Con về Kinh Bắc làm dâu

(Nguyễn Thị Mai, Báo Người Hà Nội số 40 ra ngày 30-9-2011) 
 (Tặng con gái Tiểu Minh ngày đi lấy chồng)

  Lòng yêu sông Đuống, sông Cầu
Con về Kinh Bắc làm dâu đất lành
Đất lành hoa lý, hoa chanh
Thảo người Quan họ, sáng tranh Đông Hồ
 
Gót hồng con gái phố Đô
Chưa từng vườn ruộng, lúa ngô, thôn làng
Dám vương rơm rạ mùa màng
Để nâng niu cả tập tàng rau quê
 
Phía yêu thương ấy con về
Nhẩn nha mà bước đất lề, đường trơn
Người quê mắt biếc lòng son
Dâu hiền là trọng làm con cái nhà
 
Từ vòng tay mẹ con xa
Là từ quả thị Tấm ra cuộc đời
Bàn chân dù khắp biển trời
Vẫn lon ton thuở ru hời mẹ thương
 
Con về Kinh Bắc quê hương
Theo người ngoan đất văn chương hiền tài
Mẹ ngồi tạ núi Thiên Thai
Nối duyên loan phượng lâu dài tình con.
LỜI BÌNH:
Bài thơ là lời tâm tình của người mẹ có con gái về làm dâu đất Kinh Bắc. Toàn bài thơ toát lên tình yêu thương tha thiết của nhà thơ với con gái và với miền quê Kinh Bắc. Hai tình yêu ấy hòa quyện vào nhau, đan xen, quấn quýt: yêu con, yêu quê chồng của con, tin tưởng vào hạnh phúc của con khi con về làm dâu “đất lành”.
Bên cạnh đó, bài thơ còn vẽ nên bức tranh tình yêu của cô con gái: “dám vương rơm rạ mùa màng, để nâng niu cả tập tàng rau quê”. Là con gái phố Đô (kinh đô xưa Hà Nội), nhưng cô đã lựa chọn miền quê “đất lề, đường trơn, rơm rạ, mùa màng” để được chung sống với người mình yêu. Tình yêu ấy thật đáng trân trọng, bởi cô gái đã vượt qua được khó khăn của mình: “chưa từng vườn ruộng, lúa ngô, thôn làng”, vượt qua khoảng cách giữa phố Đô với đất lề quê thói để hòa nhập vào quê hương chồng, với nghị lực và tình cảm chân thành: “Dám vương rơm rạ mùa màng/ Để nâng niu cả tập tàng rau quê”.
Và tình yêu ấy hẳn sẽ được đền đáp bằng tình cảm gia đình của những con người chân thật, phúc hậu miền quê ấy:
“Người quê mắt biếc lòng son
Dâu hiền là trọng làm con cái nhà”.
Tình yêu với Kinh Bắc được tác giả diễn đạt tinh tế bằng những hình ảnh rất đẹp về miền quê này: “Đất lành hoa lý hoa chanh, thảo người Quan họ, sáng tranh Đông Hồ”, “người ngoan đất văn chương hiền tài”. Đất Kinh Bắc văn vật với những di sản văn hóa, những con người Quan họ “thảo, ngoan, hiền tài” đã trở thành một quê hương của cô con gái từ mối duyên lành. Người mẹ - nhà thơ dường như đã mãn nguyện với mối lương duyên này, với đất lành nơi ấy, để rồi cầu mong:
“Mẹ ngồi tạ núi Thiên Thai
Nối duyên loan phượng lâu dài tình con”.
Bài thơ đầy yêu thương và đượm sự tự hào. Tự hào về con, về miền quê Kinh Bắc - quê hương thứ hai của người con. Từ đó bật lên tình yêu Tổ quốc, quê hương của tác giả. Thể thơ lục bát truyền thống với chất thơ ngọt ngào đã chuyển tải thành công tâm sự, lời nhắn nhủ của người mẹ với con gái. Có người con gái nào không hạnh phúc và tự hào khi được mẹ nhắn gửi như vậy.