Dinh Độc Lập và ngày tận cùng của chế độ Sài Gòn

Lực lượng thọc sâu của Quân đoàn 2 đưa Tổng thống Dương Văn Minh đến đài phát thanh để tuyên bố đầu hàng. Ảnh: Tư liệu

Đại tá Phạm Ngọc Sơn nguyên là Sư đoàn trưởng Sư đoàn 347, Phó Tham mưu trưởng Quân khu 1, hiện ở phường Kinh Bắc, thành phố Bắc Ninh. Năm 1975, ông là sỹ quan tác chiến của Quân đoàn 2, trực tiếp tham gia giải phóng Huế- Đà Nẵng, tiến công Sài Gòn-Gia Định và chiến dich vu seo Hồ Chí Minh lịch sử.

Chặng đường hành tiến trập trùng hiện về theo lời kể của người cựu binh: Ngày 2-4-1975, Quân đoàn 2 được chỉ thị chuẩn bị mọi mặt sẵn sàng cơ động thần tốc theo Quốc lộ 1 vào tham gia chiến dịch tiến công Sài Gòn- Gia Định. Quân đoàn tổ chức một lực lượng đủ mạnh, đi trước tiến hành bảo đảm đường cho lực lượng quân đoàn và tiếp sau là lực lượng chiến lược, thần tốc tiến công Sài Gòn- Gia Định.

Ngày 4-4-1975, đoàn xuất phát từ Đà Nẵng tiến theo Quốc lộ 1. Vượt suối, băng đường, đoàn quân “thần tốc” tiến qua những địa danh đã vang dội những chiến công. Đó là căn cứ Chu Lai, Núi Thành, Sơn Tịnh, Mộ Đức, Quảng Ngãi, đây miền đất kiên cường Bình Định, rồi Nha Trang, Quy Nhơn, Cam Ranh, tiến công tuyến Phan Rang… 

Cựu chiến binh Phạm Ngọc Sơn tại buổi giao lưu “40 năm bản hùng ca toàn thắng” năm 2015 tại Đài PT-TH tỉnh.

5 giờ sáng ngày 29-4-1975, Sở chỉ huy tiền phương Quân Đoàn 2 di chuyển đến khu vực Nước Trong. Các đơn vị được chỉ thị nhanh chóng tổ chức lực lượng tiến công, hình thức vận động chiếu theo trục đường tiến thẳng vào Sài Gòn, mục tiêu Dinh Độc Lập. Quá trình tiến công nếu gặp địch trên đường hoặc địch ở hai bên trục đường trong phạm vi 500m thì tổ chức một lực lượng đánh, ngoài 500m thì khống chế chúng lại, quân ta tiến qua chúng sẽ tự tan rã. Đại bộ phận nhanh chóng tiến công đánh chiếm mục tiêu Dinh Độc Lập càng sớm càng tốt…

Hơn 8 giờ sáng ngày 30-4, binh đoàn thọc sâu phát triển về Thủ Đức. Phía trước súng vẫn nổ dữ dội, pháo binh của địch từ Sóng Thần, Sài Gòn bắn về Long Bình, máy bay lượn, gầm réo trên bầu trời Sài Gòn. Quan sát trên đường hành tiến, nhiều nơi đã diễn ra sự chống trả quyết liệt của địch, xác lính nguỵ chết còn nằm đó, phương tiện chiến tranh ngổn ngang. Trên cầu Sài Gòn, hai chiếc xe tăng của địch bị tiêu diệt còn nằm chắn đầu cầu bốc khói…

Sở chỉ huy tiền phương Quân đoàn 2 tiến vào Sài Gòn. Xe chúng tôi qua cầu, lúc này dân chúng đi lại ngược xuôi khá đông. Đến ngã tư Hàng Xanh, tôi xuống xe hỏi đường, người dân nhiệt tình giơ tay chỉ hướng và nói “Nhào dô”. Tiến qua cầu Thị Nghè, được dân chúng hướng dẫn, quẹo trái đến cổng Thảo Cầm Viên rồi quẹo phải, chạy được một đoạn đã nhìn thấy Dinh Độc Lập. Thật sung sướng đến trào nước mắt.  Xe tăng và bộ binh của lực lượng thọc sâu đã triển khai xung quanh Dinh. Đồng hồ lúc đó chỉ qua 12 giờ trưa ngày 30-4-1975.

Nhanh chóng xuống xe, các đồng chí Nguyễn Hữu An, Hoàng Đan, Nguyễn Công Trang và Thiếu tướng Nam Long đứng ở giữa Dinh Độc Lập trao đổi gì đó, hầu như mọi người chưa ai biết nội các Sài Gòn ở đâu? Vốn con nhà tác chiến nhạy bén, tôi chạy lên tầng 2 tìm kiếm gặp một người mặc thường phục từ trong phòng đi ra, tôi chặn lại hỏi: “Ông Dương Văn Minh đâu?”, người đó nói: “Mấy ông giải phóng đưa đi đâu tôi không rõ”. Tôi lại hỏi “Thế chính quyền các ông đâu cả”… Người đó đưa tôi vào phòng họp tầng 2 “Dạ họ ngồi cả đây”. Bộ đội Binh đoàn thọc sâu đứng gác các cửa ra vào. Tôi quan sát một lượt nội các Sài Gòn, họ ngồi các hàng ghế xung quanh, một số ngồi dưới sàn phía sau hàng ghế. Tôi chạy xuống báo cáo và được lệnh đưa vệ binh Quân đoàn lên gác thay cho anh em của đơn vị nào về đơn vị đó. Tôi ngồi ghế đầu ngoài cùng trực tiếp canh giữ nội các chính quyền Sài Gòn.

Khoảng gần 13 giờ, Tổng thống Dương Văn Minh được đưa từ Đài Phát thanh về. Đồng chí Hàm, Cục phó Cục Chính trị Quân đoàn và đồng chí Hân, Trưởng phòng bảo vệ đi vào nói: “Ta ghi danh sách nội các chính quyền Sài Gòn”. Đồng chí Hàm phân công tôi và đồng chí Hân ghi theo lời hỏi của đồng chí, chú ý họ tên, chức vụ, quê quán của từng thành viên. Ghi danh sách xong, đồng chí Hoàng Đan đến nói chuyện với nội các Sài Gòn, nói rõ chính sách khoan hồng của chính phủ cách mạng lâm thời Cộng Hoà Miền Nam Việt Nam và trấn an tinh thần họ.

Tối ngày 30-4, Sở chỉ huy Quân đoàn 2 chuyển ra Trường cảnh sát quốc gia Thủ Đức. Một bộ phận trong đó có tôi, do đồng chí Thái Cán, Tham mưu phó Quân đoàn chỉ huy ở lại canh giữ nội các và chuẩn bị bàn giao. Đến 23 giờ cùng ngày, toàn bộ nội các Sài Gòn và Dinh Độc Lập được bàn giao cho đơn vị bạn.