Bức xúc nạn khai thác cát sỏi trái phép trên sông Cầu

Thứ 2, 29/10/2012 | 15:56:00 [GMT +7] A A

Chỉ một khúc Cầu chảy qua địa phận các xã Tam Giang, Đông Tiến, Dũng Liệt, Tam Đa (huyện Yên Phong) mà nhiều năm nay, hàng chục tàu hút cát ngày đêm hoành hành. Vài chục ha đất bãi bồi ven sông đã bị sạt lở và mối nguy hiểm cận kề hơn cả suốt mùa mưa bão đó là nhiều vị trí đê, kè trọng yếu bị đe dọa nghiêm trọng, ảnh hưởng đến khả năng chống lũ.

“bạch tuộc” giữa dòng sông

8 giờ 30 phút ngày 23-10-2012, chúng tôi có mặt trên Đê sông Cầu đoạn chảy qua xã Tam Giang (Yên Phong), nơi có di tích lịch sử đền thờ Lý Thường Kiệt, ở mạn ven sông từng vạt dâu xanh mướt tạo nên phong cảnh làng quê hữu tình và yên ả. Tuy nhiên, nét bình yên ấy bị phá vỡ bởi những chiếc tàu hút cát đang sôi sục giữa dòng sông. Từ đền thờ Lý Thường Kiệt theo đê sông Cầu ngược lên thôn Đoài, đoạn tiếp giáp với sông Cà Lồ khoảng hơn một cây số, vài chục chiếc tầu hút cát đang neo đậu dọc bờ sông phía bên kia thuộc địa phận xã Mai Đình (huyện Hiệp Hòa- Bắc Giang).

Ở giữa khúc sông rộng chỉ vài chục mét, ngay sát vị trí kè đá vừa mới hoàn thành có tới 5-6 chiếc tàu hút cát đang nối đuôi nhau hoạt động. Tất cả các tàu đều không có đăng ký, đăng kiểm, không số hiệu và đều đã cũ nát, chạy bằng động cơ dầu nên tiếng nổ khô khốc, rầm rĩ cả một khúc sông. Trên mỗi tàu, trang bị từ 4-5 chiếc vòi hút cát giống như những chiếc vòi của con bạch tuộc khổng lồ cắm thẳng xuống lòng sông. Khói dầu đen kịt từ những chiếc đầu nổ đang vận hành hết công suất. Cạnh đó là vài chiếc thuyền tre làm nhiệm vụ cắm và nhổ neo khẩn cấp khi phát hiện lực lượng chức năng kiểm tra hoặc gặp phải sự phản ứng, xua đuổi từ phía những người dân.

Chỉ một khúc sông rộng chừng vài chục mét đoạn qua thôn Đoài, xã Tam Giang có tới 5-6 tàu hút cát nối đuôi nhau hoạt động.

Vừa nhìn thấy chúng tôi gồm cả phóng viên, Cảnh sát giao thông đường thuỷ (Công an tỉnh), Công an huyện Yên Phong, lãnh đạo UBND xã Tam Giang tất cả các tầu đang hút cát nhanh chóng nhổ neo, mở hết tốc lực nhả khói đen sì chạy về vị trí neo đậu phía bên kia bờ sông.

Nhìn những bãi tập kết cát cao đến gần chục mét chạy dọc theo bờ sông thuộc địa bàn các xã: Tam Giang, Đông Tiến, Dũng Liệt, Tam Đa… chúng tôi không thể hình dung dòng sông Cầu vốn hiền hòa, thơ mộng đã bị “rút ruột” bao lâu rồi?. Theo dọc triền đê về đến xã Tam Đa, nhiều đoạn bãi bồi ven sông bị xẻ một đường thẳng đứng nằm ngay sát một số nhà cao tầng, đền chùa, di tích ven đê. Đây là hậu quả của việc hút cát sát chân bãi, tạo thành những “hàm ếch” sâu hoắm. Sóng ngầm bị dồn vào những “hàm ếch” này đã kéo hàng chục ha đất bãi bồi xuống lòng sông.

Cuộc chiến dai dẳng

Nạn khai thác cát sỏi trái phép trên sông Cầu thuộc địa bàn các xã Tam Giang, Đông Tiến, Dũng Liệt, Tam Giang (huyện Yên Phong) từ vài năm nay gây bức xúc, phẫn nộ trong nhân dân, đe dọa nghiêm trọng sự an toàn của hệ thống đê điều và cả các di tích lịch sử ven đê. Tuy nhiên, khó khăn của chính quyền sở tại trong việc xử lý, đánh đuổi tàu thuyền khai thác trái phép ra khỏi địa bàn của mình giống như việc bắt cóc bỏ đĩa.

Ông Trần Đăng Thịnh, Phó Chủ tịch UBND xã Tam Giang không giấu nổi vẻ ngao ngán: Tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Cầu đe dọa đến sự an toàn của các đê, kè trọng yếu. Ngày này, qua ngày khác, tàu khai thác ở dưới sông, mình đứng trên bờ, đuổi chỗ này họ dạt đi chỗ khác, thậm chí chỉ cần nhổ neo, chống sào vài cái, tàu trôi về phía bên kia sông thuộc địa phận của họ là mình chịu. Khi tình hình yên ắng, họ quay trở lại khai thác như thường. Hơn nữa, cái khó của chính quyền địa phương là không có phương tiện để tiến hành bắt giữ, mà có bắt giữ được thì cũng không có quyền xử lý, tịch thu tàu, cùng lắm chỉ xử phạt hành chính, sau đó họ càng khai thác mạnh để thu hồi khoản tiền phải nộp phạt”.

Biết có đoàn kiểm tra, một vài người dân đang làm ruộng gần đó bày tỏ sự bức xúc. Ông Lê Viết Trân, ở thôn Đoài cho biết: “Gia đình tôi có 3 sào đất bãi, hàng ngày sản xuất trên mảnh ruộng này phải chứng kiến cảnh “cát tặc” hoành hành băm nát cả bờ sông, làm sạt lở nhiều diện tích đất bãi, chúng tôi chẳng có cách nào ngăn chặn. Nhiều người bức xúc, chở cả gạch ngói ra bờ sông để xua đuổi những chẳng ăn thua, đã có vài lần “cát tặc” cho cả đàn bà lên tận bờ sẵn sàng đánh nhau với những người xua đuổi tàu”.

Đem nỗi bức xúc của người dân trao đổi với ông Nguyễn Văn Bang, Chủ tịch UBND huyện Yên Phong được biết, để ngăn chặn tình trạng “trộm” cát lòng sông, UBND huyện đã thành lập tổ công tác liên ngành gồm: Phòng Tài nguyên-Môi trường, Công Thương, Nông nghiệp & PTNT, Công an huyện, Hạt Quản lý đê điều… chốt chặn tại các vị trí bức xúc. Tuy nhiên, sau khi nhận tin báo của nhân dân, mỗi lần tổ công tác chạy xuồng máy từ vị trí chốt chặn thuộc địa bàn xã Đông Tiến lên đến nơi các tàu khai thác trái phép đã thông báo cho nhau để bỏ chạy về nơi neo đậu.

Một khối cát đen bán tại bãi là 40.000-45.000 đồng. Một tàu hút cát tải trọng hàng trăm tấn, mỗi ngày hút liên tục được 2 tàu, trừ chi phí còn lãi 5-6 triệu đồng. Cứ cắm vòi hút xuống sông là có tiền, nên dù có đuổi gắt mấy họ cũng không ngừng khai thác. Do vậy, từ đầu năm đến nay, tổ công tác liên ngành của huyện mới chỉ bắt giữ được 4 tàu hút cát, hiện đang tạm giữ phương tiện để xử lý.

Theo Quyết định số 71/2009/QĐ-UBND ngày 12-5-2009 và Quyết định số 605/2011/QĐ-UBND ngày 1-6-2011 của UBND tỉnh, toàn huyện Yên Phong chỉ được quy hoạch 3 điểm tập kết, nghiêm cấm toàn bộ các hoạt động khai thác cát, sỏi trên tuyến sông Cầu. Tuy nhiên, theo số liệu thống kê của Sở Tài nguyên và Môi trường, hiện nay trên địa bàn huyện có đến 18 bãi tập kết và với tình trạng khai thác cát trái phép diễn ra tràn lan như thời gian vừa qua thì không thể lường trước sẽ có bao nhiêu ha đất bãi ven sông tiếp tục bị sạt lở và chẳng ai dám chắc hệ thống đê, kè đi qua địa bàn vừa được Nhà nước đầu tư hàng trăm tỷ đồng tu bổ, nâng cấp sẽ không bị đe dọa, ảnh hưởng đến khả năng phòng, chống lụt, bão trong những năm tiếp theo.

Thực tế trên đòi hỏi ngành chức năng, chính quyền các cấp của huyện cần tăng cường biện pháp nhằm xử lý triệt để, nghiêm khắc các trường hợp cố tình vi phạm, đồng thời duy trì kết quả, trật tự, kỷ cương sau xử lý tránh để tái diễn tình trạng.

Link gốc