Bắc Ninh ngày ấy - Bây giờ

Kỳ I: Bước khởi đầu đúng hướng và sự đột phá

Ngày ấy cách đây 20 năm, ngày tỉnh Bắc Ninh tái lập (1-1-1997). Ngày ấy thị xã Bắc Ninh còn rất nhỏ bé, nép mình bên dòng sông Cầu, được mệnh danh là thị xã đèn dầu. Ngày ấy tỉnh Bắc Ninh là tỉnh thuần nông nghèo lắm...…Nhưng bây giờ đã hoàn toàn khác, Bắc Ninh đã khoác trên mình “bộ cánh mới”, vừa đẹp vừa sang trọng của một tỉnh công nghiệp, giàu mạnh và phát triển bền vững.

Thành phố Bắc Ninh hôm nay.

Niềm vui và những khó khăn thách thức

Tôi có may mắn được chứng kiến công tác chuẩn bị cho việc chia tách tỉnh Hà Bắc thành hai tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang. Lúc đó tôi đang làm thư ký cho đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ Hà Bắc Đỗ Bình Dương. Khi có quyết định của Quốc hội tách tỉnh Hà Bắc thành hai tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang, tôi đang tháp tùng đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ cùng đoàn công tác làm việc tại Tây Ninh chuẩn bị cho việc di dân đi xây dựng vùng kinh tế mới. Đồng chí Ngô Đình Loan, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh đang công tác ở Italya cũng được điện về gấp. Để việc tách tỉnh theo đúng yêu cầu của Trung ương, Tỉnh uỷ đã cử một đoàn công tác gồm các đồng chí đầu ngành có kinh nghiệm đến Nam Hà và Ninh Bình để học hỏi kinh nghiệm (Hà Nam Ninh được tách thành hai tỉnh là Nam Hà và Ninh Bình từ năm 1991). Mọi công việc bàn định tách tỉnh đã thống nhất từ công tác tổ chức cán bộ đến công tác phân chia tài sản… trên tinh thần đoàn kết nhất trí cao, thắm tình anh em sau 34 năm gắn bó.

Ngày 31 tháng 12 năm 1996, những cán bộ về Bắc Ninh công tác đã được cán bộ, nhân dân Bắc Giang tiễn đưa với bao tình cảm thắm thiết, những cái bắt tay, những lời chúc mừng “mạnh khoẻ cùng phát triển”, “tách tỉnh chứ không tách tình”. Nhân dân Bắc Ninh với không khí hứng khởi, cờ hoa rực rỡ đón chào Tỉnh ủy, UBND tỉnh lâm thời và những cán bộ về công tác tỉnh nhà. Đồng chí Ngô Đình Loan, Bí thư Tỉnh uỷ lâm thời thay mặt cho Tỉnh uỷ, UBND tỉnh lâm thời phát biểu đầy xúc động: “Tỉnh Bắc Ninh được tái lập, đánh dấu một sự kiện lịch sử quan trọng, đáp ứng tình cảm nguyện vọng của cán bộ, đảng viên và nhân dân Bắc Ninh, phù hợp với yêu cầu đổi mới…”. Kết thúc bài phát biểu đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ kêu gọi cán bộ, đảng viên và nhân dân trong tỉnh: “Phấn khởi, đoàn kết, tập trung cao độ trí lực, vượt khó khăn thử thách, xây dựng tỉnh Bắc Ninh giàu đẹp, văn minh”. Đón niềm vui và đón cả những khó khăn thách thức. Trong bộn bề công việc của những ngày đầu tái lập tỉnh, điều kiện ăn ở, làm việc, sinh hoạt của các cơ quan, đơn vị, cán bộ còn chật hẹp, thiếu thốn, đa phần phải ở nhờ nhà dân nhưng với sự hào hứng, phấn khởi, với tấm lòng rộng mở của nhân dân, những khó khăn bước đầu dần được khắc phục và ổn định để bước vào công cuộc xây dựng tỉnh Bắc Ninh.

Những bước đi ban đầu đúng hướng

Mọi sự phát triển đi lên, bước đi ban đầu bao giờ cũng là bước đi quan trọng. Trong điều kiện tỉnh mới tái lập, tìm hướng đi thế nào cho phù hợp quả là không dễ. Song với sự sâu sát của các đồng chí lãnh đạo Tỉnh uỷ, UBND tỉnh lâm thời, cộng với sự gợi mở, giúp đỡ, chỉ đạo của Trung ương, bước đi để Bắc Ninh phát triển đã rõ hướng.

Yếu tố đầu tiên quyết định cho sự phát triển phải là con người, mà trước tiên là đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt và lãnh đạo các cấp. Tái lập tỉnh được hai ngày. Ngày 3 tháng 1 năm 1997, Ban Thường vụ lâm thời họp phiên đầu tiên để quyết định, bố trí, sắp xếp đội ngũ cán bộ các sở, ban, ngành, đoàn thể tỉnh và các huyện, thị xã (trên cơ sở đội ngũ đã được chuẩn bị, sắp xếp từ trước khi về Bắc Ninh). Đây là khâu quan trọng quyết định đến thành quả của mọi công việc, chỉ trong thời gian ngắn bộ máy cán bộ từ tỉnh đến huyện, thị xã đã được kiện toàn và bắt tay vào tổ chức thực hiện nhiệm vụ.

Yếu tố tiếp theo tạo bước đi ban đầu đúng hướng, Tỉnh uỷ và UBND tỉnh lâm thời đã tranh thủ sự giúp đỡ tạo điều kiện của Trung ương để đưa ra những quyết sách đúng đắn, giải pháp phù hợp. Sớm chỉ đạo xây dựng quy hoạch kinh tế-xã hội 1997 đến năm 2000 và 2010. Các quy hoạch ngành công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, cải tạo phát triển lưới điện, quy hoạch giao thông, quy hoạch xây dựng thị xã Bắc Ninh theo hướng là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá của tỉnh, thành phố vệ tinh của Thủ đô Hà Nội trong tương lai, phương hướng, nhiệm vụ phát triển Giáo dục-Đào tạo… Đặc biệt Nghị quyết số 01 về phát triển giao thông, với quan điểm giao thông phát triển đến đâu thì kinh tế phát triển đến đó đã sớm đi vào cuộc sống, thể hiện ý Đảng hợp lòng dân.

Đồng chí Ngô Đình Loan, Bí thư Tỉnh ủy lâm thời đọc diễn văn tại lễ ra mắt cơ quan lãnh đạo lâm thời của Đảng bộ và chính quyền tỉnh Bắc Ninh ngày 31-12-1996 tại thị xã Bắc Ninh.

Đại hội của sự đột phá

Nếu coi những bước đi ban đầu vạch đường hướng phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh do Ban Thường vụ, Ban Chấp hành và UBND tỉnh lâm thời chỉ ra thì Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV được coi là đại hội đột phá, mở đường cho sự phát triển. Đây là đại hội đầu tiên sau 34 năm sáp nhập tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh thành tỉnh Hà Bắc. Việc bàn thảo lấy số lần Đại hội là lần thứ XV rất kỹ lưỡng, cuối cùng Tỉnh uỷ lâm thời thống nhất lấy số lần Đại hội của Đảng bộ tỉnh Bắc Ninh khi chưa sáp nhập là Đại hội lần thứ V cộng với số lần Đại hội Đảng bộ tỉnh Hà Bắc là đại hội lần thứ IX (là 14 lần và Đại hội lần này là lần thứ XV). Mọi công tác chuẩn bị rất khẩn trương nhưng rất kỹ lưỡng về mọi mặt. Ý kiến chỉ đạo của Trung ương là chỉ lấy số liệu từ khi tỉnh tái lập đến khi Đại hội để đánh giá. Báo cáo chính trị được đông đảo cán bộ, đảng viên các cấp, các ngành tham góp. Đặc biệt là hội nghị ngày 16 tháng 9 năm 1997 gồm các đồng chí nguyên là lãnh đạo của tỉnh Hà Bắc: Bùi Cẩn Công, Nguyễn Huy Duyên, Đặng Quỳnh Mai, Lê Viết Hưng, Trần Xuân Vũ, Nguyễn Khảm, Nguyễn Ngọc Bút, PGS-Trung tướng Văn Cương, Nguyễn Thừa Kế, Phạm Đức Phong, Phạm Khắc Thiện… đã đóng góp rất sâu sắc vào báo cáo chính trị.

Các ý kiến đều cho rằng tính chất của Đại hội lần này rất quan trọng, mở đường đột phá cho sự phát triển của tỉnh Bắc Ninh. Cần phải chỉ ra hết những khó khăn, nhất là tỉnh đất hẹp người đông thì hướng đột phá thế nào… Những ý kiến quý báu đó đã góp phần không nhỏ cho thành công Đại hội và hướng đi của tỉnh Bắc Ninh, trên cơ sở định hướng cốt lõi của Trung ương: Phát triển kinh tế là nhiệm vụ trọng tâm, xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt. Bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, xây dựng nền Quốc phòng toàn dân vững mạnh. Đại hội XV Đảng bộ tỉnh đã đưa ra định hướng phát triển kinh tế của tỉnh Bắc Ninh là: “Từng bước hình thành các khu công nghiệp tập trung có công nghệ cao, các cụm công nghiệp, đồng thời xúc tiến công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, nông thôn”. Đó là hai hướng quan trọng có tính chiến lược đối với kinh tế tỉnh ta. Đó cũng là bước đi đúng hướng mang tính đột phá của tỉnh Bắc Ninh những năm đầu tái lập.

Kỳ II: bước tiếp nối nhịp nhàng sáng tạo