Gánh nặng bệnh tật do thuốc lá mang lại

Thuốc lá là “thủ phạm” gây nhiều bệnh lý nguy hiểm. Gánh nặng bệnh tật cũng như chi phí kinh tế điều trị các bệnh liên quan đến thuốc lá là nỗi ám ảnh với bệnh nhân và gia đình họ.

Thuốc lá là nỗi ám ảnh của nhiều bệnh nhân và gia đình.

Thuốc lá là “thủ phạm” gây nhiều bệnh lý nguy hiểm. Gánh nặng bệnh tật cũng như chi phí kinh tế điều trị các bệnh liên quan đến thuốc lá là nỗi ám ảnh với bệnh nhân và gia đình họ.
Khoa Nội Hô hấp, Bệnh viện Đa khoa tỉnh thường xuyên điều trị cho trên dưới 100 bệnh nhân. Tại đây, lượng bệnh nhân biến động theo mùa, thông thường có sự đột biến vào thời điểm giao mùa đông - xuân khi chuyển thời tiết lạnh - ẩm hoặc nắng nóng cao điểm. Thạc sĩ, bác sĩ Trần Thị Thuận, Phó Trưởng khoa Nội Hô hấp cho biết, 90% bệnh nhân mắc các bệnh hen, phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), ung thư phổi tại khoa có liên quan đến khói thuốc, kể cả hút thuốc lá, thuốc lào trực tiếp và thụ động.
Ghi nhận của các bác sĩ khoa Nội Hô hấp, tỉ lệ bệnh nhân bỏ thuốc lá trong thời gian nằm viện lên đến 98%, còn lại vẫn hút giấu giếm. Khảo sát nhanh ở vài phòng bệnh tại khoa Nội Hô hấp, hầu hết bệnh nhân được hỏi đều xác nhận từng hút thuốc lá nhiều năm. Bệnh nhân Nguyễn Văn Th. ở phường Đại Xuân, Quế Võ, 68 tuổi nhưng hút thuốc lào từ năm 15 tuổi và mới cai thuốc lá cách đây 3 năm, nghĩa là ông Th. hút thuốc lá, thuốc lào trong suốt 50 năm cho đến khi phát hiện mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, phải nhập viện cấp cứu liên tục mới chịu cai thuốc. Bệnh nhân Nguyễn Bá Tr., 68 tuổi ở Long Châu, Yên Phong cũng hút thuốc lào, thuốc lá khoảng 40 năm, cho đến tháng 5-2023 khi phải nhập viện đặt stent mới từ bỏ thuốc lá dù trước đó, mọi người xung quanh rất nhiều lần khuyên ông nên cai thuốc. Cùng buồng bệnh với ông Tr., ông Th. còn có 7 bệnh nhân nữa và tất cả bệnh nhân nam cao tuổi đều từng hút thuốc.
“Trong nhiều tác hại do thuốc lá gây ra cho sức khỏe, phổi là bộ phận chịu ảnh hưởng đầu tiên. Khi hít vào, các thành phần độc hại trong thuốc lá sẽ gây tác động tiêu cực đến đường hô hấp và tổn thương các mô trong phổi, dễ dẫn đến suy hô hấp mạn tính. Bên cạnh đó, hút thuốc lâu ngày khiến các chất độc hại tích tụ trong phổi, làm tắc nghẽn đường thở. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, hút thuốc là nguyên nhân gây COPD và hầu hết bệnh nhân mắc COPD đều có liên quan đến thuốc lá dù chủ động hay thụ động. Với 7.000 hóa chất, trong đó 69 chất gây ung thư có trong thuốc lá, các chất độc chuyển hóa theo các cơ chế khác nhau gây nhiều bệnh, người hút huốc lá có nguy cơ ung thư phổi cao gấp 25 lần so với người không hút” - bác sĩ Thuận đặc biệt nhấn mạnh điều này khi tư vấn cai thuốc cho bệnh nhân và người nhà để cùng phối hợp động viên người nghiện thuốc lá quyết tâm bỏ thuốc.
Các bác sĩ khoa Nội Hô hấp khẳng định các bệnh nhân mắc hen, COPD đã cai được thuốc lá thì tần suất phải nhập viện giảm hẳn, mức độ bệnh khi nhập viện và thời gian nằm viện cũng được cải thiện rõ rệt.
Tại Trung tâm Tim mạch có 4 nhóm bệnh liên quan đến thuốc lá phổ biến, bao gồm: Bệnh mạch vành, bệnh mạch não, bệnh lý về động mạch chủ và động mạch ngoại biên. Hút thuốc lá làm tăng mức độ bệnh, tăng tần suất tái phát, giảm tuổi thọ, tăng các biến cố tim mạch phải vào viện, tăng thời gian nằm viện - đồng nghĩa với tăng chi phí gánh nặng cho gia đình, xã hội.
“Cấm thuốc lá trong bệnh viện không chỉ xây dựng môi trường xanh, sạch, không khói thuốc mà còn góp phần loại bỏ nguy cơ gây cháy nổ, vì trong buồng bệnh có rất nhiều đầu oxy - là nguy cơ cháy nổ khi có mồi lửa. Chưa kể, việc có người hút thuốc dễ dàng làm lây nhiễm thói quen xấu. Do đó, không chỉ cấm, việc giám sát người bệnh tuân thủ quy định không hút thuốc lá tại Trung tâm cũng rất chặt chẽ” - bác sĩ Nguyễn Thanh Phương, Giám đốc Trung tâm tim mạch-Bệnh viện Đa khoa tỉnh khẳng định.
Với sự nguy hại của thuốc lá lên sức khỏe người bệnh, tư vấn cai thuốc là việc làm đầu tiên và được thực hiện đến 100% bệnh nhân tại khoa Nội Hô hấp và Trung tâm Tim mạch. Theo các bác sĩ, trong thời gian nằm viện, hầu hết bệnh nhân tuân thủ tốt lời khuyên cai thuốc, tuy vậy một số ít bệnh nhân còn hút thuốc một cách giấu giếm. Đánh giá của bác sĩ, khó khăn lớn nhất trong quá trình cai nghiện thuốc lá của bệnh nhân là chưa đủ quyết tâm. Trong khi đó, thông tin về các thuốc hỗ trợ cai thuốc lá được cấp phép chưa phổ biến rộng rãi. Tại các khoa, chưa có bộ phận chuyên tư vấn về cai thuốc lá, mà tất cả các bác sĩ tham gia điều trị đều phải tư vấn do liên quan đến nhiệm vụ khai thác tiền sử bệnh; một số người kiên quyết không bỏ thuốc vì dễ tăng cân…
Theo ước tính sơ bộ của Hội Kinh tế Y tế Việt Nam năm 2022, tổng chi phí liên quan đến khám chữa bệnh, ốm đau và tử vong sớm do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá là 108.000 tỷ đồng/năm. Những con số báo động này là lời cảnh báo thuyết phục về việc hãy tránh xa khói thuốc lá và bỏ thuốc lá ngay hôm nay nếu bạn đang hút thuốc.