Giải pháp nào cho việc dồn điền đổi thửa ở Châu Khê ?

Nhằm phát huy cao nhất hiệu quả kinh tế trong sản xuất nông nghiệp nhiều nơi trong tỉnh đã thực hiện dồn điền đổi thửa (DĐĐT), nhưng kết quả thu được ở phường Châu Khê, thị xã Từ Sơn vẫn chỉ là con số 0 tròn trĩnh.

Dẫn tôi đi thăm cánh đồng lúa sắp đến ngày thu hoạch, nhìn những thửa ruộng nham nhở như chiếc áo vá bằng các mảnh vải nhiều màu sắc, chỗ đã ngả màu vàng, chỗ thì vẫn còn là những màu xanh đậm, nhạt khác nhau, chủ nhiệm HTX Dịch vụ nông nghiệp Trịnh Tháp Nguyễn Văn Bang phân bua: Đó chính là hệ quả của việc ruộng đất manh mún. Mỗi mùa cấy, người dân phải “chạy sô” tới 5-6 xứ đồng với hàng chục thửa ruộng lớn nhỏ. Từ đầu đến cuối vụ, lúa cấy cách nhau hàng chục ngày, bởi thế mới có chỗ chín, chỗ vẫn còn xanh như vậy. Tôi hỏi: Nhà nước đã có chủ trương DĐĐT từ lâu, sao địa phương không triển khai thực hiện để quy tụ ruộng đất cho bà con phát triển sản xuất? Ông Bang cho biết: “Địa phương cũng đã triển khai, cũng có tuyên truyền vận động nhưng người cần đổi thì không đổi được. Người không có điều kiện phát triển sản xuất lại không muốn đổi. Họ ngại phức tạp và ảnh hưởng đến giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã được cấp ổn định lâu dài. Vì đồng đất ở Châu Khê có chỗ tốt, xấu, cao, thấp, xa, gần khác nhau, nên vào năm 1992, khi tiến hành chia lại ruộng, UBND xã đã thực hiện chế độ công bằng, nên cứ chia đều cho dân mỗi người một tí. Thành thử, có gia đình được nhận 5 sào, nhưng có tới hàng chục thửa nằm ở các xứ đồng. Thửa lớn nhất cũng chỉ khoảng 1 sào, thửa nhỏ có khi chỉ 4-5 chục m2…”.

Mấy năm gần đây, nghề sản xuất sắt thép và thương mại, dịch vụ ở Châu Khê phát triển rất mạnh. Nhiều gia đình đã không còn mặn mà với đồng đất nữa. Có người cả năm không ra đến ruộng, tất cả công việc đồng áng đều thuê hết. Họ biết làm ruộng có khi lỗ vốn nhưng vẫn cứ làm, cốt là để giữ ruộng, chờ quy hoạch để hưởng tiền đền bù chứ nhất định không chịu đổi. Một số ít bà con chuyên tâm đến sản xuất nông nghiệp, rất muốn DĐĐT để phát huy năng lực và hiệu quả kinh tế thì không được mấy người ủng hộ. Ông Nguyễn Văn Khôi, xã viên HTX Dịch vụ nông nghiệp Trịnh Tháp bức xúc: “Nhà tôi chỉ có 4 sào nhưng phải “xé” ra làm 11 thửa. Tôi chấp nhận hy sinh những thửa ruộng tốt của mình để đổi lấy chỗ ruộng xấu, ruộng xa, thậm chí diện tích nhỏ hơn để được dồn về một thửa cho tiện canh tác nhưng cũng không ai muốn đổi. Mà để đổi được 11 thửa ruộng của mình, có nghĩa là phải đi nói khó với 11 gia đình khác…”. Ông kể: Có gia đình đã mất công đi lại, thuyết phục được 7-8 hộ đổi ruộng cho mình, nhưng lại vấp phải 2 hộ có ruộng nằm ở giữa cương quyết không chịu đổi, thế là đành phải bỏ cuộc. Ngược lại, bà Lương Thị Tý và chị Dương Thị Nga ở thôn Trịnh Nguyễn đều có tới gần 10 thửa, có ruộng xa đến gần 1km nhưng vẫn cứ thờ ơ với chuyện DĐĐT: “Vì không có điều kiện phát triển sản xuất với quy mô lớn, nên chúng tôi chẳng cần phải đổi ruộng cho ai…”.

Ông Dương Quang Sắc, Phó Chủ tịch phường Châu Khê thổ lộ: Tính đến thời điểm này, ngoài những vùng đã được quy hoạch phục vụ công nghiệp và đô thị hoá, chúng tôi vẫn còn khoảng 240 ha canh tác cần được DĐĐT. Đây thực sự là công việc hết sức khó khăn đối với địa phương. Đảng uỷ, chính quyền địa phương đã thành lập Ban chỉ đạo, đề ra nhiều Nghị quyết giao cho các HTX dịch vụ nông nghiệp, chính quyền thôn, các đoàn thể tổ chức họp, phổ biến và triển khai đến từng hộ dân. Với phương châm: Các gia đình tự nguyện thoả thuận đổi ruộng cho nhau. Thế nhưng sau nhiều năm triển khai, đến nay việc DĐĐT ở địa phương vẫn còn dẫm chân tại chỗ. Vì ngoài việc tích cực vận động, tuyên truyền, địa phương không thể ép dân khi họ không muốn trao đổi ruộng đất cho nhau. Để thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh phấn đấu đến hết năm 2011 sẽ hoàn thành kế hoạch DĐĐT, địa phương rất cần sự quan tâm hơn nữa của các cấp, các ngành có liên quan. Trong đó, việc đề ra những biện pháp khả thi được coi là yêu cầu cấp thiết.

Bên cạnh nhiều địa phương trong tỉnh đã thu được những kết quả tích cực, tạo ra nhiều vùng canh tác tập trung theo hướng sản xuất hàng hoá đạt giá trị kinh tế cao, thì ở một số nơi đã bộc lộ sự lúng túng trước những khó khăn nảy sinh trong quá trình thực hiện. Để công tác DĐĐT đạt đúng tiến độ đã đề ra, Đảng uỷ, chính quyền địa phương cần sớm tìm ra một hướng đi thích hợp. Đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền vận động, nâng cao nhận thức và tinh thần, ý thức trách nhiệm của nhân dân. Làm cho họ hiểu rõ mục đích, hiệu quả tích cực và lợi ích khi DĐĐT đối với mỗi gia đình, cộng đồng và xã hội. Lấy cán bộ đảng viên làm đầu tầu gương mẫu, tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của quần chúng tích cực để làm hạt nhân thúc đẩy phong trào. Tăng cường sự chỉ đạo, phối hợp chặt chẽ giữa các ngành, các cấp có liên quan và phải có những chính sách hỗ trợ kịp thời, phù hợp với từng hoàn cảnh thực tiễn ở mỗi địa phương… Chỉ có như vậy, công tác DĐĐT mới đạt kết quả như mong muốn, đưa nền kinh tế nông nghiệp có bước phát triển đúng hướng và bền vững.

    Bài, ảnh: Hoàng Ngọc Bính