Giữ gìn tình nghĩa xóm làng

Một năm mới sắp đến. Về những làng quê trong lúc này thấy tràn ngập một không khí đoàn kết, đầm ấm, chan chứa tình người. Đây là nét văn hóa tình làng nghĩa xóm của nhân dân ta được xây đắp cả một chiều dài lịch sử. Dù có biến cố, thăn trầm, nhưng cha ông ta đời nối đời đều giữ gìn và phát huy nét văn hóa độc đáo này. Truyền thống ấy vẫn được thế hệ sau nối tiếp. Và những người có công lớn trong việc giữ gìn nét văn hóa quê hương ấy ngày nay là tổ hòa giải ở các khu dân cư.

Khu dân cư là nơi thực hiện cụ thể đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước. Từ trước đến nay cách giải quyết những mâu thuẫn ở trong làng xóm là làm thế nào để các bên chấp thuận được để không bị sứt mẻ tình cảm giữa con người với con người trong cộng đồng. Để đạt được mục đích này các khu dân cư đã dùng phương pháp hòa giải. Nắm được đặc điểm đó, Mặt trận Tổ quốc các cấp đã phối hợp với ngành Tư pháp thành lập các tổ hòa giải ở các khu dân cư hoạt động theo Pháp lệnh về tổ chức và hoạt động hòa giải ở cơ sở năm 1998. Mười năm qua, đã có biết bao nhiêu vụ việc hòa giải thành, tình nghĩa mẹ chồng nàng dâu, tình nghĩa anh em, tình nghĩa vợ chồng, tình nghĩa xóm giềng v.v… được hàn gắn, hòa hợp, tạo nên không khí vui vẻ, bình yên trong làng xóm. Có những vụ việc tưởng rất phức tạp, nhưng nhờ sự nhiệt tình và có tài vận động quần chúng của những người làm công tác hòa giải nên đã hòa giải thành.

Ông Đàm Như ý, Phó bí thư Đảng ủy thường trực xã Phù Khê (Từ Sơn) kể: ở đây có một người đến chơi người bạn hàng xóm. Không may, ông bị cảm và mất tại đấy. Ông được chôn cất chu đáo. Một thời gian sau lại xảy ra một việc. Không biết là nghe ai nói gì hoặc xem bói ở đâu mà gia đình người mất đến đề nghị gia đình người hàng xóm là cho cúng tại đây để rước vong người quá cố về nhà. Khi trao đổi vấn đề này thì gia đình người hàng xóm không đồng ý cho đó là mê tín dị đoan. Thế là nảy sinh mâu thuẫn. Trước chỉ có hai gia đình sau kéo theo một số người. Tổ hòa giải phải họp bàn để tìm cách hòa giải vụ việc nếu để chậm sợ dẫn đến vi phạm pháp luật. Bàn bạc mãi rồi Tổ cũng tìm ra giải pháp. Đây là vấn đề tâm linh nên phải nhờ nhà sư trụ trì chùa giúp đỡ. Nhà sư là người có uy tín về tâm linh trong nhân dân, đã góp phần cùng tổ hòa giải hòa giải một số vụ trong lĩnh vực này. Nghe xong câu chuyện, nhà sư nhận lời. Nhà sư đã đến gia đình bị nạn giải thích. Gia đình có người mất đã nghe ra và chấm dứt việc làm trên. Mọi người lại đoàn kết vui vẻ, hai nhà, hai họ lại hòa thuận như xưa.

Một câu chuyện khác là:

- Hai vợ chồng anh ta rất nghèo. Bước vào thời kỳ đổi mới, chị vợ bàn với chồng là việc đồng áng người chồng lo, còn chị thì theo một số chị em buôn bán. Người chồng nghe theo. Chị vợ buôn bán gặp nhiều may mắn. Mỗi ngày chị càng tiếp xúc với đông đảo bạn hàng. Chị cũng phải thay đổi cách ăn mặc để giao tiếp với họ cho hợp “mốt”. Có tiền nên sinh hoạt hàng ngày khá hơn. Thân thể cô vợ trắng trẻo, mập đẹp hơn trước. Thấy vợ thay đổi như vậy nên người chồng nghi vợ ngoại tình. Mâu thuẫn bắt đầu từ đấy. Ngọn lửa ghen ngày một âm ỉ và đến lúc cháy to. Vợ chồng làm đơn xin ly dị. Tìm hiểu biết được nguyên nhân gây nên sự đổ vỡ này, tổ hòa giải đã đến hai bên bố mẹ và đề nghị cộng tác khuyên giải đôi vợ chồng trẻ. Khi biết là hiểu lầm nhau họ đã xin lỗi nhau và lại về đoàn tụ với nhau.

Lại một huyện ở một vùng làng nghề, lãnh đạo thôn cho một người dân thuê đất ở khu công nghiệp để làm mặt bằng sản xuất. Người này lại nhượng cho người anh. Làm được một số năm, người anh thuê mặt bằng sản xuất rộng hơn ở khu công nghiệp làng nghề của xã để đưa công nghệ cao vào sản xuất. Lúc đầu thuê thì giá rẻ nhưng khi người anh nhượng lại thì giá lại cao gấp nhiều lần. Lúc người em nhượng lại cho người anh không làm giấy sang tên. Vì vậy, người em đã làm đơn kiện người anh lấy đất của mình nhượng cho người khác. Thế là anh em mâu thuẫn. Tổ hòa giải vào cuộc. Sau khi phân tích có lý, có tình, người anh đã nhất trí với phương pháp của tổ nêu ra là người anh nên dành một số tiền nhượng đất cho người em để giữ được tình nghĩa anh em. Và thế là việc hòa giải đã thành. Anh em trong nhà lại đoàn kết vui vẻ.

Cứ như thế có biết bao nhiêu vụ việc diễn ra ở các làng quê. Từ đó có biết bao nhiêu cuộc hòa giải với những cách làm hết sức sinh động ở các khu dân cư và đã đem lại kết quả tốt đẹp. Qua thực tế thấy rằng, nơi nào làm tốt công tác hòa giải thì ở nơi đó cuộc sống được yên bình và luôn tươi đẹp, ít có đơn thư khiếu kiện vượt cấp. Có người nói, xuân là biểu hiện của sự tươi đẹp nên nơi làm tốt công tác hòa giải luôn đầy ắp mùa xuân. Trong những năm qua, Mặt trận Tổ quốc các cấp đã hướng dẫn Ban Công tác Mặt trận đẩy mạnh hoạt động các tổ hòa giải ở khu dân cư. Hiện nay, toàn tỉnh có 970 tổ hòa giải. Chỉ tính năm 2007, có 1.530 vụ việc phát sinh và đã hòa giải thành 1.234 vụ việc. Kết quả của công tác hòa giải thực sự đã góp phần rất quan trọng trong việc giữ gìn nét văn hóa tình nghĩa xóm làng để Tết nào mọi người cũng được vui vẻ, đầm ấm, bình yên và hạnh phúc.

Nguyễn Khang