Hạt gạo

Chỉ vài chục năm trước, cho đến nghìn năm trước, hạt thóc, hạt gạo còn quý hơn cả vàng bạc, châu báu. Nó là nước liễu, cành dương cứu khổ, cứu nạn, làm hồi sinh với đúng nghĩa đen cho bao số phận trong những ngày ba, tháng tám.

Cày đồng đang buổi ban trưa/Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày/Ai ơi bưng bát cơm đầy/Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần. (Ca dao). Hạt gạo làng ta/Có bão tháng bảy/Có mưa tháng ba/Giọt mồ hôi sa/Những trưa tháng sáu/Nước như ai nấu/Chết cả cá cờ/Cua ngoi lên bờ/Mẹ em xuống cấy… (Trần Đăng Khoa)

Sức người nhỏ nhoi căng ra trước thiên nhiên, giặc giã - Hạt gạo xưa là máu, là nước mắt, là hạt vàng, hạt ngọc, là những vì tinh tú, là những hao gầy, vật vã của mẹ, của cha - Trăm đắng, nghìn cay. Đắng cay ấy là núi Thái Sơn, là nước nguồn trong trẻo. Đắng cay ấy thật ấm áp, thiêng liêng!

Ngày nay, nước đến tận ruộng, hiếm khi gặp cảnh hạn hán, úng lụt, giống mới, thâm canh tiên tiến, năng suất lúa vài tạ/sào. Chỉ buồn một nỗi, giá thóc, giá gạo lại luôn tỷ lệ nghịch với giá xăng, giá điện.

Không biết có phải thế mà người nông dân cứ hồn nhiên, mỗi vụ vài bận phun thuốc trừ sâu, chẳng thèm nghĩ vẩn nghĩ vơ tới dư chất độc hại. Họ vẫn tay làm, hàm nhai đấy thôi.

Ngày xưa chỉ có Tết mới có gạo trắng để ăn, mỗi cối gạo phải nhấn tới ba, bốn nghìn chày, đôi chân rã rời, mồ hôi túa ra như tắm. Bây giờ đã có hóa chất tẩy trắng, hóa chất đánh bóng, hóa chất bảo quản, hạt gạo để cả năm vẫn nõn nà như  những nhộng ong, hạt cườm.

Ước mong của chàng Thạch Sanh xưa về nồi cơm đầy, giờ đây thật giản đơn, hạt gạo muốn trương nứt bao nhiêu mà chẳng được.

Hạt gạo ngàn năm chắt chiu bao thuần khiết, đôn hậu để giờ đây lại thành ra những hạt gạo mỹ miều, ma quái, nó được phù phép bằng sự tha hóa, suy đồi của lương tâm, phẩm giá, của những thương nhân lưu manh, vô nhân tính.

Hạt gạo hiền lành, vô tội, mà sao nghìn năm, vạn năm nay nỗi Đắng cay-Cay đắng cứ bủa vây quẩn quanh nó như nghiệp chướng, như định mệnh. Nhân tháng bảy âm lịch - tháng của cõi nhân sinh hướng về điều thiện, về sự bao dung, hiếu đễ… cầu cho hạt gạo quay về với bản thể thuần phác, thuần khiết, thật giàu dinh dưỡng mà chẳng ai phải lo tới những độc tố, độc hại từ hạt gạo, sợi bún, bát phở.