HĐBA LHQ họp bàn chủ đề biến đổi khí hậu và các nguy cơ an ninh

Ngày 22-4, mười nước ủy viên Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ), gồm Pháp, Anh, Bỉ, Đức, CH Dominicana, Estonia, Niger, Saint Vincent và the Grenadines, Tunisia và Việt Nam, đã chủ trì cuộc họp trực tuyến theo thể thức Arria về chủ đề biến đổi khí hậu và các nguy cơ an ninh.

Thể thức họp này cho phép các nước ủy viên HĐBA có thể trao đổi quan điểm với đại diện các nước thành viên LHQ, đại diện vùng, lãnh thổ hoặc các tổ chức quốc tế tới tham dự phiên họp không chính thức này. 

Theo phóng viên TTXVN tại LHQ, tại cuộc họp, Phó Tổng Thư ký LHQ Rosemary Di Carlo nêu rõ đại dịch COVID-19 đã cho thấy tính dễ tổn thương của nhân loại, đặt ra các thách thức an ninh không có biên giới cũng như nhu cầu cấp bách nâng cao nhận thức và ứng phó với các tác động của tình trạng biến đổi khí hậu đối với hòa bình - an ninh quốc tế. Bà khẳng định biến đổi khí hậu và các nguy cơ hiện có đang trở thành mối đe dọa lớn, làm trầm trọng thêm các cuộc xung đột, đặc biệt tại Sudan, Iraq và Libya. 

Phó Tổng Thư ký Di Carlo cũng cho biết Ban Thư ký LHQ đã và đang tăng cường năng lực phân tích, đánh giá các nguy cơ an ninh tiềm tàng do tình trạng biến đổi khí hậu cùng với các nguy cơ khác như kinh tế, xã hội, xung đột giữa các cộng đồng dân cư; thiết lập Cơ chế An ninh khí hậu trong bộ máy của Ban Thư ký LHQ nhằm giảm thiểu các tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu từ nhiều chiều; tăng cường hòa giải các xung đột liên quan đến khí hậu và phối hợp chặt chẽ với cộng đồng dân cư địa phương trong kiến tạo hòa bình.

Giám đốc Tổ chức Khủng hoảng toàn cầu Robert Malley cho rằng biến đổi khí hậu là thách thức sống còn đối với nhân loại. Các nước không được phép đánh giá thấp tác động của thách thức này đối với hòa bình và an ninh khi các số liệu cho thấy biến đổi khí hậu làm tăng 10 - 20% nguy cơ xung đột, gây mất an ninh lương thực, người dân phải vật lộn kiếm kế sinh nhai, bị mất nhà cửa và thế giới cạn kiệt nguồn tài nguyên. Tuy nhiên, ông cũng cho rằng không nên đánh giá một cách đơn giản, một chiều về mối quan hệ giữa biến đổi khí hậu và xung đột vì xung đột chịu tác động cộng hưởng của nhiều yếu tố khác, trong đó có năng lực quản lý và ứng phó của chính quyền. Giám đốc Malley đề nghị HĐBA theo dõi chặt chẽ các tác động của tình trạng biến đổi khí hậu trong ngắn hạn, xác định các khu vực điểm nóng về nguy cơ an ninh do biến đổi khí hậu gây ra. Đại dịch COVID-19 có thể góp phần giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính trong ngắn hạn, nhưng về lâu dài cùng với giá dầu giảm, kinh tế suy thoái, các nguồn lực ứng phó với biến đổi khí hậu của thế giới sẽ bị giảm đáng kể.

Giám đốc Viện Nghiên cứu hòa bình quốc tế Stockholm Dan Smith cho biết 8 trong số 10 phái bộ LHQ có quy mô lớn đang được triển khai tại các nước được xếp vào nguy cơ bất ổn cao do tình trạng biến đổi khí hậu. Ông đề nghị tăng cường nhận thức về các nguy cơ này trong các phái bộ, có cơ chế chia sẻ thông tin trong hệ thống các cơ quan LHQ, và tập trung vào nỗ lực ngăn ngừa và kiến tạo hòa bình. 

Hầu hết các ý kiến phát biểu khẳng định tác động rõ nét của tình trạng biến đổi khí hậu đến tất cả các khu vực trên thế giới; yêu cầu tăng cường cơ chế thông tin cho HĐBA về mối liên hệ giữa biến đổi khí hậu và an ninh, tăng cường sự sẵn sàng chuẩn bị của LHQ ứng phó với nguy cơ này cũng như hỗ trợ năng lực cho các nước dễ bị tổn thương, thực hiện các cam kết cắt giảm khí phát thải, cam kết hỗ trợ tài chính cho các nước đang phát triển. 

Các ý kiến đề xuất một số giải pháp như đưa vấn đề thích ứng và giảm thiểu tác động của tình trạng biến đổi khí hậu vào các kế hoạch, chiến lược ngăn ngừa xung đột, xây dựng hòa bình và có biện pháp giảm thiểu lượng khí phát thải gây hiệu ứng nhà kính từ hoạt động của các cơ quan LHQ và các phái bộ.

Đại sứ, Trưởng Phái đoàn Việt Nam Đặng Đình Quý cho biết Việt Nam chia sẻ khó khăn của các quốc đảo nhỏ đang phát triển, các nước Tây Phi, Sahel, khu vực Hồ Chad đang phải ứng phó với các tác động tiêu cực của tình trạng biến đổi khí hậu như thiên tai, thời tiết cực đoan, cạn kiệt nguồn tài nguyên, nước biển dâng. Đại sứ kêu gọi HĐBA cần tiếp tục theo dõi và tăng cường cơ chế cung cấp thông tin về các nguy cơ tiềm tàng do tình trạng biến đổi khí hậu có thể ảnh hưởng đến hòa bình, an ninh quốc tế, đồng thời đề nghị HĐBA tiếp tục thảo luận, hoàn thiện khuôn khổ thể chế về vấn đề biến đổi khí hậu.