Chuyện của thủ khoa con nhà nghèo

Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm học 2007-2008, Nguyễn Chí Phú (Trường THPT Hàn Thuyên đã vượt lên danh sách hơn 18.000 thí sinh dự thi, trở thành thủ khoa duy nhất của tỉnh với tổng điểm 6 môn thi (không tính 2 điểm thưởng) là 57,5 (Toán, Ngoại ngữ 10; Sinh, Văn, Lý 9,5; Sử 9). Trên phạm vi toàn quốc, đến thời điểm này chưa có tỉnh nào công bố thủ khoa vượt quá 57 điểm...

Ông Nguyễn Khắc Hiền, Hiệu trưởng trường THPT Hàn Thuyên cho biết, Nguyễn Chí Phú là một học sinh con nhà nghèo nhưng rất chăm ngoan, học giỏi và hết sức khiêm tốn. Năm lớp 10, Phú được Hội phụ huynh nhà trường chọn khen thưởng vì là học sinh nghèo vượt khó học giỏi. Năm lớp 12 cùng lúc được giáo viên 2 đội tuyển Lý, Văn chọn bồi dưỡng thi học sinh giỏi cấp tỉnh. Tổng điểm trung bình 3 môn Toán, Lý, Hoá của Phú thường đạt trên 9,0... Theo chỉ dẫn của ông Hiệu trưởng, tôi tìm đến nhà riêng Nguyễn Chí Phú ở thôn Phấn Động, xã Tam Đa (Yên Phong). Quãng đường chỉ ngót nghét 10 cây số mà như dài tít tắp bởi vốn đã xóc lại ngập ngụa bùn đất sau mấy cơn mưa rào mùa hạ. Thế mới thấm thía nỗi vất vả gần suốt cả năm lớp 12, nắng cũng như mưa, hôm nào Phú cũng bốn lượt chẵn bốn chục cây số đạp xe từ nhà đến trường, trường về nhà. Ngôi nhà đơn sơ nhỏ hẹp của thủ khoa lọt thỏm mãi trong ngõ sâu thôn Phấn Động. Ngẫm lời ông Hiền thấy đúng lắm, gặp khách Phú rất lễ phép nhưng lại chối đây đẩy khi chúng tôi đặt vấn đề viết bài. Em tế nhị rằng trước mắt là kỳ thi tuyển sinh đầy chông gai, tất tật thời gian hiện chỉ chuyên tâm cho việc học... Khó khăn lắm chúng tôi mới khai thác được từ Phú và bà nội thật như đếm của em một phần chuyện chưa kể về thủ khoa Nguyễn Chí Phú.

Ở thôn Phấn Động, gia đình anh Nguyễn Chí Trường và chị Trần Thị Vinh không được liệt vào hộ nghèo nhưng thực tế là rất nghèo. Nhà 5 miệng ăn chỉ trông vào 5 sào ruộng, không nghề phụ. Từ năm học 2007-2008, gia đình phải thắt lưng buộc bụng vẫn không đủ tiền trang trải việc học cho con, bởi ngoài Phú còn chị gái đang học năm đầu một trường CĐ ở Hà Nội. Rồi nghe đâu từ năm học 2007-2008, các Ngân hàng Chính sách xã hội cho sinh viên vay tiền ăn học, thế là anh chị đôn đáo khắp nơi dò hỏi, đầu 2008 vay được 10 triệu lo việc học cho 2 con. Trong câu chuyện với 2 bà cháu, Phú không tiết lộ nhưng qua bà nội của em chúng tôi biết để quyết tâm cho việc học của các con, mới đây bố mẹ Phú bàn tính phải làm thêm cái gì đó tăng thu nhập bởi cứ vay mãi ngân hàng sau này lấy đâu tiền trả nợ. Trước mắt mẹ Phú tìm mối cung cấp nồi gang, nhôm rồi đạp xe rong ruổi bán xáo trong các làng quê. Công việc vất vả mà thu nhập không đáng bao bởi mặt hàng này tiêu thụ chậm, riêng ở thành phố hầu như người ta không dùng. Đành rằng vất vả, thu nhập thấp nhưng họ vẫn phải cố, không thể khác được.

Nguyễn Chí Phú đang tất bật chuẩn bị cho kỳ thi tuyển sinh vào ĐH đầu tháng 7 tới.

Trở lại câu chuyện với Phú, có lẽ thấm thía nỗi vất vả truyền đời từ ông bà đến cha mẹ mà em cứ âm thầm cố gắng học tập, những mong có cái chữ sau này thoát nghèo. Tiểu học rồi THCS, Phú học trường làng và liên tục đạt học sinh giỏi xuất sắc. Lên THPT, Phú chọn trường Hàn Thuyên với lý do đó là ngôi trường chất lượng tốt, lại gần hơn 1/3 quãng đường so với trường Yên Phong 1. Ba năm học tại đây, Phú cảm nhận sâu sắc sự thua thiệt so với các bạn thành phố nên càng quyết tâm học hành. Khác với nhiều bạn chỉ chuyên chú 3 môn thi ĐH, riêng Phú vẫn học đều tất cả các môn vì em tâm niệm rằng để trở thành sinh viên thì rất cần có phông kiến thức toàn diện cả về tự nhiên và xã hội. Suốt 3 năm THPT, Phú chưa một lần tham gia các lớp học thêm ngoài trường học, vậy mà vẫn liên tục đạt học sinh giỏi toàn diện được giáo viên 2 đội tuyển Lý, Văn chọn bồi dưỡng thi học sinh giỏi cấp tỉnh. Mấy bận làm bài thi thử ĐH do trường tổ chức, tổng điểm 3 môn của Phú đều đạt cao, từ 25 đến 27 điểm...

Trò chuyện cùng thủ khoa, điều khiến chúng tôi ngạc nhiên là với năng lực bản thân, Phú hoàn toàn có cơ sở thi đỗ các trường ĐH danh giá và có nhiều cơ hội việc làm cho thu nhập cao như: Bách khoa, Xây dựng, Giao thông, Ngoại thương, Ngoại ngữ..., nhưng em lại chọn thi ĐH Sư phạm Hà Nội, ngôi trường có thể hiểu là “bình dân” theo đa nghĩa. Trả lời khúc mắc của chúng tôi, Phú thành thật “Dẫu biết rằng nghề sư phạm là rất bình lặng, ít đột phá và cũng khó làm giàu, nhưng không hiểu tại sao ngay từ nhỏ em đã ước mơ được đứng trên bục giảng truyền đạt kiến thức cho học sinh, và quả thực em luôn cảm thấy mình rất phù hợp với nghề đó. Cả nhà từ bà nội đến bố, mẹ đều ủng hộ quan điểm của em nên em càng phải quyết tâm thi bằng được vào trường này...” Kết thúc kỳ thi tốt nghiệp, khi các bạn đồng học nô nức ra Hà Nội luyện thi thì Phú vẫn ở nhà chong đèn tự học. Có thể em tin ở sức mình, cũng có thể không muốn bố mẹ lại phải  đôn đáo chạy vạy lo tiền cho em trọ học luyện thi ngoài Hà Nội.

Tạm biệt Nguyễn Chí Phú, tôi trở về khi ngoài trời vẫn mưa xối xả. Đi trên con đê sông Cầu thơ mộng, tôi chẳng mấy quan tâm đến việc tránh những vũng bùn đất, những ổ trâu, ổ gà xóc điên đảo…, mà tâm trí cứ vương vấn mãi với câu chuyện cùng thủ khoa con nhà nghèo. Hình như từ nhiều năm nay người ta mới chỉ quan tâm tôn vinh, trao vòng nguyệt quế rồi các loại học bổng cho thủ khoa kỳ thi tuyển sinh vào ĐH, mà chưa nhận diện người đạt danh hiệu này trong kỳ thi tốt nghiệp THPT. Thực tế là thủ khoa kỳ thi tốt nghiệp THPT cũng hoàn toàn xứng đáng được vinh danh bởi đó là cá nhân điển hình nhất về phông kiến thức toàn diện, nếu so với thủ khoa ĐH (chỉ tính điểm 3 môn thi) thì có phần còn trội hơn. Trở lại trường hợp thủ khoa Nguyễn Chí Phú, giá mà giờ đây có những tấm lòng nhân ái tiếp sức cho em, hẳn tài năng trẻ ấy của quê hương Kinh Bắc chúng ta còn tiếp tục lung linh, tỏa sáng…

Ghi chép của Thanh Tú