Chiến thắng mang tầm vóc thời đại

Những ngày tháng Tám lịch sử, bên cạnh những mốc son đã đi vào lòng mỗi người dân Việt Nam, có một chiến thắng mang tầm vóc thời đại. Đó là ngày 5-8-1964, quân và dân ta đã đánh thắng lực lượng không quân, hải quân vào loại hiện đại bậc nhất của Mỹ. Tròn 60 năm đã trôi qua, nhưng âm vang của chiến thắng đó vẫn còn vẹn nguyên. Đây là chiến công đầu tiêu biểu, mở đầu trang sử anh hùng trong lịch sử xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành của Hải quân Nhân dân Việt Nam.

Do bị sa lầy và thất bại trong cuộc chiến tranh đặc biệt ở miền Nam, đế quốc Mỹ âm mưu mở rộng chiến tranh phá hoại ra miền Bắc hòng ngăn chặn sự chi viện của miền Bắc cho cách mạng miền Nam. Những ngày cuối tháng 7-1964, Mỹ đã cho các tàu thuộc Hạm đội 7 liên tục hoạt động trinh sát, khiêu khích vào sát bờ biển miền Bắc Việt Nam. Đặc biệt, đêm 31-7-1964, tàu khu trục USS Maddox của Hải quân Mỹ đã đi dọc bờ biển từ tỉnh Quảng Bình, Hà Tĩnh, Nghệ An đến Thanh Hóa để trinh sát, khiêu khích và uy hiếp các tàu đánh cá của ngư dân Việt Nam, có lúc chỉ cách bờ biển 8 hải lý.

Quyết trừng trị hành vi xâm phạm vùng biển của Tổ quốc, ngày 2-8-1964, khi tàu khu trục USS Maddox tiến sâu vào vùng biển Việt Nam, chấp hành chỉ thị của cấp trên, Bộ Tư lệnh Hải quân đã giao nhiệm vụ cho Tiểu đoàn 135 tổ chức biên đội 3 tàu phóng lôi là 333, 336, 339 của Phân đội 3, do tàu 333 chỉ huy, tiến công địch. Trận đánh diễn ra trên vùng biển khu vực đảo Hòn Mê (Thanh Hóa). Bằng tinh thần dũng cảm, dám đánh, quyết đánh và đánh thắng, biên đội tàu của Phân đội 3 đã đánh đuổi tàu khu trục Maddox ra khỏi vùng biển Việt Nam. Đây là chiến công đầu tiên của Bộ đội Hải quân.
Sau khi tàu khu trục USS Maddox bị đánh đuổi, chính quyền Mỹ dựng lên cái gọi là “sự kiện Vịnh Bắc Bộ.” Ngày 5-8-1964, Mỹ huy động tối đa lực lượng của Hạm độ 7 gồm hàng chục máy bay tiêm kích và cường kích hiện đại, chia làm 3 đợt tấn công vào các mục tiêu kinh tế và hầu hết các căn cứ, khu trú đậu quan trọng của hải quân Việt Nam suốt dải ven biển từ sông Gianh (Quảng Bình) đến Bãi Cháy (Quảng Ninh). Tuy nhiên, chúng đã bị Bộ đội Hải quân cùng quân và dân miền Bắc đánh trả quyết liệt. Ở trận chiến này, quân và dân Việt Nam đã bắn rơi 8 máy bay Mỹ, bắn bị thương nhiều chiếc khác, bắt sống một giặc lái; quân Mỹ thiệt hại 12% số lần máy bay xuất kích. Đó là điều hoàn toàn bất ngờ đối với đế quốc Mỹ.
Cùng với chiến công ngày 2-8 đánh đuổi tàu khu trục Mỹ, chiến thắng ngày 5-8 đã mở đầu trang sử oanh liệt, hào hùng của lực lượng Hải quân Nhân dân Việt Nam, góp phần cổ vũ toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ở miền Bắc và đồng bào miền Nam thi đua đánh giặc lập công, quyết tâm giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước.
Kỷ niệm một năm chiến thắng trận đầu, ngày 5-8-1965, Bác Hồ gửi thư­ khen Bộ đội Hải quân: “Tuy còn non trẻ, nh­ưng nhờ có sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, sự tin yêu giúp đỡ của nhân dân, sự­ cố gắng không ngừng của mình, Hải quân đã anh dũng chiến đấu, tích cực tiêu diệt địch, bắn rơi máy bay và đánh đuổi tàu chiến Mỹ, đoàn kết lập công, bảo vệ nhân dân, bảo vệ vùng trời và vùng biển của Tổ quốc. Các chú đã nêu cao truyền thống anh hùng của dân tộc ta”. Từ đó, ngày 2 và 5-8 trở thành Ngày truyền thống đánh thắng trận đầu của Hải quân Nhân dân Việt Nam.
Chiến thắng trận đầu ngày 2 và 5-8-1964 bắt nguồn từ tầm nhìn xa trông rộng, sự chỉ đạo chiến l­ược sáng suốt của Trung ­ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh ngay từ khi Mỹ xâm lược Việt Nam. Đó là hệ quả của 10 năm tích cực xây dựng lực lượng trong điều kiện hòa bình, là thắng lợi của trí tuệ và nghệ thuật quân sự Việt Nam, đư­ờng lối chiến tranh nhân dân “Lấy yếu đánh mạnh, lấy ít địch nhiều”; là chiến thắng của sự hiệp đồng chặt chẽ và hỗ trợ lẫn nhau trong chiến đấu giữa Bộ đội Hải quân với lực lượng phòng không, dân quân tự vệ các địa phương miền Bắc. Chiến thắng trận đầu có ý nghĩa hết sức quan trọng, tạo tiền đề thuận lợi, động viên khí thế tiến công để quân và dân miền Bắc đánh bại cuộc leo thang chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, bảo vệ vững chắc hậu phư­ơng lớn miền Bắc, cùng với quân, dân miền Nam tạo nên sức mạnh tổng hợp đánh thắng Mỹ-ngụy, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Sau 60 năm, bài học về chiến thắng trận đầu của Hải quân Nhân dân Việt Nam vẫn còn hết sức tươi mới, soi rọi cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay.