Hân hoan mùa Xuân hội tụ

Dường như đã trở thành một thương hiệu văn hoá Bắc Ninh, mỗi chương trình nghệ thuật, Festival “Về miền Quan họ” được tổ chức đều ăm ắp những chờ mong. Với người Quan họ, hẳn sẽ thoả nỗi nhớ mong nhờ được “sum họp trúc mai”, còn với du khách thập phương, có lẽ là cơ hội có một không hai để cảm nhận, thẩm thấu và bồi đắp thêm tình yêu, niềm tự hào với những di sản văn hoá phi vật thể được UNESCO ghi danh ngay trên miền Quan họ. 

Mùa xuân đất Kinh Bắc - Bắc Ninh như xanh hơn khi người người rạng rỡ, hân hoan, thong dong trên những cung đường đến với các địa điểm diễn ra chuỗi hoạt động Festival “Về miền Quan họ-2023”. Sự phát triển toàn diện của quê hương Quan họ hiển hiện trong vẻ đẹp mỗi nơi ta đến, mỗi con đường ta qua, mỗi ánh mắt, nụ cười rạng ngời. Sức vươn mạnh mẽ đó cũng chính là lời khẳng định về tinh thần đoàn kết, ý chí quyết tâm vượt khó, năng động, vận dụng linh hoạt, sáng tạo trí tuệ tập thể cùng sự nỗ lực, quyết tâm của mỗi công dân Bắc Ninh.
Xuân này, mảnh đất Yên Phong trở nên tươi tắn, náo nức, rộn ràng hơn hẳn bởi những hoạt động văn hóa - thể thao nhiều ý nghĩa. Là hoạt động thể thao, văn hoá nổi bật của Festival, hội thi bơi chải trên sông Cầu khai mạc ở bến sông Như Nguyệt lừng danh đã thu hút hàng vạn người dân tham dự. Từng đội, từng đội hăng hái nhanh tay chải, trai tráng khắp nơi hội tụ về đây gợi nhớ hình ảnh quân dân Đại Việt đánh tan 30 vạn quân Tống dưới tài thao lược của Thái uý Lý Thường Kiệt cách đây gần 1.000 năm trước… Anh Ngô Văn Lực, thôn Vọng Nguyệt, xã Tam Giang (Yên Phong) hồ hởi: “Hội thi bơi chải đã có từ lâu đời, song có lúc bị ngắt quãng. Sau nhiều năm với quyết tâm khôi phục, gìn giữ, những năm gần đây hội thi lại tiếp tục được tổ chức. Đây là hoạt động mang nhiều ý nghĩa trong việc gìn giữ, phát huy những môn thể thao truyền thống mà còn là dịp gắn kết cộng đồng, tăng cường tình làng nghĩa xóm, nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân bởi thế mọi người đều háo hức, chờ mong. Ngày diễn ra hội thi bơi chải thu hút hàng nghìn người tham dự, thực sự là ngày hội của nhân dân các làng, xã ven sông Cầu”.
Hưởng ứng Festival “Về miền Quan họ - 2023”, suốt những ngày qua, các cấp, các ngành làm tốt công tác chuẩn bị để các hoạt động diễn ra vui tươi, lành mạnh, để lại những ấn tượng tốt đẹp trong mỗi người dân, du khách. Chị Nguyễn Thị Như, ở Tân Chi (Tiên Du) chia sẻ: “Qua các kênh thông tin đại chúng biết được Festival “Về miền Quan họ-2023” có hàng loạt hoạt động văn hóa, thể thao và du lịch nên tôi háo hức từ nhiều ngày nay. Khi tham dự các hoạt động, tôi và nhiều người Bắc Ninh rất tự hào vì quê hương mình không chỉ ngày càng giàu đẹp mà còn gìn giữ, phát huy được nhiều giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của cha ông”.

Văn hóa Quan họ tỏa sáng trong chương trình nghệ thuật “Miền di sản - tinh hoa và hội tụ”.   Ảnh: Trần Phan

Hoà mình trong chuỗi hoạt động thể thao và trò chơi dân gian đặc sắc, chị Nguyễn Thị Việt Hà, một du khách đang sinh sống Hà Nội nhưng quê ở Phú Thọ chia sẻ: “Về Bắc Ninh tham dự các hoạt động của Festival tôi như được sống lại tuổi thơ. Những trò chơi dân gian như: Đu tiên, chạy Ró, tổ tôm điếm, múa rối nước… tưởng như chỉ còn tồn tại trong trí nhớ vậy mà hôm nay lại được trực tiếp chứng kiến và tham dự thật là may mắn và hạnh phúc. Tại Festival này, chúng tôi cũng được tham quan về các sản phẩm OCOP, nền công nghiệp nông thôn, các hoạt động quảng bá du lịch, ẩm thực… Quả thực, qua Festival chúng tôi hiểu thêm về Bắc Ninh không chỉ có nhiều nét văn hóa đặc sắc vẫn được gìn giữ, phát huy tốt trong thời kỳ hội nhập mà cả sự phát triển kinh tế - xã hội với nhiều chỉ tiêu đứng trong tốp đầu cả nước. Quý nhất là tôi được nghe những làn diệu hát Xoan quê mình ngay trên quê hương Quan họ, cơ duyên này thật không dễ gì có được”.
Quê hương mở hội, không riêng gì người trẻ háo hức mong chờ, lớp người có tuổi cũng đầy phấn chấn. Nếu như những bạn trẻ khoẻ chân được thoả sức tham quan, trải nghiệm những nét văn hóa truyền thống của dân tộc cùng những trò chơi hiện đại như: Dù lượn, diễu hành mô tô, xe máy… thì người cao tuổi có sân chơi Tổ tôm điếm, giao lưu biểu diễn dưỡng sinh… Tất cả tạo nên một bản hòa ca đầy màu sắc trên quê hương Quan họ. Bà Lại Minh Hồng, Chủ nhiệm Câu Lạc bộ Trống hội Thăng Long Người cao tuổi tỉnh cho biết: “Chúng tôi rất phấn khởi, tất cả các hội viên đều náo nức, chỉ mong đến ngày, đến giờ để được biểu diễn, phục vụ bà con quê mình. Việc tập luyện cũng được chúng tôi duy trì đều đặn để có thể cống hiến cho khán giả tiết mục hoàn hảo nhất”.
Sự giàu mạnh, văn minh của Bắc Ninh hôm nay không chỉ mang đến bình yên, hạnh phúc cho nhân dân mà còn là điều kiện thuận lợi để công tác gìn giữ, phát huy giá trị của các di sản, di tích thực sự có chiều sâu. Festival “Về miền Quan họ - 2023” là dịp tôn vinh tinh hoa di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh của cả nước, cũng là cơ hội để du khách thập phương biết đến sức lan toả của dân ca Quan họ Bắc Ninh trong cuộc sống đương đại. Bởi thế, Hội thi hát dân ca Quan họ Xuân Quý Mão 2023 - một trong những hoạt động nổi bật của Festival này đã nhận được sự quan tâm của các cấp, ngành và những người yêu dân ca Quan họ Bắc Ninh.
Năm nay, hội thi diễn ra tại Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh trong không gian văn hoá thấm đẫm chất thơ - làng Diềm - quê hương Vua Bà Thuỷ tổ Quan họ. Hơn 500 diễn viên, nhạc công, liền anh, liền chị cùng hội tụ về đây để cùng nhau trình diễn, tôn vinh, học hỏi, lan toả những giá trị riêng có của dân ca Quan họ. Liền chị Nguyễn Thị Luyến, ở khu Viêm Xá (phường Hòa Long, thành phố Bắc Ninh) cho biết: Sau những tháng năm bị gián đoạn do dịch COVID-19, hội thi năm nay mở lại đã mang đến nhiều cảm xúc đặc biệt cho người dự thi và cả những người yêu dân ca Quan họ. Đạt giải Nhì (không có giải Nhất) ở nội dung 150 câu tôi thấy mình thật vinh dự. Chúng tôi sẽ tiếp tục trau dồi vốn liếng để cùng các cấp, các ngành, cộng đồng các làng Quan họ gìn giữ, phát huy vốn quý của cha ông để lại”.
Điểm nhấn của Festival “Về miền Quan họ - 2023” là chương trình khai mạc với chủ đề “Miền di sản - tinh hoa và bản sắc” diễn ra tối 25-2. Được thiết kế, dàn dựng công phu, giàu tính nghệ thuật, chương trình nghệ thuật không chỉ làm nổi bật những giá trị đặc sắc của văn hóa Bắc Ninh trải hàng nghìn năm lịch sử, trong đó tiêu biểu là Dân ca Quan họ Bắc Ninh mà còn giúp người xem cảm nhận được những nét đẹp của những di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh của cả nước như: Nhã nhạc Cung đình Huế; Hát Xoan; Dân ca Ví Dặm Nghệ Tĩnh; Bài Chòi; Đờn ca tài tử Nam bộ; Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên… Hàng trăm nghệ nhân, diễn viên, nghệ sỹ đến từ quê hương của các Di sản văn hóa phi vật thể thế giới đã hội tụ, chung vui cùng miền Quan họ trong ngày hội lớn. Anh Đậu Quang Toàn, Giám đốc Bảo tàng tỉnh Hà Tĩnh chia sẻ: Đến với Festival “Về miền Quan họ-2023” đoàn nghệ thuật Hà Tĩnh mang đến những nét đặc sắc nhất của dân ca Ví Dặm và giới thiệu những nét văn hóa tiêu biểu của Hà Tĩnh. Về với Bắc Ninh, chúng tôi cảm nhận sự chu đáo, trọng nghĩa, trọng tình của người Quan họ. Việc tổ chức Festival với chủ đề kết nối tinh hoa các di sản được UNESCO ghi danh không chỉ là dịp tôn vinh di sản mà còn tạo cơ hội để các nghệ nhân và cộng đồng sở hữu di sản văn hoá phi vật thể của các địa phương được UNESCO công nhận có dịp gặp gỡ, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm trong việc bảo tồn, phát huy giá trị các di sản văn hoá…góp phần xây dựng đất nước ngày càng phát triển.
Tận mắt tham quan các gian trưng bày “Hành trình sắc màu di sản văn hóa phi vật thể đại diện các vùng, miền”, được gặp gỡ, giao lưu với các nghệ sỹ, nghệ nhân, chị Nguyễn Thị Vân ở phường Võ Cường (thành phố Bắc Ninh) xúc động: “Biết đến các di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh qua các phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội, nhưng hôm nay tôi mới được tìm hiểu kỹ và được nghe trực tiếp các nghệ sĩ, nghệ nhân trình diễn. Mỗi di sản đều có những nét đặc sắc riêng, tất cả tụ hội về đây tạo nên sự tươi mới, mang đến cho người dân những trải nghiệm thật khó quên.”
Chương trình hát Quan họ trên thuyền với chủ đề  “Sum họp trúc mai” cùng các hoạt động trải nghiệm đường phố, diễn ra tối 26-2 tại Hồ Nguyên Phi Ỷ Lan (thành phố Bắc Ninh) điểm tô cho Festival “Về miền Quan họ-2023” thêm lắng đọng, để mỗi người tham dự luyến lưu, xao xuyến. Đêm thành phố Bắc Ninh lung linh, đắm trong những lời ca Quan họ và cả những điệu Ví Dặm, những khúc Đờn ca Nam Bộ… Hôm nay sum họp trúc mai/Tình chung một khắc nghĩa dài trăm năm/Hôm nay tứ hải giao tình/Tuy rằng bốn bể nhưng chung một nhà”.
Mỗi du khách về với Festival “Về miền Quan họ - 2023” sẽ đọng lại những dư âm riêng có, song sự ngọt ngào, sâu lắng của dân ca Quan họ, sự đằm thắm tình người Quan họ hẳn mãi ngân nga trong lòng “kẻ ở, người về”. Tự hào bao nhiêu, người Quan họ càng có thêm bấy nhiêu động lực để nâng niu, lan toả những giá trị đặc sắc của những khúc hát dân ca…