Đền thờ Lý Thường Kiệt - điểm du lịch văn hóa tâm linh hấp dẫn

Tượng đài Lý Thường Kiệt được đúc bằng đồng dáng vẻ uy nghiêm, tay phải cầm chiếu thư, tai trái cầm đốc kiếm.

Sử sách ghi chép, Lý Thường Kiệt (1019-1105), tên thật là Ngô Tuấn, người phường Thái Hòa, thành Thăng Long (Thủ đô Hà Nội ngày nay). Từ nhỏ ông là người thông minh, hiếu học; chăm chỉ rèn luyện cả văn lẫn võ, thông thạo về binh pháp. Ông làm quan qua triều đại Lý Thái Tông, Lý Thánh Tông và Lý Nhân Tông. Công lao của ông được biết đến qua việc đánh phá chiêm thành, đánh phá 3 châu: Khâm, Ung, Liêm của nước Tống. Đặc biệt, một trận thủy chiến vang dội, hào hùng nhất gắn liền với tên tuổi vị tướng chỉ huy tài ba lỗi lạc Lý Thường Kiệt là cuộc kháng chiến chống xâm lược nhà Tống diễn ra trên phòng tuyến Như Nguyệt thuộc địa phận Bắc Ninh ngày nay. Sử sách chép, Lý Thường Kiệt chọn lựa xây dựng phòng tuyến có nhiều chỗ núi ăn sát bờ sông, rừng cây có mật độ dày đặc với đồng trũng, ruộng lầy kéo dài hơn 10 km đường đê qua các xã Tam Giang, Tam Đa (huyện Yên Phong) đến Thị Cầu  (thành phố Bắc Ninh). Chiến lũy được xây dựng bằng đất có đóng cọc tre dày mấy tầng làm dậu. Dưới bãi sông được bố trí các hố chông ngầm tạo thành một phòng tuyến rất vững chắc. Quân của nhà Lý đóng thành từng trại trên suốt chiến tuyến, tập trung quan trọng ở ba trại Như Nguyệt, Phấn Động, Thị Cầu. Nhờ vị trí đắc địa của phòng tuyến Như Nguyệt mà chỉ sau vài tháng, quân dân nhà Lý dưới sự chỉ huy của tướng Lý Thường Kiệt đã chặn đứng 10 vạn quân xâm lược nhà Tống, mang lại thắng lợi toàn diện cho Đại Việt.
Cũng chính trên chiến trường phòng tuyến sông Cầu, giữa lúc cuộc chiến đang diễn ra vô cùng quyết liệt, vào một đêm, Lý Thường Kiệt sai người tâm phúc đọc vang bài thơ Nam Quốc Sơn Hà trong đền thờ Trương Hống, Trương Hát. Bài “thơ thần” truyền đi đã có một sức mạnh kỳ lạ, làm nao núng tinh thần quân địch, làm tăng nhuệ khí và thêm sức chiến đấu cho quân ta, trực tiếp góp phần làm xoay chuyển cục diện cuộc chiến, tạo điều kiện cho cuộc phản công chiến lược của quân ta giành thắng lợi quyết định. Sau đó, Lý Thường Kiệt gửi thư cho Quách Quỳ (tướng nhà Tống) mở đường giảng hòa để giặc giữ thể diện lui ngay về nước.
Lý Thường Kiệt mất năm 1105, được truy tặng tước hiệu Việt Quốc công Thái úy, nhân dân lập đền thờ ông ở nhiều nơi. Tên tuổi và sự nghiệp của Lý Thường Kiệt vẫn sáng chói mãi trong lịch sử vinh quang của dân tộc.
Đền thờ thái úy Lý Thường Kiệt nằm trong quần thể di tích phòng tuyến sông Như Nguyệt. Công trình được khởi công xây dựng nhân dịp kỷ niệm 1000 ngày sinh của Thái úy Lý Thường Kiệt (1019 - 2019) tại địa danh lịch sử nổi tiếng gắn liền với cuộc kháng chiến chống quân xâm lược nhà Tống năm 1077. Khu di tích có tổng diện tích là hơn 87000 m2 bao gồm hơn 21 hạng mục công trình lớn nhỏ như: Đền thờ chính, tượng đài, cổng nghi môn, tả vu, hữu vu, các nhà chức năng, nhà phụ trợ, công viên cây xanh và hồ cảnh quan… Đền thờ chính được xây dựng thành 7 gian tiền, 5 gian hậu đối xứng giống như các công trình đình, đền chùa khác ở khu vực đồng bằng Bắc bộ. Kiến trúc đền được làm mang đặc trưng nghệ thuật thời Lý. Chiếu rồng đá được đặt trước cửa đền chính có ý nghĩa tâm linh sâu sắc, vừa thể hiện sức mạnh, quyền lực, vừa giúp xua đuổi tà ma… Tượng đài Lý Thường Kiệt được đúc bằng đồng trong tư thế đứng, dáng vẻ uy nghiêm, tay phải cầm chiếu thư, tai trái cầm đốc kiếm. Tượng có chiều cao tổng thể là 9m, trọng lượng là 16 tấn. Tượng đài cùng với đền thờ chính được xây dựng quay về hướng Bắc. Phía sau là phòng tuyến Như Nguyệt lịch sử. Hai bên Đền chính là nhà tả vu, hữu vu - nơi trưng bày các tài liệu, hiện vật về Thái úy Lý Thường Kiệt và chiến thắng Như Nguyệt lịch sử. Trong đền còn có Bức bình phong đá được khắc Bài thơ “Nam quốc sơn hà”; bia đá khắc ghi chiến công của quân và dân Đại Việt trong chiến thắng chống quân Tống.
Về thăm đền thờ Lý Thường Kiệt là về với lịch sử hào hùng của dân tộc, du khách được tìm hiểu các giá trị văn hóa, kiến trúc độc đáo. Đến đây du khách cũng sẽ được hòa mình vào không gian thanh bình của làng quê, ngắm dòng sông Cầu thơ mộng, trải nghiệm cuộc sống thưởng thức những món ăn ngon của người Yên Phong.