Chị tôi

Khi còn nằm trong cái nôi tre treo ở xó buồng trong căn nhà cũ, mỗi khi mở mắt ra tôi chỉ thấy có chị tôi ở bên cạnh. Chị ngồi đấy, tay đưa nôi, miệng hát ê a mấy câu hát ru chẳng có đầu có cuối bằng cái giọng của một đứa con gái mới 5 tuổi trong veo và buồn thảm.

“Cái ngủ mày ngủ cho sâu, mẹ mày đi cấy còn lâu mới về, cha còn cắt cỏ bồ đề, bắt con lợn sề cho cái ngủ ăn”.

Tuổi thơ của tôi gắn liền với chị, từ giấc ngủ, bữa ăn cho đến những lúc nô đùa chạy nhảy. Thầy mẹ đầu tắt mặt tối với bao công việc đồng áng, mọi việc trong nhà đều đổ lên đầu chị, từ trông em, nấu cơm, rửa bát quét nhà, ấy vậy mà đôi lúc mải chơi làm hỏng nồi cơm, chị tôi vẫn bị đánh đòn. Những lúc như vậy chị tôi không khóc thành tiếng mà chỉ đứng trong góc nhà thút thít. Tôi thương chị cầm đôi bàn tay mảnh mai của chị rồi gọi: Chị ơi, thế là chị lại ôm tôi rồi cười.

Khi tôi bắt đầu đi học thì chị tôi đã học đến lớp 5, lớp học của tôi ở trong chùa làng còn chị phải sang tận làng bên mới có lớp. Mỗi sáng hai chị em tôi chỉ đi chung một đoạn đường từ nhà đến chùa, chị tôi đưa tôi đến đấy rồi nhìn theo khi tôi vào trong lớp chị mới tiếp tục đi đến lớp của mình. Trưa đến, khi tan học, tôi cứ ngồi ở cổng chùa đợi chị tôi về. Chị bảo đưa sách chị cầm cho rồi lại dắt tay tôi về nhà. Vừa đi chị vừa hỏi hôm nay em học được chữ gì, tôi đọc một lèo cho chị nghe: Cá cà rổ rá, rổ rá cá cà. Chị tôi cười rũ rồi giải thích cho tôi từng chữ đó là những thứ mà chị tôi vẫn va chạm hàng ngày trong công việc nấu ăn cho cả nhà.

Có một ngày tháng bẩy mưa ngâu, lúc tan học trời mưa to lắm, tôi đợi mãi mới thấy chị về đón, chị tôi ướt từ đầu đến chân, tóc dính bết vào mặt, cái áo cánh nâu như dán vào đôi vai gầy, vậy mà chị vẫn cười khi nhìn thấy tôi. Mấy quyển vở của chị nhét dưới áo mà cũng ướt, khi về nhà chị vội vã nấu cơm và nhờ tôi ngồi cạnh bếp rơm giúp chị hơ những quyển vở lên vung nồi cơm cho khô.

Chị tôi học hết lớp 7 thì nghỉ học, tôi học hết cấp một, cấp hai rồi cấp ba. Những ngày ở trọ trên phố huyện chị mỗi tuần lại đưa đón tôi trên cái xe đạp thống nhất không chuông không phanh, đôi bàn đạp trơ ra như hai cái bút chì. Có ngày mưa trơn trượt đi trên con đê đất đỏ, cái bàn đạp có khi làm chảy cả máu chân.

Học hết phổ thông rồi đi bộ đội, mấy năm ở chiến trường biên giới Tây Nam tôi nhớ chị như nhớ mẹ, những bức thư gửi từ nhà đều do chị tôi viết, chỉ với vài dòng nắn nót nhưng nét chữ vẫn cứ ngọng ngoẹo như đời chị. Chị đã lấy chồng rồi có con, lần lượt đến ba bốn đứa tôi mới được ra quân rồi trở về đi học tiếp. Nhà đông con, chị tôi vất vả lắm nhưng vẫn dành dụm ít nhiều cho tôi thêm tiền ăn học.

Kiến giả nhất phận, thói đời như cơn gió cuốn, vòng đời khi hợp khi tan, chị em tôi cũng như những người lớn cứ mải miết lo toan bao nhiêu sự đời. Trong vòng quay của thói đời, những lúc khó khăn nhất tôi vẫn nhớ lời chị tôi: Cậu có ăn có học đừng làm điều gì bất nhân bất nghĩa, cậu không nghe chị thì chị tủi thân lắm. Chỉ mấy câu như vậy trong mấy lá thư viết bằng tờ giấy xé ra từ quyển vở học sinh chị gửi cho tôi, tôi vẫn còn giữ đến tận bây giờ.

Bao nhiêu năm phiêu bạt mưu sinh vì bát cơm manh áo, chị tôi, cái cô bé tóc búi đuôi gà ngày ấy nay đã là bà của một lũ cháu nội cháu ngoại, nụ cười vẫn tươi tắn, rạng rỡ như xưa nhưng đã có bao nếp nhăn ngang dọc. Còn tôi, dù có đi đó đi đây khi vực sâu, lúc non cao nhưng mãi vẫn là cậu bé của chị.