Cần nhanh chóng giúp làng nghề vượt khó

Bắc Ninh có 62 làng nghề truyền thống. Những năm qua, hoạt động sản xuất kinh doanh ở các làng nghề đã có sự phát triển mạnh mẽ, tạo việc làm, tăng thu nhập cho hàng nghìn lao động, góp phần xoá đói giảm nghèo, chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn. Nhưng từ giữa năm 2008 đến nay, do ảnh hưởng khủng hoảng tài chính toàn cầu, nhiều cơ sở sản xuất ở các làng nghề  đang chịu áp lực không nhỏ, sản xuất ngừng trệ do không tiêu thụ được sản phẩm, thiếu vốn... khiến nhiều làng nghề lao đao.

Làng nghề Quảng Bố, Quảng Phú (Lương Tài) chuyên gia công cơ khí đồng nhôm được đánh giá là một trong những làng nghề phát triển khá bền vững ở Bắc Ninh. Toàn làng có 38 doanh nghiệp, 27 hợp tác xã và hàng trăm hộ cá thể tham gia làm nghề truyền thống. 5 năm lại đây, doanh thu từ tiểu thủ công nghiệp (TTCN) làng nghề luôn đạt trên 100 tỷ đồng/năm, riêng năm 2007 đạt 150 tỷ đồng, tạo việc làm cho gần 1.000 lao động trong và ngoài địa phương. Trong đó có những doanh nghiệp quy mô lớn thu hút hàng trăm lao động, doanh thu đạt hàng chục tỷ đồng/năm, điển hình như Công ty TNHH Long Hải, Công ty TNHH Hồng Sơn… Vậy mà 1 năm nay, do ảnh hưởng khủng hoảng tài chính toàn cầu, số doanh nghiệp còn duy trì sản xuất chỉ vài chục hộ sản xuất nhỏ lẻ  khiến làng nghề vốn nhộn nhịp, tấp nập nay yên ắng, ảm đạm… Ông Nguyễn Đình Luyện, Giám đốc công ty TNHH Long Hải cho biết: “Trước đây, Công ty luôn duy trì con số 200 công nhân làm không hết việc. Nhưng thời gian gần đây, sản phẩm làm ra khó tiêu thụ, tất cả các khách hàng cũ đều trì hoãn ký hợp đồng mới, đơn vị chỉ  sản xuất cầm chừng và cắt giảm xuống còn chưa đầy 100 công nhân”. Cũng như Quảng Bố, phường Châu Khê (thị xã Từ Sơn) nhiều năm qua nổi tiếng với nghề sản xuất sắt thép truyền thống. Toàn xã có gần 370 hộ dich vu seo vụ và 1.750 hộ sản xuất công nghiệp - TTCN, trong đó gần 160 hộ đúc thép, 120 hộ cắt phôi thép, 380 hộ hàn rút thép… Năm 2007 giá thép tăng 40-50%, nhiều cơ sở sản xuất đã đầu tư mở rộng quy mô đem lại hiệu quả thiết thực, nâng sản lượng thép của phường đạt 220.000 tấn, doanh thu 1.840 tỷ đồng, tăng 2,25 lần so năm 2006 và tạo việc làm ổn định cho 7.000-8.000 lao động. Nhưng giữa năm 2008, khi ngành thép gánh chịu hậu quả chung của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu, giá thép trong nước giảm mạnh, giá phôi thép bình quân trên địa bàn Châu Khê giảm 35% so cuối năm 2007, sản phẩm làm ra không tiêu thụ được, trong khi đó lãi suất ngân hàng tăng từ 1,03% lên 1,65%/tháng đã gây ảnh hưởng lớn đến tình hình sản xuất của làng nghề. Nhiều cơ sở đã thua lỗ hàng tỷ đồng. Tổng sản lượng thép trong năm 2008 đạt khoảng 189.000 tấn, giảm 41.000 tấn so năm 2007, doanh thu đạt 1.700 tỷ đồng, giảm 140 tỷ đồng. Theo nhận định của ông Phạm Văn Thinh, Chủ tịch UBND phường Châu Khê thì hầu hết các cơ sở sản xuất ở Châu Khê đang lâm vào cảnh khó khăn do thị trường thu hẹp, sản phẩm làm ra không có nơi tiêu thụ… Một số cơ sở đã phải ngừng hoặc sản xuất cầm chừng đợi nền kinh tế ổn định trở lại”.

 Ngoài ra, nhiều làng nghề khác trong tỉnh với những sản phẩm nổi tiếng như: Làng nghề đúc đồng Đại Bái (Gia Bình), gốm Phù Lãng (Quế Võ), đồ gỗ mỹ nghệ Đồng Quang, Hương Mạc, Đồng Kỵ (Từ Sơn)… sau khi có dấu hiệu khủng hoảng kinh tế toàn cầu cũng có tình trạng sản xuất bị thu hẹp, sản phẩm làm ra không có nơi tiêu thụ, khiến các làng nghề đang lâm vào tình cảnh lao đao.

Ông Hoàng Huy Tập, Phó Giám đốc Sở Công Thương cho rằng: “Đây là lúc doanh nghiệp và hộ sản xuất ở làng nghề rất khó khăn do sản xuất phân tán, vốn đầu tư thấp, cơ cấu, chủng loại sản phẩm nghèo nàn, thiếu đa dạng; mẫu mã, kiểu dáng đơn điệu, chậm đổi mới…. trong khi đó giá thành vẫn cao, từ đó dẫn đến cạnh tranh kém, tiêu thụ khó. Một trong những hạn chế đáng quan tâm là công nghệ và thiết bị sản xuất ở các làng nghề còn lạc hậu, thiếu vốn sản xuất, thiếu thông tin thị trường. Trong tình huống đặc biệt này, mỗi làng nghề, mỗi cơ sở sản xuất cần chủ động tìm cho mình những giải pháp hữu hiệu nhất. Ngoài ra, các cơ quan chức năng nên hỗ trợ tích cực, kịp thời hơn nữa về điều kiện, cơ chế, đặc biệt là nguồn vốn không chỉ đến các doanh nghiệp mà phải đến cả hộ gia đình-nơi sản xuất cuối cùng của làng nghề nhằm tạo nguồn lực cho các làng nghề duy trì sản xuất ổn định, vượt qua giai đoạn khó khăn này”.

Thanh Ngân