Dạy nghề cho nông dân, tháo gỡ nút thắt trong vấn đề an sinh xã hội

Những năm qua, Bắc Ninh luôn giành thắng lợi trên lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, ghi những mốc son mới về năng suất và sản lượng lương thực hàng năm. Kết quả đó có sự đóng góp không nhỏ của các cấp Hội Nông dân (HND) thông qua việc ứng dụng, chuyển giao những tiến bộ kỹ thuật mới vào sản xuất, phát triển ngành nghề dịch vụ ở nông thôn thông qua các chương trình tập huấn, hướng dẫn, phổ biến kỹ thuật… (gọi chung là hoạt động dạy nghề) cho nông dân.

Trong quá trình CNH-HĐH, nhiều diện tích đất canh tác được chuyển đổi nên điều tất yếu phải chuyển nghề mới cho nông dân. Ý thức được điều này, nên mấy năm gần đây, HND tỉnh luôn quan tâm chú trọng đến công tác dạy nghề cho nông dân. Riêng năm 2009,  HND đã phối hợp với ngành nông nghiệp và các công ty phân bón... mở gần 970 lớp tập huấn chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật (KHKT) trong sản xuất nông nghiệp cho gần 117.100 lượt hội viên nông dân. Tổ chức hơn 120 cuộc hội thảo đầu bờ thu hút gần 6.700 lượt người tham gia. Qua đó, tạo điều kiện thuận lợi để mỗi hộ dân có được những kiến thức, kinh nghiệm cần thiết ứng dụng vào sản xuất trồng trọt và chăn nuôi, phát triển kinh tế gia đình, góp phần tăng năng suất, tăng giá trị nông sản hàng hóa. Cùng với chương trình chuyển giao tiến bộ KHKT, mở các lớp tập huấn… HND tỉnh còn phối hợp với Sở Lao động Thương binh và Xã hội, Trung tâm dạy nghề Trung ương HND Việt Nam mở 8 lớp dạy nghề sản xuất rau an toàn, đan mây tre, may công nghiệp, thêu,...  cho gần 250 nông dân. HND các huyện, thị, thành phố trong tỉnh phối hợp với các trung tâm dạy nghề mở gần 150 lớp học nghề ngắn hạn cho gần 4.500 nông dân. Các huyện có phong trào làm khá là Gia Bình, Thuận Thành, Tiên Du... Bà Nguyễn Hồng Thúy, Chủ tịch HND tỉnh cho biết: “Cùng với việc tăng cường năng lực dạy nghề, nâng cao số lượng nông dân được tiếp cận với những ngành nghề mới, Hội còn luôn quan tâm đến việc giúp nông dân có việc làm bền vững”. Về mảng nghề tiểu thủ công nghiệp, Hội chú trọng dạy các nghề như: May công nghiệp, đan mây tre xuất khẩu và thêu… đồng thời chủ động phối hợp với các công ty, hợp tác xã sản xuất, kinh doanh các mặt hàng trên tại địa phương và ở những địa phương lân cận để tạo điều kiện giúp học viên thực hành và có việc làm sau khi kết thúc khóa học. Mảng nghề nông nghiệp, Hội xác định trồng trọt và chăn nuôi thú y là nghề được đào tạo chính. Vì đây là nghề dễ học, phù hợp với nhiều đối tượng như phụ nữ và cả lao động lớn tuổi. Hơn nữa, nông dân có thể tự túc được nguồn thực phẩm gia đình, phát triển kinh tế trang trại, tạo nhiều việc làm bền vững và thu nhập ổn định.

Nhờ nắm bắt kịp thời được cách thức cũng như kinh nghiệm sản xuất, kỹ thuật đối với mỗi loại cây trồng, vật nuôi thông qua các lớp học nghề, tập huấn, chuyển giao KHKT cộng với ý chí quyết tâm làm giàu nên mỗi năm có hàng nghìn nông dân đã tìm kiếm được cho mình những việc làm mới và việc làm thêm phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh gia đình. Điển hình như gia đình anh Nguyễn Văn Hữu, Nguyễn Thị Ngân trồng rau màu ở Nghĩa Đạo (Thuận Thành); Đào Thị Bắc, Nguyễn Thị Mây ở Giang Sơn (Gia Bình),  Nguyễn Thị Lựu ở Lạc Vệ (Tiên Du) và Lê Thị Tảo, Nguyễn Văn Khởi ở Trạm Lộ (Thuận Thành) đan mây tre xuất khẩu... Bên cạnh đó, nhiều nông dân mạnh dạn mở rộng mô hình sản xuất nghề phụ, nghề truyền thống cũng như các mô hình chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi phù hợp với điều kiện sinh thái; đẩy mạnh sản xuất vụ đông xuân, nhận thầu khoán nhiều diện tích đất úng, trũng quy hoạch làm mô hình kinh tế đa canh, trang trại; đưa những giống cây, con cho năng suất chất lượng cao vào nuôi trồng và áp dụng tiến bộ KHKT vào quá trình sản xuất đem lại hiệu quả cao. Tiêu biểu như gia đình bà Nguyễn Thu Thuỷ ở Đình Bảng (thị xã Từ Sơn) với mô hình trồng hoa, cây cảnh; ông Bùi Trọng Trường ở Võ Cường (thành phố Bắc Ninh) chế biến nông sản; bà Phùng Thị Hải thị trấn Thứa (Lương Tài) chăn nuôi đà điểu; ông Nguyễn Văn Dư nuôi lợn, gà; ông Nguyễn Văn Bắc làm VAC, ông Nguyễn Bá Học nuôi thả cá ở Yên Phong… Bằng bàn tay khối óc của mình, những nông dân này đã vươn lên phát triển kinh tế và trở thành những hộ sản xuất kinh doanh giỏi các cấp nhiều năm liền với mức thu nhập ổn định hàng trăm triệu đồng/năm.

Mặc dù trong thời gian qua đã có nhiều cách làm mới, nhiều mô hình hay để đào tạo nghề cho người nông dân và cũng đã có nhiều nông dân được đào tạo nghề, song con số đó vẫn còn ít. Theo báo cáo của Sở Lao động Thương binh và Xã hội đến nay lao động ở khu vực nông thôn qua đào tạo mới chỉ chiếm khoảng 20%. Con số đó đòi hỏi thời gian tới các cấp, các ngành chức năng và bản thân mỗi người lao động trong khu vực rộng lớn này cần quan tâm nhiều hơn nữa đến vấn đề đào tạo và tự đào tạo để nâng cao chất lượng lao động, đáp ứng yêu cầu phát triển của ngành và của địa phương.

Với quan điểm chỉ đạo: “Phải thực sự coi đào tạo nghề là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển nguồn nhân lực và triển khai hiệu quả “Đề án dạy nghề cho 1 triệu nông dân” của Chính phủ, năm 2010, HND tỉnh  đặt mục tiêu mở khoảng 15-20 lớp dạy nghề ngắn hạn cho gần 600 nông dân và phối hợp với các ngành chức năng có liên quan mở hàng trăm lớp  tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật cho hàng chục vạn nông dân. Với quan điểm trên, số lượng nông dân được đào tạo nghề sẽ ngày càng tăng nhanh. Nhưng để đào tạo nghề cho nông dân thực sự đem lại hiệu quả, đòi hỏi cần nắm bắt được đúng nhu cầu của người học. Nông dân rất cần có tay nghề, song họ cũng muốn học được những nghề phù hợp với nhu cầu của họ.

Bài, ảnh: Thanh Ngân