Đẹp tươi vẻ Gấm ngày xuân

Vẻ đẹp phong phú về màu sắc, đa dạng về họa tiết, hoa văn, có độ bền cao, thẩm thấu tốt và mịn màng, óng ả… gấm muôn đời nổi danh là “bà chúa” của các mặt hàng tơ lụa nước ta. Khoác áo gấm dự lễ hội ngày xuân người dùng vô cùng tự tin bởi chất lụa trứ danh của nó.

Các triều đại phong kiến, trang phục bằng gấm luôn dành cho giới quý tộc. Vải gấm được lựa chọn để tiến vua chủ yếu là gấm thất thể (bảy màu), thứ hàng đẹp, tinh tế nhất trong tất cả loại gấm. Loại gấm này là đỉnh cao của nghệ thuật trang trí, phối màu cùng các đường nét hoa văn trên vải cũng như truyền thống của kỹ thuật dệt.
Vua mặc gấm vàng có đôi Rồng 5 móng chầu mặt nguyệt hay Hổ phù, tứ linh (long, ly, quy, phượng) và họa tiết hình quả trám, cúc vạn thọ, kỷ hà. Còn lễ phục cho các quan thường là gấm hoa dệt ngũ phúc (năm con dơi quây tròn quanh chữ thọ), chữ triện, quần ngư vọng nguyệt, long vân khánh hội, thủy ba… điểm sắc màu kim tuyến, ngân tuyến sinh động.
Để tạo ra được những chất liệu gấm tuyệt hảo người thợ có đôi tay cực kỳ khéo léo, nắm vững quy trình kỹ thuật công nghệ vô cùng công phu về chọn tơ, hồ sợi, nhuộm, dệt. Trước hết chọn tơ có màu trắng bóng, đều sợi đem hồ. Các nguyên liệu nhuộm có thể lấy từ tự nhiên như vỏ cây, hoa, lá cây, các loại củ sẫm màu. Với sự phát triển công nghiệp hiện đại cũng có nhiều chất hóa học tạo màu đa dạng và sắc nét, làm đẹp thêm vẻ yêu kiều cho gấm. Không chỉ thành thục, sáng tạo về định lượng chất hãm, người thợ còn pha thêm sáp ong vào hồ làm cho sợi tơ bền dẻo.
Sau khi hồ, tẩy xong đem  nhuộm màu  rồi mới dệt. Sợi ngang hay sợi dọc trong mỗi tấm gấm đều được nhuộm theo đúng gam màu đã định trước, sợi dọc tạo nền chìm ở dưới, sợi ngang tạo hoa nổi lên trên mặt phải. Mặt gấm tỏa sáng lung linh dưới ánh điện hoặc ánh sáng tự nhiên tạo sự khác biệt và hòa hợp đầy ấn tượng mà không loại vải nào sánh được.

Gấm lụa Hà Đông.

Tùy vào chất lượng, liều lượng tơ tằm sử dụng, người thợ dệt trơn hay dệt hoa. Khung cửi dệt hàng trơn cấu tạo đơn giản, khung có 1 tầng, 2 bàn go thẳng. Gấm trơn mềm mại, óng ả, nuột nà, không có họa tiết hoa văn trên bề mặt. Nó có độ bóng, bắt ánh sáng mạnh và  phong phú  sắc độ như lá mạ, nâu đồng, lòng tôm, vàng nghệ, mỡ gà, vàng mơ, vàng kem, hồng đào, đỏ cờ, đỏ nhung, xanh lơ, xanh lục, lam sẫm, tím phớt, tím Huế…
So với gấm trơn thì gấm hoa càng kỳ công gấp bội. Muốn dệt được tấm gấm nhiều màu sắc, người thợ phải dệt nổi từ 1 khung cửi được thiết kế làm 2 tầng, còn gọi là khung hoa. Chiếc khung độc đáo này sẽ được 2 người điều khiển nhịp nhàng, chính xác. Một người ngồi trên, một người ngồi dưới. Người ngồi trên kéo hoa, cứ khi nào con cuốn kêu hai tiếng éc e thì người ngồi dưới biết hiệu mà dệt cho đúng nhịp. Mẫu hoa văn dệt trên gấm càng nhiều kiểu dáng thì số lượng go càng lớn. Nền gấm hoa thường dày do dệt kép từ 2 - 3 - 4 màu cho tới 5 - 6 - 7 màu.
“Gấm đây là đôi tay vừa thêu/là thêu - em vừa dệt /gấm hoa đôi em dệt.Ớ đôi ba người ơi/đôi em ngồi - em ngồi/em mới lại thêu hoa, hoa hời / hoa hời ru hời tình ru ( ì i)/em thêu này thêu hoa/tay em cầm, cầm thoi đôi em dệt / gấm hoa thêm xinh đẹp/ớ đôi ba người ơi, xinh xinh đà/xinh đà trông lại thêm xinh, hoa hời/hoa hời ru hời tình ru ( ì i)” (Dân ca Quan họ).
Điểm nổi bật chính của gấm là hoa văn phức tạp được tạo ra từ các sợi tơ nhiều màu. Mỗi họa tiết trên gấm có thể sử dụng nhiều màu sắc khác nhau, tạo nên một bức tranh sinh  động. Tuy nhiên, do tính chất của sợi dệt và phương pháp dệt, màu sắc trên gấm có thể không đều và có sự thay đổi khi ánh sáng chiếu vào từ các góc khác nhau. Gấm tơ tằm có độ dày lớn hơn và nặng hơn lụa, do cấu trúc hoa văn nổi phức hợp. Vì vậy gấm trở thành lựa chọn lý tưởng cho các trang phục hoặc sản phẩm bền lâu và sang trọng.
Trải qua nhiều lần giặt giũ, chất lượng của gấm vẫn  giữ được độ bền cao, không bị nhăn nhúm, xô dạt. Nhờ có khả năng giữ nhiệt tốt gấm rất thích hợp may trang phục cho mùa đông, hơn nữa  không gây kích ứng cho làn da nhạy cảm khi sánh bước chơi xuân.
Sự kết hợp giữa nghệ thuật truyền thống và yếu tố hiện đại của hoa văn tinh xảo, màu sắc đa dạng, bố cục đối xứng của gấm đã gây hấp lực đối với khách hàng sành điệu thời trang xưa cũng như nay.