Cô giáo làng

Ở xóm bên, cách xóm tôi một bờ tre, một cái ao bèo và mấy thửa ruộng bỗng nghe có tiếng kèn. Cái tiếng tò tí te te te tí tò vang lên trong không gian tĩnh mịch của làng làm cho mọi người dù đang làm gì cũng phải lặng người để nghe. Mấy con cò lạc ẩn náu đâu đó trong bụi tre cũng vội đập cánh bay lên chao liệng mấy vòng rồi kêu lên tháng thốt. Mấy bà ngồi chơi nhai trầu bỏm bẻm kháo nhau: Ai nhỉ? cụ Phàn ư? Ông Mão ư? Rồi mọi người lại nhai trầu lặng lẽ nhìn ra mấy thửa ruộng vắng hoe ngóng nghe tiếng kèn, nét mặt buồn thiu.

Ở làng tin vui tin buồn đều lan truyền rất nhanh, cuối cùng thì người ra đi đúng là cô giáo Hoài. Cô Hoài là con gái xã khác về làng tôi dạy học rồi lấy chồng làm dâu ở xóm bên. Chồng cô đi bộ đội, hai người cũng kịp có với nhau hai đứa con, rồi chồng cô hy sinh ở chiến trường Khe Sanh, đường 9 năm 1972, một mình cô nuôi hai đứa nhỏ với bà mẹ chồng lưng đã còng như gập xuống, đi đâu cũng phải chống gậy. Cô giáo sáng đi dậy học chiều vẫn đi làm đồng, nhà cô đất rộng nên cô còn nuôi đôi lợn, mấy con gà mái đẻ. Chúng tôi tan học hay đến nhà cô chơi và làm giúp cô vài việc lặt vặt. Ở làng ai cũng thương cô vất vả lại chịu khó thảo hiền.

Đám ma ở làng quê nghèo chẳng lấy gì để bày biện ăn uống linh đình, phúng viếng chỉ có nải chuối, mấy thứ hoa quả nghèo nàn trong vườn, thường thì mọi người phúng viếng bằng một mèn gạo, cũng có người viếng một đồng hay năm hào là sang lắm.

Chiều xuống, đoàn người đưa đám chầm chậm đi trên con đê trong ánh hoàng hôn chạng vạng, mấy bà cụ già lại cứ thương xót cho bà giáo: Sao mấy kẻ ác giả ác nhân không chết mà lại chết cái người hiền lành tử tế. Ôi dào đời là bể khổ, sống ở thác về có gì đâu. Chết thì người lành kẻ ác đều như nhau, sam sân si có mang được gì theo đâu. Thân cát bụi lại trở về cát bụi thôi. Nói làm gì, sống ác thì như chết rồi chứ sống làm gì. Cứ như thế còn bao nhiêu suy ngẫm như những mảnh vụn giật dờ cuốn theo ngọn gió, trong tiếng kèn tò tí te như một lời giã biệt của một con người trong chuyến đi cuối cùng về phía hư không.