Chợ Bến

Tinh mơ, một con đò lặng lẽ qua sông, mặt sông phẳng lặng như tờ, phảng phất khói sương. Hôm nay là phiên chợ cuối cùng của năm. Chợ họp ngay bến đò phía bên này sông, chợ chẳng có được cái tên có vẻ chữ nghĩa cho hay ho mà chỉ đơn giản là chợ Bến.

Khác với chợ làng bên họp vào ngày lẻ, chợ Bến làng tôi họp vào những ngày chẵn, ngay trên bến đò ngang của làng. Ngày thường chợ chỉ có lèo tèo vài quầy hàng xén, vài gánh hàng rau và mấy hàng tôm, cá nhưng vào những ngày lễ, tết, chợ đông hơn nhiều, nhất là những phiên chợ cuối năm thì thật là nhộn nhịp mặc dù hàng hóa không có gì lạ nhưng dường như cả làng ai cũng ra chợ bán cái nọ mua cái kia chứ hiếm có ai cầm tiền đi chợ.

Tinh mơ, con đò đưa người bên sông sang chợ, tiếng mái chèo khua nước, tiếng trò chuyện lao xao, bác lái là thằng bé choai choai bất chợt cất câu hò.

Ơ hò, mặt trời chưa nhú ngọn rau

Mà gồng mà gánh đi đâu thế bà.

Mấy chị ngồi bên mũi đò chao chỏa: Á à thằng con nhà Nga này được đấy

Ơ hò lấy chồng phải gánh mà… giang sơn

Chợ phiên còn lỡ, giang sơn gì… còn gì ?

Rét thế này cháu phải dậy sớm đưa bà và các bác sang chợ ngại quá - thằng bé phàn nàn.

Thế thì hò đi cho đỡ rét.

Nó cười hì hì.

“Gánh giang sơn” trên vai chị tôi tới chợ là một cái bu gà, trong có mấy đôi chim bồ câu ra giàng đặt lên trên hai bao khoai tây vừa mới giỡ. Nghe đồn giá chim câu đợt này rét chỉ được 50 nghìn đồng một con, còn khoai tây cũng vào mùa thu hoạch nên cũng chỉ được chừng 15 nghìn đồng một cân.

Lác đác đã có người ở chợ, sớm nhất vẫn là mấy cô hàng xén từ mãi Yên Phụ, Văn Môn hay ở thị trấn Chờ bao giờ cũng thuê quầy bán hàng trong nhà, còn mấy bà hàng rau hàng gà thì ngồi ở ngoài.

Tiếng trò chuyện râm ran rồi mỗi lúc lại thêm ồn ào. Loáng cái, chợ đã đông nghịt.

Nhà ông Mùi có nghề làm hoa giấy, năm nào họp chợ tết ông cũng mang giấy mang hồ đến chợ vừa làm vừa bán, năm nay đã ngoại bát tuần nhưng ông vẫn lụ khụ đến chợ cùng với mấy đứa cháu. Ông lão cao tuổi nhưng vẫn bẻm mép như xưa, chuyện của ông nghe cười đau cả bụng. Hàng hoa của nhà ông lúc nào cũng đông, người mua thì ít mà xem con cháu ông biểu diễn nghề thì nhiều. Lắm người thì xúm lại để nghe ông tán phét. Ông làm bài thơ thế này:

Ông mùi đi bán hoa xuân

Hoa thì bằng giấy chẳng cần phân.

Khi đưa bó hoa cho người mua lão lại nói:

Mùi đây ở lại hoa về nhé.

Ở chợ thì hoa mới có Mùi, về nhà thì chẳng thấy Mùi đâu… lão Mùi ta còn bận đi chơi tết… lão cứ cười khứ khứ, hoa giấy làm sao có mùi được. Bây giờ hoa tươi ở chợ quê cũng lắm, thế nhưng theo lệ, đi chợ tết mua cành hoa giấy mang về nhà cũng thấy vui vui, cái vui dân giã cứ lan tỏa cả mấy ngày xuân.

Chợ tết chỗ nào nhìn cũng vui mắt, làng tôi có nghề làm hương đen, hương bán cho người ngoài làng là chính vì nhà nào cũng làm. Dù vậy chợ tết vẫn có một dẫy hàng hương, hàng nào cũng thắp một nén làm cho cả chợ thơm ngào ngạt. Bên cạnh hàng hương là hàng hoa, hàng ngũ quả với chuối, bưởi, đu đủ, cam quýt, trầu cau rồi đến hàng gạo nếp gạo tẻ, đỗ xanh, đường, mật, đắt nhất là hàng mía tím còn nguyên cây, mỗi nhà cố mua lấy hai cây đặt hai bên bàn thờ làm gậy đưa đón các cụ đi về ăn tết.

Ông Thơm là em ruột ông Mùi, là gia đình khá giả, đi sắm tết như đi chơi, lão chẳng mặc cả với ai, ra chợ lão là người đi đến đâu là tết đến đấy. Lưng buổi chợ, lão đủng đỉnh ghé hàng thuốc lào ngâm ngợi:

Nhớ ai như nhớ cô lào, cho tớ xin một mớ để về đào điếu đây. Vê điếu thuốc xoẹt lửa rít một hơi. Chị hàng xén phố huyện cười toe toét: Năm nay bác Thơm ăn tết thế nào, đã sắm đủ chưa? Lão cười hềnh hệch: đụ hết, đụ cả rồi. Nói rồi lão ghé hàng hương ba hoa: Đắp chăn bà bán cá không bằng mặc áo vá ngủ với bà hàng hương. Lão gửi tiền trước mua hương rồi đi tay không đi sang hàng chiếu cói: Nhà chị có loại chiếu nào dễ ngủ không?

Chị hàng chiếu như biết tính hay tán tếu của ông lão bèn thách: Bác có biết câu đố này không?

Đố sao?

Đang đông buổi chợ

Anh vỗ lưng tôi

Anh lôi tôi về

Anh thắp đèn lên

Anh ngủ với tôi

Lão cười khà khà: Là cái gì, là mua chiếu. Thích nhỉ, nào cho một đôi đây, nhưng mà đến tối nha, ban ngày ban mặt ngượng chết.

Vừa ở bên hàng hương nói vậy, nhưng sang dẫy hàng cá lão lại tâng bốc: thà ngủ không chăn với bà hàng cá còn hơn đắp chăn vá nằm với bà hàng hương. Cứ thế một vòng quanh chợ vui như tết rồi.

Gần trưa chợ họp lên cả bờ đê, tiếng cười nói, chào hỏi, tiếng gọi nhau í ới.

Chợ tết thật đông vui, bây giờ chợ vắng trẻ con nhưng lại thêm tiếng xe máy lúc nào cũng bóp còi ti toe điếc cả tai.

Ông Mùi về sớm, lão chống gậy, mặc cái áo măng tô đen sì, miệng lão vẫn không ngớt đọc thơ, những vần thơ chỉ lão nghe thấy và tự cười sảng khoái. Đi bên cạnh ông Mùi là ông Thơm, tay ông Thơm ôm đôi chiếu, bó hương đen lại thêm mớ rau cần và con cá chuối gần hai cân.

Mưa vẫn rơi miên man từng hạt nhỏ, con đò chở chị tôi qua sông, trên đôi gánh “giang sơn” của chị là đôi chiếu điều, bó hương đen, mấy phên đường mật và mấy cành hoa giấy. Những hạt mưa gieo vào những cánh hoa mầu hồng làm cho những bông hoa như thắm hơn, sáng cả con đò nhỏ, bồng bềnh, bồng bềnh trôi vào Tết.