Giúp trẻ tự kỷ sớm hòa nhập cộng đồng

Những năm gần đây, nhu cầu can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ tại Bắc Ninh ngày càng tăng. Nhằm tạo “điểm tựa” cho các bậc phụ huynh có con em mắc chứng tự kỷ, nhiều trung tâm, cơ sở giáo dục đặc biệt được thành lập, thắp lên hy vọng cho trẻ tự kỷ có cơ hội hòa nhập, phát triển bình thường.

Từ nước mắt đến nụ cười
Với chị Chu Thị Kiên (phường Thị Cầu, thành phố Bắc Ninh), những ngày tháng cùng con đấu tranh, vượt qua chứng tự kỷ là khoảng thời gian đầy áp lực và cũng không ít lần phải rơi nước mắt. Con trai chị sinh ra bình thường như bao đứa trẻ khác nhưng đến hơn 2 tuổi vẫn chưa biết nói và thường xuyên có những hành động khác biệt với trẻ em đồng trang lứa. Đến kiểm tra tại Bệnh viện Nhi Trung ương, các bác sĩ kết luận con trai chị mắc chứng bệnh tự kỷ và khuyên gia đình nên có biện pháp can thiệp sớm.

Tiết can thiệp đặc biệt một cô - một trò tại Lớp Can thiệp sớm ước mơ (thành phố Bắc Ninh).

Vượt qua cú sốc ban đầu, chị bắt đầu lên mạng tìm kiếm thông tin về chứng tự kỷ và tìm đến các Trung tâm giáo dục đặc biệt tại thành phố Bắc Ninh. Lớp Can thiệp sớm ước mơ (phường Suối Hoa, thành phố Bắc Ninh) trở thành “cứu cánh”, thắp lên hy vọng cho hai mẹ con. Nhờ được can thiệp đúng phương pháp, sau nhiều tháng kiên trì, con trai chị có những tiến bộ trông thấy, cháu bắt đầu có khả năng ngôn ngữ, nhận biết đồ vật và chịu tương tác với mọi người. Chị Kiên tâm sự: “Sự tiến bộ từng ngày của con là động lực để hai mẹ con tiếp tục nỗ lực, cố gắng trên chặng đường gian nan này ”.
Cùng chung nỗi niềm là chị Trịnh Thị Quế (xã Đại Xuân, huyện Quế Võ). Nhà xa hơn chục cây số nhưng ngày nào cũng vậy, bất kể nắng hay mưa, chị đều đưa cậu con trai gần 3 tuổi đến Lớp Can thiệp sớm ước mơ. Chặng đường tuy dài nhưng mang theo rất nhiều hy vọng bởi chị thấy được hiệu quả rõ rệt từ những tiết học can thiệp đặc biệt. “Thời gian đầu biết con mắc chứng tự kỷ tôi không biết phải làm sao để giúp con phát triển bình thường. Nhiều lúc gọi to, thậm thí mắng mà con không phản ứng, tôi bật khóc nức nở. Chỉ khi đến đây, được các cô giáo có trình độ chuyên môn giải thích, hướng dẫn cách chơi và dạy con, đồng thời mỗi ngày dành một giờ đồng hồ can thiệp riêng, dần dần cháu bắt đầu tiến bộ. Giờ tôi không còn buồn phiền nhiều nữa, nước mắt vẫn rơi nhưng đó là giọt nước mắt hạnh phúc khi thấy con ngoan hơn, biết gọi tiếng mẹ và nhận thức được nhiều điều xung quanh”-chị Quế trải lòng.
Cần sự quan tâm hơn của toàn xã hội
Lớp Can thiệp sớm ước mơ được thành lập cách đây gần 3 năm nhưng nhanh chóng trở thành địa chỉ “nóng” của các phụ huynh có con tự kỷ ở thành phố Bắc Ninh. Cô giáo Nguyễn Thị Nhung, người sáng lập ra lớp học chia sẻ: “So với các trẻ khuyết tật khác thì việc chăm sóc và giáo dục trẻ tự kỷ càng khó khăn hơn nhiều. Mỗi trẻ lại có một biểu hiện riêng nên cần những cách can thiệp khác nhau từ những người có chuyên môn kinh nghiệm. Tại đây, mỗi ngày, các con được can thiệp riêng một cô - một trò trong khoảng 1 tiếng, sau đó tham gia các trò chơi vận động, học nói, học chữ để hoàn thiện các kỹ năng khiếm khuyết. Ngoài ra, mỗi tháng chúng tôi đều mời các chuyên gia từ Hà Nội về thực hiện khám sàng lọc và trao đổi với phụ huynh về các kỹ năng chăm sóc trẻ tự kỷ tại gia đình.”

Giờ học vận động của cô, trò Trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập Từ Sơn.

Mặc dù nhu cầu rất lớn nhưng cơ sở này chỉ đủ khả năng tiếp nhận khoảng 20 trẻ do diện tích chật hẹp và thiếu giáo viên có trình độ về các chuyên ngành liên quan. Theo chị Nhung, đây cũng là khó khăn chung của hầu hết các cơ sở giáo dục đặc biệt trong tỉnh. Đối với Trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập Từ Sơn, một trong những cơ sở uy tín lâu năm cũng không ngoại lệ. Được sự quan tâm, tạo điều kiện của địa phương và các cấp ngành, bên cạnh cơ sở chính tại phường Đình Bảng, Trung tâm mở thêm Chi nhánh tại thành phố Bắc Ninh, huyện Thuận Thành và Quế Võ song tuyển giáo viên vẫn luôn là bài toán nan giải.
Cô giáo Nguyễn Thị Hà, đại diện Trung tâm cho hay: “Chăm sóc, giáo dục trẻ tự kỷ là vấn đề phức tạp đòi hỏi thầy cô phải có chuyên môn, sự kiên nhẫn và có tấm lòng yêu nghề, mến trẻ. Tuy nhiên hiện số giáo viên được đào tạo chuyên ngành về giáo dục đặc biệt, Tâm lý học, Công tác xã hội... còn rất thiếu, hoặc không đủ kiên trì để theo đuổi công việc. Trong khi đó, để làm tốt công việc này cần không ngừng học hỏi, cập nhật những kiến thức, phương pháp mới”.
 Một khó khăn khác đến từ việc thiếu cơ sở vật chất và các trang thiết bị học tập cần thiết. Với các cơ sở tư nhân thì toàn bộ kinh phí duy trì hoạt động, đầu tư mua sắm hầu hết đều đến từ nguồn thu học phí. Tuy nhiên, trên thực tế những gia đình có con em tự kỷ phần nhiều đều gặp khó khăn cả về vật chất lẫn tinh thần. Nhiều phụ huynh là công nhân, nông dân, lao động tự do chia sẻ chi phí để đưa con đến các cơ sở, trung tâm can thiệp tư nhân là khá cao so với thu nhập. Không ít gia đình ở nông thôn dù rất muốn nhưng không đủ điều kiện cho con theo học. Nguyện vọng lớn nhất của cô giáo tại trung tâm và các phụ huynh là các cấp, ngành, toàn xã hội quan tâm, có chính sách trợ giúp phù hợp với trẻ tự kỷ để thêm vững tin trên chặng đường vượt qua chứng bệnh đặc biệt này, giúp các em sớm hòa nhập với cộng đồng.