai tây, cà rốt đến rau cải bắp, súp lơ, su hào…hiện ra tươi mơm mởn, trông thật thích mắt. Nhưng cũng dưới ánh sáng ấy có thể nhìn thấy rõ những giọt mồ hôi ướt đẫm trên khuôn mặt những con người đang tất bật, hối hả.Hiện nay, toàn khu Hoà Đình có khoảng 20 cơ cở chuyên thu mua các mặt hàng nông sản, giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động. Trung bình mỗi đêm chợ nhập từ 400- 500 tấn rau, củ, quả các loại, cao điểm lên tới 700 tấn, tập trung chủ yếu ở các tỉnh phía Bắc. Hoà Đình thực sự, trở thành đầu mối tiêu thụ hàng nông sản lớn của khu vực phía Bắc. Lợi thế đầu ra cho nông sản của Bắc Ninh là cực kỳ to lớn. Chỉ tiếc rằng trong hàng trăm tấn rau mỗi đêm mà Hoà Đình thu mua thì nông sản Bắc Ninh chỉ chiếm khoảng hơn 20%. “Liên kết 4 nhà” chúng ta bàn bạc đã nhiều, nhưng dường như chúng ta chưa thực sự “để tâm” tới một lợi thế đầu ra to lớn cho nông sản Bắc Ninh - Đó là Hoà Đình - Một vị trí thu mua nông sản thuận lợi nằm ngay trong lòng thành phố Bắc Ninh.