Đi lễ đầu năm- Một nét đẹp văn hóa

Đi lễ ngày đầu năm mới đã trở thành nét đẹp văn hóa của người Việt. Sau thời khắc giao thừa thiêng liêng với nghi thức cúng thần linh, gia tiên tại gia, một trong những việc được người dân ưu tiên thực hiện đó là đi lễ tại đình, đền, chùa, miếu mạo.

Đông đảo bà con nhân dân đi lễ đền Cùng giếng Ngọc.

Ngay sau khoảnh khắc giao thừa cho đến hết những ngày Tết, bà con nhân dân thành kính đến đình, chùa, đền, miếu để hành lễ, trước là tưởng nhớ những bậc tiền nhân, bày tỏ lòng thành kính với chư phật, chư thánh, sau là cầu cho quốc thái dân an, cầu những điều may mắn cho bản thân, gia đình. Bắc Ninh là sứ sở của các di tích lịch sử văn hóa với nhiều đình, đền chùa nổi tiếng như chùa Dâu, chùa Bút Tháp, chùa Phật Tích, đình Đình Bảng, đền Cùng giếng Ngọc. Đây là những điểm đến bà con nhân dân hay tập trung về hành lễ mỗi dịp đầu năm mới. Lặng hoà cùng dòng người đi du xuân, hành lễ, ta sẽ cảm nhận được những nét đẹp văn hoá tâm linh trong hoạt động đi lễ đầu Xuân của người Việt.

Khu phố Viêm Xá, phường Hoà Long, thành phố Bắc Ninh trước đây là một làng cổ, nơi phát tích Quan họ, nổi tiếng với nhiều di tích lịch sử văn hoá, trong đó có đền Cùng giếng Ngọc. Đây là điểm đến hành lễ ưa thích của nhiều người dân trong và ngoài tỉnh dịp đầu năm. Bí thư Chi bộ, Trưởng khu phố Viêm Xá Nguyễn Văn Tý cho biết: Trong 2 ngày đầu năm mới Ất Tỵ 2025 khu di tích đón khoảng hơn 2 vạn du khách gần xa đến vãng cảnh, hành lễ. Các lực lượng chức năng của địa phương làm tốt công tác phân luồng giao thông, hướng dẫn để xe, mua bán hàng hoá đúng nơi quy định nên tình hình an ninh trật tự được bảo đảm, phục vụ tốt nhất cho du khách đi lễ đầu năm an toàn, văn minh.

Sáng mùng 3 Tết, bà Lê Thị Thành, 68 tuổi ở khu Bò Sơn, phường Võ Cường, thành phố Bắc Ninh cùng 2 người bạn đến dâng lễ tại đền thờ Đức Vua Bà (phường Hoà Long, thành phố Bắc Ninh). Bà Thành cho biết hôm trước đã đi lễ tại chùa, đình làng, nay đi lễ đền thờ Đức Vua Bà, sau đó sẽ cũng các bạn đi lễ tại đền Cùng giếng Ngọc, đền Bà Chúa Kho. “Tuổi chúng tôi giờ đi lễ cốt để tâm thanh thản, an yên, cầu có sức khoẻ tốt để sống vui sống khoẻ”- Bà Thành cho biết thêm.

Bà Nguyễn Thị Hồng Châm, cán bộ hưu ở khu phố Viêm Xá cho biết: “Vào dịp đầu năm mới gia đình tôi luôn duy trì nền nếp đi lễ tại đình, đền thờ Vua Bà, chùa, đền Cùng giếng Ngọc. Những năm gần đây, lượng khách đến đền Cùng giếng Ngọc rất đông ngay sau giao thừa. Là một người dân sở tại, tôi thấy vui, tự hào khi du khách khắp nơi yêu mến các di tích của Viêm Xá. Vì vậy, để góp phần nhỏ bé vào duy trì nền nếp trật tự khu di tích, năm nay gia đình tôi sẽ đi lễ muộn một chút để ưu tiên khách thập phương. Tôi nghĩ, từ giao thừa cho đến hết rằm tháng Giêng vẫn là đầu năm, lễ ngày nào cũng được miễn ở sự thành tâm.”

Người dân thành kính dâng hương tại chùa Bút Tháp (thị xã Thuận Thành).

Đi lễ đầu năm không đơn giản chỉ để ước nguyện, mà đó còn là khoảnh khắc để con người đắm mình vào không khí thanh tịnh chốn tâm linh, bỏ lại phía sau bao vất vả trong cuộc sống mưu sinh và cũng là dịp để du xuân, vãn cảnh, tắm mình trong bầu không khí thân thuộc của quê hương… Chị Nguyễn Thị Thu Thảo, khu phố Doãn Thượng, phường Xuân Lâm, thị xã Thuận Thành vừa có 5 năm du học ở Nhật Bản. Tết này, chị Thảo được về quê sum họp cùng gia đình. Từ sáng mồng 1 Tết, chị cùng cả gia đình đến dâng lễ tại các di tích nổi tiếng của quê hương như chùa Dâu, lăng Kinh Dương Vương. Ấy là khoảnh khắc thiêng liêng, quý giá sau nhiều năm mới có lại được và nó cũng sẽ là hành trang quý giá cho chị điểm tựa vững vàng trên những nẻo đường sau này.

Chiều ngày mồng 2 Tết, trên đường đi du xuân, thăm, chúc Tết bà con cô bác ở quê ngoại (xã Đại Đồng, huyện Tiên Du), chị em tôi vào làm lễ tại ngôi đền thờ đức thánh Tam Giang ngay đầu làng. Một cụ già dắt theo mấy cháu nhỏ vừa thong thả đi vào đền vừa giải thích về sự tích đức thánh Tam Giang, về những công lao của ngài đối với dân với nước. Bà rằng: “Đức Thánh Tam Giang xưa là hai vị tướng quân Trương Hống và Trương Hát, trí dũng song toàn, từng lập nhiều chiến công dưới thời vua Triệu Quang Phục. Kính ngưỡng 2 vị tướng quân trung dũng, nhân dân ở 372 làng thuộc lưu vực ba con sông là sông Cầu, sông Thương, sông Cà Lồ đã lập đền thờ...” Rồi bà dặn dò các cháu, vào lễ đền thì trước tiên phải tỏ lòng thành kính, biết ơn đức thánh. Nếu có cầu, trước tiên phải cầu cho quốc thái dân an chứ không nên chỉ cầu riêng danh lợi cho bản thân mình. Lặng lẽ theo sau, lắng nghe câu chuyện của mấy bà cháu, tôi nhận ra một nét đẹp nữa của việc đi lễ đầu năm, ấy là sự giáo dục truyền thống uống nước nhớ nguồn, lòng tự hào về tinh thần yêu nước của ông cha.

Mùi hương trầm bảng lảng trong không gian cổ kính, linh thiêng hoà cùng tiếng chuông vang lên giữa thinh không làm cho con người ta cảm thấy được gột rửa tâm hồn. Thành kính hướng về các đấng tối cao, các vị tiền nhân có công với dân với nước để mỗi người có thêm sức mạnh nội tâm, gột rửa những bụi bặm trần ai, chăm chút cho tâm hồn thanh cao, thánh thiện. Đi lễ đầu năm đã trở thành một nét đẹp văn hoá không thể thiếu trong đời sống tâm linh, qua đó vun đắp cho mỗi người con đất Việt thêm yêu và trân trọng những giá trị cội nguồn, hướng  tới chân - thiện - mỹ.