Công trình khảo cứu đầu tiên về bản sắc văn hóa con người Bắc Ninh - Kinh Bắc

Bản sắc văn hóa con người Bắc Ninh - Kinh Bắc là thành quả văn hóa của lịch sử quê hương Bắc Ninh - Kinh Bắc với vị trí và vai trò trọng yếu trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước, xây dựng và phát triển văn hóa của dân tộc, được hội tụ ở những đức tính, phẩm chất tiêu biểu của con người Bắc Ninh - Kinh Bắc.

Từ nhiều thế kỷ qua, việc nghiên cứu bản sắc văn hóa con người Bắc Ninh - Kinh Bắc đã được nhiều thế hệ học giả tìm hiểu, song mới chỉ đưa ra một vài nhận xét được đề cập trong một số công trình khảo cứu về lịch sử, địa chí, văn hóa… Tác phẩm: “Tìm hiểu bản sắc văn hóa con người Bắc Ninh - Kinh Bắc” của nhóm tác giả: Nguyễn Công Hảo (Chủ biên), Trần Đình Luyện, Phạm Thuận Thành, do Nhà xuất bản Dân trí ấn hành tháng 9-2017 là công trình khảo cứu đầu tiên về bản sắc văn hóa con người Bắc Ninh - Kinh Bắc.

Bằng các nguồn tư liệu lịch sử và văn hóa, các tác giả đã trình bày một cách hệ thống kết quả nghiên cứu khoa học về Bản sắc văn hóa con người Bắc Ninh - Kinh Bắc, được thể hiện qua 5 chương của cuốn sách:  Chương I: Trình bày mục đích, ý nghĩa của việc nghiên cứu đề tài này là nhằm góp phần triển khai chương trình thực hiện Nghị quyết Trung ương 9 (khóa XI) của Tỉnh ủy Bắc Ninh về “Xây dựng và phát triển văn hóa con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước” trong thời kỳ đổi mới, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, xây dựng tỉnh Bắc Ninh giàu mạnh, văn minh. Chương II: Trình bày những đánh giá về bản sắc văn hóa con người Bắc Ninh - Kinh Bắc qua một số công trình khảo cứu về lịch sử, địa chí và văn hóa của các học giả nổi tiếng từ Nguyễn Trãi, Lê Quý Đôn, Phan Huy Chú, các học giả của Quốc sử quán triều Nguyễn, đến Đỗ Trọng Vỹ và gần đây là Giáo sư Trần Quốc Vượng. Chương III và Chương IV là nội dung chủ yếu của công trình. Ở hai chương này, các tác giả đã phân tích những điều kiện địa lý, đặc điểm lịch sử, kinh tế và văn hóa của quê hương Bắc Ninh - Kinh Bắc, làm nên bản sắc văn hóa của con người Bắc Ninh - Kinh Bắc với 5 đặc trưng tiêu biểu: Lòng yêu quê hương đất nước sâu sắc và tinh thần quả cảm, thượng võ trong cuộc đấu tranh xây dựng, bảo vệ đất nước, chống thiên tai, địch họa, chống mọi thế lực xâm lược. Cần cù, sáng tạo trong lao động sản xuất, thành thạo nhiều nghề thủ công và năng động hoạt bát trong giao thương buôn bán. Thông minh, hiếu học và giàu truyền thống khoa bảng. Mối gắn kết cộng đồng vừa bền chặt, vừa rộng mở và ý thức trách nhiệm xã hội cao. Giàu năng lực họat động và sáng tạo các giá trị văn hóa nghệ thuật mang giá trị dân tộc và nhân loại.

Bìa sách “tìm hiểu bản sắc văn hóa con người Bắc Ninh.

Những đặc trưng tiêu biểu trong bản sắc văn hóa con người Bắc Ninh - Kinh Bắc được hội tụ ở những danh nhân lịch sử văn hóa tiêu biểu của quê hương Bắc Ninh được các tác giả tuyển chọn và giới thiệu với 67 danh nhân điển hình qua các giai đoạn lịch sử cho đến thời hiện đại.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Tỉnh ủy Bắc Ninh qua các thời kỳ, đặc biệt trong 20 năm sau ngày tỉnh Bắc Ninh được tái lập, những mặt hạn chế, không phù hợp bản sắc văn hóa con người Bắc Ninh đã được khắc phục, các giá trị tinh hoa và cốt lõi được phát huy và phát triển lên tầm cao mới, đóng góp to lớn vào sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, là nguồn nội lực to lớn trong sự nghiệp xây dựng tỉnh Bắc Ninh giàu mạnh, văn minh.

Trong lời giới thiệu cuốn sách, Tiến sĩ Nguyễn Nhân Chiến, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh, đã ghi nhận “Tôi nhiệt liệt hoan nghênh và đánh giá cao sự cố gắng của các tác giả công trình “Tìm hiểu bản sắc văn hóa con người Bắc Ninh - Kinh Bắc”. Đây là đề tài khoa học lớn có giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc trong sự nghiệp xây dựng văn hóa và con người Bắc Ninh hiện nay… Đặc biệt trong công trình này, các tác giả đã phản ánh khá sinh động thành tựu bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa con người Bắc Ninh - Kinh Bắc trong thời đại mới - Hồ Chí Minh. Con người Bắc Ninh - Kinh Bắc vừa hội tụ những giá trị tinh hoa của dân tộc, con người Việt Nam, vừa mang đậm bản sắc quê hương Bắc Ninh - Kinh Bắc giàu truyền thống văn hiến và cách mạng…

Đây là việc làm thiết thực góp phần triển khai chương trình thực hiện Nghị quyết số 33/NQ - TW của Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 9 (khóa XI) của Tỉnh ủy Bắc Ninh “về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”, nhằm huy động nguồn lực con người và truyền thống văn hóa, xây dựng tỉnh Bắc Ninh trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào những năm 20 của thế kỷ XXI”.