Gìn giữ cho muôn đời sau

Từ 4.500 hiện vật, tài liệu khi mới  tách tỉnh, đến nay Bảo tàng tỉnh có thể tự hào bởi  “tài sản” khá lớn: Hơn 15.000 hiện vật, tài liệu (bao gồm cả phim ảnh). Khi các hạng mục công trình trụ sở Bảo tàng tỉnh hoàn thiện và đáp ứng đầy đủ các chức năng chuyên môn thì đây sẽ là nguồn tư liệu quý về dấu tích lịch sử hàng nghìn năm, hàng trăm năm trên quê hương Bắc Ninh. Đó cũng chính là một cách gìn giữ cho muôn đời sau những giá trị truyền thống tốt đẹp của cha ông.

Ông Lê Viết Nga, Giám đốc Bảo tàng tỉnh cho biết: “Hiện Bảo tàng tỉnh có 13 cán bộ, nhân viên thuộc 4 phòng, ban: Hành chính, Nghiên cứu - Sưu tầm, Kiểm kê - Bảo quản, Trưng bày - Thuyết minh. Do hệ thống cơ sở vật chất phục vụ hoạt động chuyên môn chưa hoàn thiện nên hiện tại, công tác sưu tầm hiện vật, tài liệu vẫn có tầm quan trọng hàng đầu và mang tính chiến lược”.

Xác định công tác sưu tầm là hoạt động chuyên môn quan trọng nhất, cái gốc để có đủ một cách cơ bản hiện vật, tài liệu để trưng bày nên ngay từ khi mới tách tỉnh, Bảo tàng Bắc Ninh đã có sự đầu tư thích đáng với hoạt động này. Đối với những cán bộ nghiệp vụ, kết quả sưu tầm hiện vật chính là một trong những tiêu chí để đánh giá năng lực chuyên môn. Dễ hiểu vì sao có người sưu tầm được hơn 300 hiện vật trong một năm. Anh Nguyễn Hữu Mạo, cán bộ sưu tầm cho biết: “Tất cả mấy anh em làm công tác sưu tầm hầu như chỉ có mặt đủ ở cơ quan ngày đầu tuần, những ngày khác lại gắn bó với đường và cơ sở, nói chung là vất vả. Có khi đi cả tuần mà không sưu tầm được gì song cũng có ngày lại được rất nhiều. Tôi vừa đi Thuận Thành về và được cung cấp khá nhiều hiện vật, tư liệu quý từ một lão thành cách mạng”.

Từ không có hiện vật thể khối ngoài trời (1997) đến nay, hệ thống hiện vật thể khối ngoài trời của Bảo tàng tỉnh tương đối phong phú. Hàng chục tượng linh thú bằng đá... đa phần được phục chế theo mẫu linh thú các di tích Quốc gia xếp hạng; hơn 30 bia đá gốc ở các thể loại: tứ diện, 2 mặt... và thường là bia có kích thước lớn, hầu hết có nội dung giới thiệu truyền thống khoa bảng hay lịch sử nghệ thuật, di sản văn hoá của tỉnh.

Công tác sưu tầm hiện vật đi đôi với nghiên cứu. Bản thân người cán bộ sưu tầm cũng phải nghiên cứu sơ bộ để xác định giá trị của hiện vật, tài liệu. Thông thường, một hiện vật sưu tầm được khi nhập kho, phải đầy đủ thông tin liên quan: xuất xứ, lịch sử niên đại, màu sắc, hình dáng, kích thước, giá trị... Hiện Bảo tàng tỉnh lưu trữ hiện vật, tài liệu (bao gồm cả phim, ảnh) ở 5 phòng xếp theo các nhóm chất liệu: tre - gỗ, gốm, kim loại. Những hiện vật chưa xử lý hoặc hiện vật có khối lượng lớn chưa trưng bày được xếp ở phòng tạm thời. Tại các phòng bảo quản, nhằm chuẩn bị cho việc trưng bày một cách khoa học, hệ thống hiện vật, tài liệu được xếp đặt theo chuyên đề, tiêu biểu và độc đáo của địa phương: Truyền thống khoa bảng, Dân ca Quan họ, Làng nghề cổ truyền, Quê hương nhà Lý và chiến tuyến Như Nguyệt, Các lãnh tụ tiền bối (Nguyễn Văn Cừ, Ngô Gia Tự, Hoàng Quốc Việt), Bác Hồ với Đảng bộ và nhân dân Bắc Ninh. Việc bảo quản các hiện vật này cũng đòi hỏi sự cẩn thận, tỉ mẩn và những kỹ năng nhà nghề, trước ảnh hưởng của điều kiện thời tiết cần sự kết hợp giữa các biện pháp hiện đại: xử lý bằng hóa chất, chống mối mọt... và các phương pháp truyền thống. Những nỗ lực của lãnh đạo, cán bộ nhân viên Bảo tàng tỉnh đã, đang và sẽ góp phần gìn giữ cho đời sau những giá trị về lịch sử tồn tại phát triển của cha ông.

Bài, ảnh: Thuỳ Vy