Đường Trường Sơn - Con đường huyền thoại

 Sự ra đời của Đoàn 559-tuyến chi viện chiến lược không chỉ là con đường của ý chí quyết chiến quyết thắng và lòng dũng cảm mà còn thể hiện tầm nhìn khoa học, tài ba của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Bộ Chính trị đối với cuộc đấu tranh chống Mỹ, giải phóng dân tộc.

Bộ đội Trường Sơn vận chuyển bộ đội, vũ khí, lương thực thực phẩm từ miền Bắc chi viện giải phóng miền Nam (ảnh tư liệu).

Thực hiện Nghị quyết của Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 15, khóa II (tháng 1-1959), ngày 19-5-1959 Thường trực Tổng Quân ủy Trung ương giao nhiệm vụ cho “Đoàn công tác Quân sự đặc biệt” mang tên Đoàn 559 mở đường vận chuyển cán bộ, chiến sĩ, vũ khí… từ Bắc vào Nam.
Lực lượng ban đầu của Đoàn 559 gồm 500 cán bộ, chiến sĩ tổ chức khảo sát mở tuyến vào Nam bắt đầu từ khe Hó (Vĩnh Linh, Quảng Trị) với khẩu hiệu “Ở không nhà, đi không dấu, nấu không khói, nói không tiếng”. Ngày 13-8-1959, chuyến hàng đầu tiên chính thức vượt Trường Sơn. Sau 8 ngày đêm vượt qua đèo cao, sông sâu, suối dữ và hệ thống đồn bốt chốt chặn nghiêm ngặt của địch, hàng được bàn giao cho chiến trường Trị Thiên gồm 20 khẩu tiểu liên, 20 khẩu súng trường, 10 thùng đạn các loại...
Cuối năm 1959, tuyến hành lang giao liên vận tải quân sự Trường Sơn được thiết lập, là cầu nối giữa hậu phương miền Bắc với chiến trường miền Nam. Năm 1960, Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam ra đời, công cuộc giải phóng miền Nam bước vào giai đoạn mới, đòi hỏi sự chi viện lớn hơn về sức người, sức của từ miền Bắc xã hội chủ nghĩa. Trước tình hình đó, Đoàn 559 từng bước trưởng thành nhanh chóng, gồm đủ các lực lượng công binh, giao liên, thông tin, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến... thực sự trở thành một lực lượng hiệp đồng binh chủng trên quy mô lớn “Đánh địch mà đi, mở đường mà tiến”, luôn chủ động đáp ứng sự lớn mạnh của các hướng chiến trường. Quân số của Đoàn 559 có lúc lên tới 20 vạn người.

Trung đoàn 6 công binh (Bộ đội Trường Sơn) thực hiện nhiệm vụ mở đường lớn bằng phương tiện cơ giới chuẩn bị cho Chiến dịch Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975 (ảnh tư liệu).

Nhận thấy đường Trường Sơn-Đường Hồ Chí Minh là con đường chiến lược nối liền Bắc-Nam, đế quốc Mỹ quyết tâm đánh phá. Do đó, đường Trường Sơn trở thành chiến trường thử nghiệm chiến lược “chiến tranh ngăn chặn”, “chiến tranh bóp nghẹt” bằng những thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt với các loại thiết bị, vũ khí hiện đại mang tính hủy diệt. Bất chấp mưa bom, bão đạn của kẻ thù, Đoàn 559 vươn lên mạnh mẽ, đổi mới phương thức vận chuyển, từ gùi, thồ tiến lên vận chuyển bằng cơ giới, hoạt động suốt ngày đêm. Từ năm 1970, Đoàn 559, đổi tên thành Bộ Tư lệnh Trường Sơn, đảm nhận thêm nhiều vai trò quan trọng đáp ứng yêu cầu chiến lược mới. Cả Trường Sơn vào trận với các khẩu hiệu thi đua: “Tất cả cho chiến trường đánh to thắng lớn”; “Hàng nào cũng chở, tuyến nào cũng đi, đã đi là thắng lợi”.
Chuẩn bị Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, chấp hành nghiêm mệnh lệnh của Bộ Tổng tư lệnh, quán triệt phương châm “Thần tốc, táo bạo”, Bộ đội Trường Sơn nhanh chóng tổ chức vận chuyển các binh đoàn chủ lực của quân đội ta và khối lượng lớn cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật, vũ khí tới các chiến trường. Trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, các lực lượng ô tô chiến đấu của 2 Sư đoàn Bộ đội Trường Sơn trở thành lực lượng cơ động bộ binh đi cùng xe tăng, thiết giáp của các quân đoàn chủ lực đánh chiếm sân bay Biên Hòa, sân bay Tân Sơn Nhất, Bộ Tổng tham mưu Ngụy và chiếm Dinh Độc Lập ngày 30-4-1975. Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, kết thúc sự nghiệp giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước vĩ đại của dân tộc.
Suốt 16 năm (1959-1975), Bộ đội Trường Sơn đã chiến đấu anh dũng trên tuyến đường mang tên Bác, kiên cường bám trụ làm nên một hệ thống giao thông vĩ đại với gần 17.000 km đường xe cơ giới và 600 km đường sông; xây dựng 1.350 km đường thông tin tải ba và hàng vạn ki lô mét dây thông tin các loại, bảo đảm thông tin tới các đơn vị, các hướng chiến trường; mở 1.400 km đường ống xăng dầu; vận chuyển hơn 1 triệu tấn vũ khí, đạn dược, lương thực chi viện cho các hướng chiến trường; tiêu diệt và bắt sống 17.740 tên địch; bắn rơi 2.455 máy bay các loại.
Với tinh thần chiến đấu kiên trung, bất khuất cùng với những hy sinh gian khổ, Bộ đội Trường Sơn-Đường Hồ Chí Minh lập nên những chiến công oai hùng, được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Sao Vàng; 82 đơn vị và 47 cá nhân được tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.