Đọc bài thơ Củ sắn non của nhà thơ Lê Tất Sơn

Ngày họp lớp tôi mới biết mặt anh bởi thời gian học ít. Cũng như các bạn có mặt hôm đó, tôi được nhà thơ Lê Tất Sơn tặng ba tập thơ. Trong tập Dốc cheo leo tôi thích nhất bài thơ Củ sắn non. Anh quê ở Hà Tĩnh, hiện sống tại thành phố Hồ Chí Minh, là bác sĩ và là Chủ tịch HĐQT, TGĐ Công ty Sơn Hà.

CỦ SẮN NON
Số cha hắn-suốt đời đi làm mướn
Ngày đi thồ- tối thả trúm bắt lươn
Đêm cô quạnh- nằm ngắm ánh trăng suông
Mới canh ba-nghe tiếng gà gáy sáng
Hắn thức dậy-nhìn cha đang thở ngắn
Bụng cồn cào-như trống đánh liên thanh
Nhìn lên bàn-chỉ thấy củ sắn non
Hắn đi lại-cầm mời cha ăn sáng
Cha nhìn thấy-vội ôm quàng lấy hắn
Ông nhẹ nhàng- bẻ sắn nhường cho con
Miệng thì thầm-cha không đói đâu con
Ăn đi học-sau này không làm mướn.
Năm mươi năm-hắn thành ông chủ lớn
Củ sắn non-hắn luôn giữ bên mình
Cuộc đời này-đói khổ mới thành vinh
Hắn ghi nhớ-lời nói cha thuở trước…
Chúng tôi thuộc thế hệ sinh ra giữa thập niên năm sáu mươi của thế kỷ 20. Thời kỳ đất nước ta còn nghèo khó và kinh tế đang khôi phục sau hoà bình lập lại. Chiến tranh liên miên khiến ông cha ta phải thắt lưng buộc bụng để xây dựng đất nước xã hội chủ nghĩa. Nhà nào cũng nghèo đói nhưng cái nghèo đói của khúc ruột miền Trung quê anh càng khó khăn hơn. Hoàn cảnh gia đình anh cũng như nhiều gia đình khác lúc bấy giờ.
Số cha hắn-suốt đời đi làm mướn
Ngày đi thồ- tối thả trúm bắt lươn
Đêm cô quạnh- nằm ngắm ánh trăng suông
Mới canh ba-nghe tiếng gà gáy sáng
Cha anh đâu chỉ làm mướn ban ngày. Công việc xe thồ nặng nhọc đâu phải ngày nào cũng có người thuê. Ông còn phải làm thêm cả ban đêm để nuôi sống gia đình. Mới canh ba-nghe tiếng gà gáy sáng. Cha anh đã trở dậy để chuẩn bị đi làm. Là một đứa con tuy còn nhỏ nhưng anh đã thương cha đứt ruột. Cha làm lụng quanh năm mà đâu đủ miếng cơm cho các con. Còn nhỏ, anh cũng đói lắm. Mới canh ba bụng đã cồn cào như trống đánh liên thanh. Lẽ thường, đói thì phải ăn, nhất là anh chỉ là một đứa trẻ. Nhưng vì thương cha, vì lòng hiếu thảo. Anh nhìn thấy củ sắn non trên bàn mà không nỡ ăn. Anh mời cha ăn sáng để có sức đi làm.
Hắn thức dậy-nhìn cha đang thở ngắn
Bụng cồn cào-như trống đánh liên thanh
Nhìn lên bàn-chỉ thấy củ sắn non
Hắn đi lại-cầm mời cha ăn sáng
Chắc hẳn chúng ta không thể không nghẹn ngào khi tác giả dùng hình ảnh nhân hoá bụng cồn cào-trống đánh liên thanh, củ sắn non- mời cha ăn sáng. Chắc rằng đây là thời gian vào khoảng tháng Tám. Lúc này sắn vẫn chưa được thu hoạch nhưng vì đói quá phải dỡ non củ sắn ăn dằn bụng.
Hình ảnh này cứ in hằn trong tôi. Làm sống lại những năm khó khăn mất mùa đói kém. Cái đói làm vàng mắt con người, làm lòng người hẹp lại. Người ta tranh nhau, giằng xé nhau cũng chỉ vì miếng ăn. Đói đến nỗi rau má không kịp mọc, lá rau khoai lang già cũng bị vặt sạch để ăn. Đói đến nỗi ăn cả sắn non, lá sắn… Thế mà cậu bé Sơn đã biết mời cha ăn phần ăn ít ỏi và quý giá.
Cha nhìn thấy-vội ôm quàng lấy hắn
Ông nhẹ nhàng- bẻ sắn nhường cho con
Miệng thì thầm-cha không đói đâu con
Ăn đi học-sau này không làm mướn
Cử chỉ hiếu thảo của cậu bé đã làm cha xúc động, bao vất vả lo toan miếng cơm manh áo dường như biến mất. Ông choàng đôi tay rộng lớn và rắn chắc ôm cậu con trai vào lòng. Cử chỉ này thường mẹ hay làm hơn. Một người cha suốt ngày làm thuê làm mướn, đêm đêm còn lặn lội đặt trúm bắt lươn mà ôm choàng lấy con là một cử chỉ thể hiện rõ sự vui mừng hạnh phúc khi đứa con biết quan tâm, yêu thương cha. Bao lo toan, mệt mỏi, đói khổ trong ông tan biến. Niềm hạnh phúc vô bờ của cha khiến ông thấy no bụng.
Tác giả đã khéo léo dùng cử chỉ hành động để diễn tả tình cha. Nước mắt tôi rưng rưng như nhìn thấy cha ôm con trong một ngày chưa rạng. Ông nhẹ nhàng bảo con ăn đi để lấy sức học, thoát khỏi đói nghèo, thoát khỏi thân phận làm mướn vất vả. Thật tuyệt cho cách giáo dục con của người cha miền Trung. Đó cũng là ước mơ của ông, ước mong của mọi người muốn dùng tri thức để phát triển xã hội, làm giàu cho mình và làm giàu cho đất nước.
Năm mươi năm-hắn thành ông chủ lớn
Củ sắn non-hắn luôn giữ bên mình
Cuộc đời này-đói khổ mới thành vinh
Hắn ghi nhớ-lời nói cha thuở trước…
Và đúng như mong muốn của cha kính yêu. Năm mươi năm sau, cậu bé Sơn không chỉ là một bác sĩ ngoại khoa giỏi mà anh còn là chủ một doanh nghiệp lớn. Cuộc sống thay đổi và sung sướng đủ đầy hơn trước rất nhiều nhưng anh luôn giữ bên mình củ sắn non như giữ gìn bản sắc nguồn cội. Cũng là giữ mãi tình cha trong tâm khảm.
Anh dùng hình ảnh ước lệ Củ sắn non hắn luôn giữ bên mình để ghi nhớ lời dạy, ước vọng của cha. Cũng là để luôn nhắc nhở bản thân dù giàu có cũng phải luôn ghi nhớ cội nguồn và biết giúp đỡ người khác. Anh không những là một bác sĩ có tâm đức với bệnh nhân mà còn làm từ thiện rất nhiều lần để giúp đỡ đồng bào bà con miền Trung trong những lần bão lũ. Dù xa xôi nhưng anh không quản khó khăn để động viên mọi người vượt qua thiên tai khốn khó. Một hành động đáng quý, một cử chỉ thân thiện hoà đồng khiến chúng ta khâm phục và thêm trân trọng anh-nhà thơ-bác sĩ-chiến sĩ-ông chủ lớn.