Dư địa phát triển thương mại điện tử ở nông thôn còn lớn

Đưa công nghệ vào cửa hàng tạp hóa

Chị Nguyễn Thị Thùy 30 tuổi (thôn Tháp Dương, xã Trung kênh, huyện Lương Tài) từng tốt nghiệp ngành Việt Nam học, Đại học Sư phạm Hà Nội hiện đang quản lý tiệm tạp hóa chuyên bán đồ gia dụng, sơ sinh tại quê. Hiện tại, Thùy sử dụng phần mềm KiotViet để quản lý việc bán hàng trực tiếp; đồng thời, mở cửa hàng trên các ứng dụng thương mại điện tử như Shopee, Tiktok. Trong thanh toán tiền hàng, Thùy ưu tiên các giao dịch không sử dụng tiền mặt. Vì thế, cửa hàng giảm chi phí nhân công, quản lý, chi phí kho bãi và nhiều khoản chi phí gián tiếp khác khiến hiệu quả việc kinh doanh cao hơn so với các cửa hàng thông thường.

Hướng dẫn chủ cửa hàng tạp hóa sử dụng thanh toán không dùng tiền mặt bằng mã quét QR

Khi quyết định về quê lập nghiệp, Thùy tin rằng nông thôn đang mở ra nhiều cơ hội mới, nơi các cửa hàng nhỏ vẫn có thể kinh doanh hiệu quả với việc quản lý dần hiện đại hơn khi các doanh nghiệp, người dân ở quê đang từng bước chuyển sang sử dụng các nền tảng số, mở ra rất nhiều cơ hội cho những người trẻ biết nắm bắt. Chị Thùy cho biết, ban đầu việc ứng dụng thương mại điện tử vào bán hàng cũng còn gặp không ít khó khăn do một bộ phận người dân quê chưa thực sự quen với việc chuyển đổi số. Song từ khoảng giữa năm 2024 đến nay, khi chính quyền, các đoàn thể tăng cường hướng dẫn người dân trong ứng dụng chuyển đổi số nên tỷ lệ người mua hàng trên cửa hàng của chị Thùy ở các trang thương mại điện tử hay việc thanh toán không dùng tiền mặt ngày càng tăng lên. Từ đầu năm 2025 đến nay, doanh số bán hàng qua các trang TMĐT chiếm tỷ trọng 60% tổng doanh số của cửa hàng.

Thực tế cho thấy ngày càng nhiều siêu thị nhỏ xuất hiện tại các xã, thị trấn khu vực nông thôn. Những cửa hàng này thường được vận hành bởi người trẻ, không xem bán hàng là việc nông nhàn, mà là sự nghiệp nghiêm túc và dẫn dắt xu hướng bán hàng, đang góp phần làm thay đổi bộ mặt nông thôn.

Mở khóa cơ hội

Thương mại điện tử đang tăng trưởng mạnh và trở thành cú hích, cơ hội lớn cho nhiều ngành hàng, đặc biệt tại nông thôn, nơi sinh sống của phần lớn dân số Việt Nam. Nhờ sự phổ biến của các nền tảng số, người dân vùng nông thôn giờ có thể mua sắm dễ dàng chỉ với một cú click hoặc mua hàng sau khi xem livestream từ các tiệm tạp hóa gần nhà. TMĐT mang lại tiện lợi không chỉ cho người tiêu dùng mà cả các tiểu thương địa phương do hạ tầng internet đang dần phổ biến, số lượng người sử dụng smartphone tăng nhanh.

Người dân thôn Đại Trạch (xã Đình Tổ, thị xã Thuận Thành) nhận hàng mua từ các trang TMĐT

Đánh giá từ các cơ quan chuyên môn, người tiêu dùng ở nông thôn hiện khá thành thạo việc sử dụng các sản phẩm công nghệ và dịch vụ kỹ thuật số. Đặc biệt là những người dùng trẻ tuổi đang tiếp cận nhanh chóng với thương mại điện tử. Có tới 92% người dân nông thôn đã sử dụng điện thoại thông minh, 74% người tiêu dùng ở nông thôn đã từng xem video và mua sắm trực tuyến. Những kênh mua sắm trực tuyến được người tiêu dùng ở nông thôn sử dụng là Facebook và các sàn thương mại điện tử nổi tiếng như Shopee, Tiktok. Bên cạnh đó, Nhà nước cũng đang quan tâm đầu tư mạnh tay hơn để thúc đẩy thương mại điện tử nông thôn phát triển cho xứng với tiềm năng.

Mặc dù thương mại điện tử đang mang lại nhiều cơ hội mới cho kinh tế số nông nghiệp, nông thôn, nhưng thực tế vẫn còn khoảng cách về hạ tầng vật lý lẫn hạ tầng số giữa nông thôn và thành thị. Cụ thể, khu vực nông thôn chưa có hệ thống hạ tầng gom phát thống nhất, chuyên biệt phục vụ sản xuất nông nghiệp và thương mại điện tử. Ngoài ra, các chuyên gia đưa ra một cảnh báo đáng lưu ý đối với các vấn đề thường gặp trong giao dịch TMĐT bao gồm: chất lượng và số lượng hàng hóa không đảm bảo, dịch vụ vận chuyển không đạt yêu cầu, không đền bù hoặc đổi trả sản phẩm, quảng cáo lừa dối và thông tin sai lệch. Nhóm đối tượng bị tác động chính là trẻ em, người cao tuổi, người dân sống ở vùng nông thôn, vùng cao, vùng xa. Một số trang web thương mại điện tử chứa đựng thông tin sai lệch, dễ tác động tiêu cực tới tâm lý và suy nghĩ của người xem, đặc biệt là giới trẻ…

Dự báo của các chuyên gia, thời gian tới, sự bùng nổ của mạng xã hội, các kênh truyền thông và sàn thương mại điện tử giúp người tiêu dùng ở nông thôn tiếp tục tiếp cận thông tin nhanh hơn; yêu cầu chất lượng sản phẩm cao hơn và thị trường này còn rất rộng lớn để khai thác. Điều này đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp, người bán hàng trên các sàn TMĐT cần tiếp tục nâng cao chất lượng dịch vụ, đầu tư vào chất lượng sản phẩm để cùng người tiêu dùng xây dựng và phát triển môi trường thương mại điện tử khu vực nông thôn lành mạnh, bền vững.