Chuyện về những người lính trong Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975

Trong vô vàn kỷ niệm của thời chống Mỹ nói chung và những kỷ niệm riêng có của tháng 4 năm 1975, cựu chiến binh (CCB) chúng tôi thường nhắc đến hai người lính không trực tiếp cầm súng nhưng đã góp phần tạo nên những thời khắc lịch sử. Đó là Nguyễn Bá Lứu quê xã Ngọc Xá, thị xã Quế Võ và Dương Quang Lựa quê thị trấn Cầu Gồ, Yên Thế (Bắc Giang). Cả hai đều thuộc lính Hà Bắc như cách gọi thời ấy.

Báo vụ viên Nguyễn Bá Lứu và Bức “Điện mật” lịch sử.

Người chuyển bức điện lịch sử

Nguyễn Bá Lứu là báo vụ viên thuộc C5, D77, E205, binh chủng Thông tin liên lạc - Đơn vị có nhiệm vụ bảo đảm thông tin liên lạc cho toàn quân. Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, đơn vị đã cùng lực lượng Cơ yếu ở “Tổng hành dinh”-Cơ quan đầu não của Bộ Quốc phòng chuyển, nhận hàng ngàn bức điện đặc biệt. Là người cùng đơn vị với Nguyễn Bá Lứu, đến nay đã tròn 50 năm nhưng chúng tôi vẫn không thể quên những ngày tháng hối hả và hào hùng ấy. Tất cả mọi người đều làm việc không kể ngày đêm, khuya sớm. Còn điện là còn làm việc. Ngay cả việc thay ca, đổi kíp cũng phải lựa theo từng đài, từng bức điện, không thể bàn giao theo giờ như thông lệ. Trong suốt tháng 4 năm 1975, ngày nào cũng hàng trăm, thậm chí có ngày lên tới hàng ngàn bức điện đi và đến. Với chúng tôi, lúc này chỉ những bức điện có ký hiệu mật là TK (tối khẩn) hoặc TK-ZN (ký hiệu riêng cho điện tối khẩn cần dịch ngay của Đại tướng Võ Nguyên Giáp) mới được ưu tiên chuyển trước. Trong hối hả công việc, như bao người, Nguyễn Bá Lứu cũng không thể nhớ mình đã chuyển và nhận bao nhiêu bức điện và nội dung như thế nào? Chỉ nhớ rằng, với từng bản điện mình phải chuyển hoặc nhận cho “kịp thời, chính xác, bí mật, an toàn”. Vì đó là chỉ lệnh của mỗi chiến sĩ Thông tin. Mãi đến sau ngày giải phóng, khi tổng kết chiến dịch, cấp trên mới thông báo cho Nguyễn Bá Lứu về bức điện lịch sử chuyển ngày 7-4-1975 với nội dung; “Thần tốc, thần tốc hơn nữa, táo bạo, táo bạo hơn nữa, tranh thủ từng giờ, từng phút, xốc tới mặt trận, giải phóng miền Nam. Quyết chiến và Quyết thắng” của Đại tướng Võ Nguyên Giáp là do chính anh đã chuyển tới mặt trận kịp thời, chính xác như yêu cầu.

Người lái chiếc xe tải đầu tiên vào dinh Độc Lập

Dương Quang Lựa là chiến sĩ lái xe của C5, D964, thuộc sư đoàn 571. Nhập ngũ khi chưa đủ 17 tuổi, nhưng sau huấn luyện, anh được thử thách ngay trên tuyến đường Trường Sơn ác liệt. Quá trình vận chuyển hàng vào chiến trường, Lựa đã có hàng trăm lần vượt trọng điểm, hàng chục lần bị máy bay B52 đánh bom giữa đội hình, chấp nhận có thể hy sinh bất cứ lúc nào, anh vẫn cùng đồng đội hoàn thành nhiệm vụ. “Dũng sĩ lái xe” là danh hiệu anh được nhận sau những “cung đường bom đạn” ấy.
Vào chiến dịch Hồ Chí Minh, Dương Quang Lựa là một trong những chiến sĩ lái xe ưu tú được đơn vị chọn giao nhiệm vụ quan trọng là lái xe chở tổ Trinh sát của Lữ đoàn 203, Quân đoàn 2 đi cùng mũi xe tăng thần tốc tiến công mở đường vào Sài Gòn. Suốt dọc đường từ Đà Nẵng qua Nha Trang, Phan Rang, Phan Thiết, Biên Hòa... Lựa luôn vững vàng tay lái, vượt mọi hiểm nguy, lúc thì pháo bầy, lúc thì oanh tạc của máy bay địch. Càng tiến sát thành phố, sự chống trả của địch càng quyết liệt. Khi đến cầu Sài Gòn, gặp hỏa lực của đội hình xe tăng địch án ngữ trên cầu và các ổ hỏa lực khác bắn như vãi đạn, Lựa đã xách khẩu AK cùng đồng đội nhảy khỏi xe, dàn đội hình chiến đấu. Đang lúc quyết liệt nhất, một trái đại bác của địch nổ ngay đầu xe của Lựa. Lo xe hỏng sẽ cản trở đường tiến công, nhanh trí trườn về xe của mình, sau khi băng bó cho một đồng đội bị thương, Lựa phát hiện một bánh trước của xe bị đạn làm xẹp lốp. Nghĩ tới cách cho xe chạy 5 bánh, anh đã hết sức bình tĩnh thay một bánh sau cho bánh trước bị hỏng. Việc vừa xong cũng là lúc lực lượng thiết giáp của ta đến, địch bị áp đảo nên bỏ chạy. Chớp thời cơ, xe của anh đã kịp thời cùng những chiếc xe tăng trong đội hình băng qua cầu Sài Gòn tiến vào trung tâm thành phố. Giờ phút những chiếc xe tăng đầu tiên của ta tiến vào dinh Độc Lập cũng là giờ phút chiếc xe tải mang số hiệu CE-1283 của Dương Quang Lựa có mặt. Sau ngày giải phóng, theo lệnh của trên, Lựa đã tự lái chiếc xe của mình từ trong Nam ra Hà Nội để trưng bày trong “Triển lãm Chiến thắng” tại Giảng Võ. Trong cuốn “Sự kiện và nhân chứng” số 76, tháng 4 năm 2000 cũng đã có bài viết khá chi tiết về nhân vật Dương Quang Lựa, người lái chiếc xe tải đầu tiên tiến vào dinh Độc Lập này.
Hòa bình trở về, các CCB Nguyễn Bá Lứu và Dương Quang Lựa từng làm bảo vệ cho trường học và chủ một quán hàng tại quê hương. Những người lính của chúng ta lặng thầm trong chiến tranh và bình dị cuộc sống đời thường là như thế!

Nguyễn Đình Hùng
Phù Chẩn, Từ Sơn